ناسیۆنالیزمی ژاپۆنی

ئاڵای ژاپۆن

ناسیۆنالیزمی ژاپۆنی (بە ژاپۆنی: 国粋主義: کوکوشی سوگی) جۆرێکە لە ناسیۆنالیزم و جەخت لەسەر ئەو باوەڕە دەکاتەوە کە ژاپۆنییەکان نەتەوەیەکی یەکسانن کە یەک کلتووری نەگۆڕیان ھەیە، و ئەمەش یەکگرتوویی گەلی ژاپۆن بەھێز دەکات. لەماوەی دوو سەدەی ڕابردوودا، کۆمەڵەیەکی فراوان لە بیرۆکە و چەمکی نوێ پێکھاتووە کە لەلایەن خەڵکی ژاپۆنەوە لە پەیوەندی لەگەڵ وڵاتەکەی خۆیان، سروشتی کلتووری، سیستەمی سیاسی و چارەنووسی مێژوویی داڕێژراوە.^[١] بۆ جیاکردنەوەی ناسیۆنالیزمی کولتووری ژاپۆنی (بڕوانە نیحۆنجینرۆن) لە ناسیۆنالیزمێکی سیاسی یان دەوڵەتی، چونکە چەندین جۆری ناسیۆنالیزمی کولتووری ھەن، کە دوژمنایەتی دەوڵەتی نەتەوەیی دەکەن.^[٢][٣]

مێژووی کورت

ناسیۆنالیزمی ژاپۆنی لە کۆتایی سەدەی نۆزدەھەمدا سەریھەڵدا، کە زیاتر بەھۆی شەڕی ڕووسیا‒ژاپۆن و جەنگی جیھانیی دووەم ھەستی ناسیۆنالیزمی ژاپۆنی بڵاو و چڕتر کردەوە. دوای جەنگ، سەرەڕای شکستی ژاپۆن و نیشاندانی وڵاتەکە وەک وڵاتێکی ئاشتیخواز، بەڵام ھێشتا ناسیۆنالیزم بەردەوامە و مشتومڕەکانی لەسەر مێژوو و سیاسەتە سەربازییەکان ھەر کاری پێ دەکرێت.^[٤][٥]

سیاسەتی ناسیۆنالیستەکان

بنەچە و حیزبە ناسیۆنالیستەکان

لە ساڵی ١٨٨٢ حکومەتی ژاپۆن پارتی "پارتی پارێزگاری ئیمپراتۆری"ی دامەزراند، کە یەکێک بوو لە یەکەم پارتە ناسیۆنالیستەکانی ئەو وڵاتە. لە جەنگی ڕووسیا‒ژاپۆنەوە دەستی پێکرد، ژاپۆن ناوی ئیمپراتۆری ژاپۆنی بۆ ناوی پارتەکە وەرگرت.

شەڕەکانی ژاپۆن دژی چین و ڕووسیای مۆدێرن بووە ھۆی زیاتر بوونی ھەستی نیشتیمانپەروەری لە نێو گەلی ژاپۆن، لەم قۆناغەوە مەزارگەی یاسوکونی (کە لە ساڵی ١٨٦٩ دامەزرا) گۆڕدرا بۆ شوێنی گرنگیدان بە ھەستی ناسیۆنالیستەکان و کۆبوونەوەی ناسیۆنالیستەکان، و تا کۆتایی جەنگی جیھانیی دووەم پشتیوانی لە دەوڵەت دەکرد. یاسوکونی تایبەت بوو بەو ژاپۆنی و نا ژاپۆنییانەی کە لە خزمەتکردنی ژاپۆن گیانیان لەدەستدابوو و بریندار ببوون.

لە ساڵی ١٩٢٥ تا ١٩٣٥، ئایدۆلۆژیای ناسیۆنالیستی بەرەوپێش ڕۆیشت و ھەوڵ درا کاریگەری لەسەر دیمەنی سیاسی ژاپۆن دروست بکات. سەرەڕای ئەوەی کە ھەوادارانی ناسیۆنالیزم بەگشتی تاڕادەیەک کەم بوو، بەڵام خوێنەرێکی بەرفراوانی لەنێو سیاسەتمەدارانی ڕاستڕەودا ھەبوو و کە بانگەشەی بۆ سەرکردە و ئیمپراتۆری وڵات دەکرد، ئەمەش ڕێنیشاندەری سەرەکی ئاشناکردنی ناسیۆنالیزم بوو بە خەڵکی ژاپۆن.^[٦][٧]

دەسەڵاتی سیاسی

ئاڵای خۆری ھەڵھاتوو

ئاڵای دەریایی کەشتی جەنگی میکاسا

لە دوای ئاوەدانکردنەوەی وڵاتە، کەسایەتی ناوەندی دەوڵەتەکە ئیمپراتۆر بوو. بەپێی دەستوور، ئیمپراتۆر سەرۆکی دەوڵەت بووە (لە ماددەی چوارەم) و فەرماندەی باڵای سوپا و ھێزی دەریایییە (لە ماددەی ١١).^[٨] ھەروەھا ئیمپراتۆر ھیرۆھیتۆ لە ساڵی ١٩٣٧ەوە فەرماندەی بارەگای گشتی ئیمپراتۆر بوو. ھاووڵاتیانی ژاپۆن کۆکرانەوە بۆ بەرگری کردن لە وڵاتەکە، کە تێیدا ھەموو ھەوڵەکانی نەتەوە پشتگیری لە ئامانجە بەکۆمەڵەکان دەکرد، بە پڕوپاگەندەی ئەفسانە نیشتمانییەکان، و بەم شێوەیە ناسیۆنالیزمی ژاپۆنی "کۆدەنگییەکی نیشتمانی" بەدەست ھێنا.^{[٩][١٠][١١]}

بەستەرە دەرەکییەکان

• ناسیۆنالیستە نوێیەکانی ژاپۆن
• سەرھەڵدانی ناسیۆنالیستە نوێیەکانی ژاپۆن: مانای ناوەڕۆکەکەی بۆ وڵاتی ئەمریکا
• بەستەرێک بۆ ناسیۆنالیزمی ژاپۆنی
• توێژینەوەیەکی زانکۆ سەبارەت بە ناسیۆنالیزمی ژاپۆنی
• بەرزبوونەوەی ناسیۆنالیزمی ژاپۆنی؟
• مەزارگەی یاسوکونی و ناسیۆنالیزمی ژاپۆنی و دەستوورەکەی

سەرچاوەکان

1. Söderman، Niklas (٢٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٣). «Unifying state and nation: modern myths and narratives of Japanese nationalism in times of social change». Japan Forum (بە ئینگلیزی). ٣٥ (5): ٥٨٠–٦٠٣. doi:١٠.١٠٨٠/٠٩٥٥٥٨٠٣.٢٠٢٢.٢٠٨٣٢١٣. ISSN ٠٩٥٥-٥٨٠٣.
2. «Empire of Japan - Forging Identity, Nationalism, Imperialism | Britannica». www.britannica.com (بە ئینگلیزی). لە ٢٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
3. Berkofsky، Axel (2022)، Záhořík، Jan؛ Morone، Antonio M. (eds.)، «The History and Present of Japanese Nationalism: Was Alive Yesterday, Is Alive Today»، Histories of Nationalism beyond Europe: Myths, Elitism and Transnational Connections، Palgrave Studies in Political History (بە ئینگلیزی)، Cham: Springer International Publishing، لاپەڕە ١٤٧–١٦٦، doi:١٠.١٠٠٧/٩٧٨-٣-٠٣٠-٩٢٦٧٦-٢_٩، ژپنک ٩٧٨-٣-٠٣٠-٩٢٦٧٦-٢، لە ٢٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە
4. «New Histories - The Origins of Japanese Nationalism». newhistories.sites.sheffield.ac.uk (بە عەرەبی). لە ٢٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
5. «Analysis | What Japan can teach us about the future of nationalism». Washington Post (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). ٢٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢١. ISSN ٠١٩٠-٨٢٨٦. لە ٢٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
6. «戦前最大の右派新聞約10年分見つかる». NHK. ٩ی ئابی ٢٠١٩.
7. «The Fall of Freedom - How a newspaper led Japan to war». NHK. ١٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٩.
8. «Book Japanese nationalism (ideology and politics)». ИЗДАТЕЛЬСТВО "МЕЖДУНАРОДНЫЕ ОТНОШЕНИЯ" (بە ئینگلیزی). لە ٢٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
9. «Japan nationalism | East Asia Forum». www.eastasiaforum.org. لە ٢٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
10. «Nippon Kaigi: Political Nationalism in Contemporary Japan». Routledge & CRC Press (بە ئینگلیزی). لە ٢٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
11. Kawasaka، Kazuyoshi (2023). «Nationalism and Queer Politics in Postwar Japan». philpapers.org (بە ئینگلیزی). لە ٢٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.

• دەروازەی سیاسەت
• دەروازەی ژاپۆن