پەرستارێکی پزیشکی

پەرستارێکی پزیشکی هێزی دەریایی ئەمریکا کە هەڵسەنگاندن بۆ نەخۆشێک دەکات.

پەرستارێکی پزیشک (NP) پەرستارێکی تۆمارکراوی پێشکەوتووە و جۆرێکە لە پزیشکی ئاستی ناوەڕاست،[١] پەرستاری پزیشکی (NPs) ڕاهێنراون بۆ هەڵسەنگاندنی پێداویستییەکانی نەخۆش، ڕێکخستن و لێکدانەوەی پشکنینی دەستنیشانکردن و تاقیگەیی، دەستنیشانکردنی نەخۆشی، داڕشتن و نوسینی دەرمان و پلانی چارەسەرکردن. ڕاهێنانی NP خۆپاراستن لە نەخۆشییە سەرەتاییەکان، هەماهەنگی چاوەدێری، و بەرەوپێشبردنی تەندروستی دەگرێتەوە.

مەودای پراکتیک بۆ پەرستارێلی پزیشکی بە دەسەڵاتی دادوەری یاسایی پێناسە دەکرێت،[٢] [٣] لە ٢٦ ویلایەتی ئەمریکا، پەرستارە پیشکیەکان دەسەڵاتی تەواوی پراکتیکیان هەیە، لە کاتێکدا لە ٢٤ ویلایەتی دیکەدا، پەرستارەکان پێویستە لە ژێر چاودێری پزیشکدا کار بکەن،[٤] لە ئوسترالیا، مەودای کارکردن بە سیاسەتی ڕێکخراوی تەندروستی و لێهاتوویی تاکەکەس ڕێنمایی دەکرێت، لە کاتێکدا مافی دەستڕاگەیشتن بە داشکاندنی مێدیکەر پێویستی بە ڕێکخستنی پراکتیکی هاوبەش لەگەڵ پزیشکی هەیە.[٥]

مێژوو

[دەستکاری]

ئەمریکا

[دەستکاری]

چەمکی ئێستای پەرستاری پراکتیکی پێشکەوتوو وەک دابینکەری چاوەدێری سەرەتایی لە ناوەڕاستی ساڵانی شەستەکاندا دروست بوو، کە بەهۆی کەمیی پزیشکی نیشتمانییەوە هاندرا، یەکەم پرۆگرامی فەرمی بڕوانامەی دەرچوون بۆ پەرستارە پیشکیەکان لەلایەن هێنری سیلڤەر، پزیشک و لۆریتا فۆرد، پەرستار، لە ساڵی ١٩٦٥ دامەزراند،[٦] لە ساڵی ١٩٧١، وەزیری تەندروستی، پەروەردە و خۆشگوزەرانی ئەمریکا، ئیلییۆت ڕیچاردسۆن، پێشنیارێکی فەرمی کرد لە فراوانکردنی بازنەی پراکتیکی پەرستاری بۆ ئەوەی بتوانێت وەک دابینکەری چاوەدێری سەرەتایی خزمەت بکات،[٧] لە ساڵی ٢٠١٢، گفتوگۆ لە نێوان دەزگاکانی باوەڕپێکردن، دەزگاکانی بڕوانامەدانی نیشتمانی و دەستەی پەرستاری ویلایەتەکاندا سەریهەڵدا سەبارەت بە ئەگەری کردنی بڕوانامەی دکتۆرا لە پراکتیکی پەرستاری (DNP) کەمترین ستانداردی نوێی پەروەردە بۆ بڕوانامەدان و مۆڵەتدانی NP تا ساڵی ٢٠١٥.[٨]

کەنەدا

[دەستکاری]

پەرستاری پێشکەوتوو بۆ یەکەمجار لە ساڵانی نەوەدەکاندا لە ئانتاریۆ دەرکەوتن،[٩] ئەم پەرستارانە لە یەکەکانی چاودێری چڕی تازەلەدایکبووان لە ناو نەخۆشخانەکانی چاودێری سێیەمدا بە هاوکاری پزیشکانی منداڵان و پزیشکانی تازەلەدایکبووان کاریان دەکرد، هەرچەندە ڕۆڵی ئەم پەرستارانە لە سەرەتادا لە وەشانێکی تێکەڵاوی پسپۆڕی پەرستاری کلینیکی و پەرستاری پزیشکی دەچوو، بەڵام ئەمڕۆ جیاکارییەکە بە شێوەیەکی فەرمیتر دامەزراوە.

مووچە

[دەستکاری]

مووچەی پەرستاری پزیشکی بەگشتی بەندە بە بوارەکانی پسپۆڕی، شوێن، ئەزموونی ساڵان و ئاستی خوێندن. لە ساڵی ٢٠١٥، کۆمەڵەی ئەمریکی بۆ پەرستارانی پزیشکی (AANP) چوارەمین ڕاپرسی ساڵانەی خۆی بۆ مووچەی پەرستارە پزیشکیەکان ئەنجامدا، ئەنجامەکان دەریانخست کە مەودای مووچە لە نێوان ٩٨،٧٦٠ بۆ ١٠٨،٦٤٣ دۆلاردایە کە داهاتی ڕاپۆرتکراو لەنێوان پەرستاری تەواوکاتدا. بەپێی ئاماری نووسینگەی ئاماری کار لە ئەمریکا، پەرستارە پزیشکیەکان لە ١٠%ی سەرەکیدا تێکڕای مووچەیان ١٣٥،٨٠٠ دۆلار بووە. مامناوەندی مووچە ٩٨ هەزار و ١٩٠ دۆلار بووە. بەپێی ڕاپۆرتێک کە لەلایەن مێریت هۆکینزەوە بڵاوکراوەتەوە، مووچەی سەرەتایی بۆ پەرستارەکان بە شێوەیەکی دراماتیک لە نێوان ساڵانی ٢٠١٥ و ٢٠١٦ زیادیکردووە، بەرزترین تێکڕای مووچەی سەرەتایی لە ساڵی ٢٠١٦دا گەیشتە ١٩٧،٠٠٠ دۆلار. فاکتەری سەرەکی زیادبوونی دراماتیکیی مووچەی سەرەتایی، بەرزبوونەوەی خواست لەسەر پەرستارەکان، بە دانپێدانانیان وەک پێنجەم زۆرترین داواکاری پیشەیی تەندروستی پێشکەوتوو لە ساڵی ٢٠١٦.[١٠]

سیاسەت لە سەردەمی پەتای کۆڤید-١٩

[دەستکاری]

پەتاکە مەودای کارکردنی بۆ پەرستارانی پزیشکی لە هەندێک وڵاتدا فراوانتر کرد لە ئەنجامی دەستکاریکردنی کاتی سیاسەتی یاسایی،[١١] لە ئەمریکا ئیدارەی ترەمپ دەستبەرداری زۆرێک لە مەرجەکانی بۆ پەرستارانی پزیشکی بوو، ڕێگەی بە NPەکان دا کە تواناکانیان بە تەواوی لە هەندێک حاڵەتدا بەکاربهێنن.[١٢]

سەرچاوە

[دەستکاری]
  1. ^ «"دابینکەرانی تەندروستی ئاستی ناوەڕاست: سەرچاوەیەکی بەڵێندەر بۆ گەیشتن بە ئامانجەکانی گەشەپێدانی هەزارەی تەندروستی" (PDF). ڕێكخراوی ته‌ندروستی جیهان» (PDF). ٤ نیسانی٢٠٢١. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ١٩ی تەممووزی ٢٠٢١. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |ڕێکەوت= (یارمەتی)ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
  2. ^ «ستۆکۆڤسکی، ئاڕ ئێن، ئێم ئێس، لۆرا ئەی. "یاسای دیاریکردنی APRN: پوختەیەکی ویلایەت بە ویلایەت". مێدسکەیپ».
  3. ^ «"مەودای کارکردن بۆ پەرستارانی پزیشکی" (PDF). بەیاننامەکانی سیاسەتی AANP. کۆمەڵەی ئەمریکی بۆ پەرستارانی پزیشکی». ١٤ی تشرینی دووەمی ٢٠١٧.
  4. ^ «"ژینگەی پراکتیکی دەوڵەت"».
  5. ^ «"پرسیار و وەڵامی پەرستارانی شایستە". بەشی تەندروستی و چاودێری بەساڵاچووان».
  6. ^ «"فۆرد، لۆریتا سی." هۆڵی ناوبانگەکانی نیشتمانی ژنان."».
  7. ^ «"ڕوانگە مێژووییەکان لەسەر ڕۆڵێکی فراوانتر بۆ پەرستاری"».
  8. ^ «"مێژووی پەرستارانی پزیشکی"».
  9. ^ «دیسێنسو، ئابلا؛ براینت-لوکۆسیۆس، دێنیس. "پسپۆرانی پەرستاری کلینیکی و پەرستارانی پزیشکی لە کەنەدا: کۆکردنەوەی پشتگیری بڕیار" (PDF). دامەزراوەی توێژینەوەی خزمەتگوزارییە تەندروستییەکانی کەنەدا» (PDF). ١ی حوزەیرانی ٢٠١٩. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ١٣ی ئازاری ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە.
  10. ^ «"مووچەی پەرستار». {{cite web}}: دەقی «مامانێکی پەرستاری بڕوانامەدار» چاوپۆشیی لێ کرا (یارمەتی); دەقی «مووچەی پەرستاری بێهۆشکەر".» چاوپۆشیی لێ کرا (یارمەتی)
  11. ^ «"کۆڤید ١٩: دەرفەتێکی بێ وێنە بۆ پەرستارانی پزیشکی بۆ چاکسازی لە چاودێری تەندروستی و داکۆکیکردن لە دەسەڵاتی هەمیشەیی تەواوەتی پزیشکی". کۆڕبەندی پەرستاری».
  12. ^ «"دەستبەرداربوون لە بەتانی بەتانی بەیاننامەی فریاگوزاری COVID-19 بۆ دابینکەرانی چاودێری تەندروستی" (PDF)» (PDF).