ڕۆژاوای ئەمریکای کۆن

ڕۆژاوای ئەمریکای کۆن (بە ئینگلیزی: American Frontier) جوگرافیا، مێژوو، نەریتە کۆن و کولتوورییەکانی ژیان لە سەردەمی فراوانبوونی سنوورەکانی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا، کە لە سەرەتای سەدەی ١٧ بە ڕێککەوتنی کۆلۆنیالیزمی ئەورووپا دەستی پێکرد و لە سەرەتای سەدەی بیستەم (١٩١٢) بە قبوڵکردنی ناوچەکە کۆتایی ھات.^[١] ئەم قۆناغە پێی دەوترێت ڕۆژاوای کێوی یان ڕۆژاوای کۆن. زاراوەی سنوور بە شێوازی جیاواز پێناسە کراوە. بۆ نموونە فەرھەنگی نێودەوڵەتی وێبستەر، لە ساڵی ١٨٩٠دا بەم شێوەیە وەسفی کردووە: “ئەو بەشەی وڵاتێک کە ڕووبەڕووی وڵاتێکی دیکە یان ناوچەیەکی نائارام دەبێتەوە".^[٢] چەمکی میحوەر لە ئەمریکا ئاماژەیە بۆ پێشکەوتن و گەڕان بەدوای دەرفەتدا لە خاکێکی نەخشەکێشراودا کە لە ڕووی تیۆرییەوە ئازادە. ھەروەھا لە سەدەی نۆزدەھەمدا، سنوورەکە لە ڕووی ئامارییەوە وەک ڕووبەرێک پۆلێن کرا کە لە ھەر میل چوارگۆشەیەکدا دوو یان زیاتر لە شەش ئەورووپی دانیشتووی ھەبوو (کەمتر لە یەک بۆ کەمێک زیاتر لە دوو ئەورووپی لە ھەر کیلۆمەتر چوارگۆشەیەکدا).^[٣] ھێڵی سنووری ھێڵی دەرەوەی نیشتەجێبوونی ئەوروپی-ئەمریکی بوو. ئەم ھێڵە لە ساڵانی ١٦٣٠ تا ١٨٨٠ بە شێوەیەکی بەردەوام بەرەو ڕۆژاوا ڕۆیشت. (لەگەڵ جووڵەی ناوبەناو بەرەو باکوور بۆ مەین و ڤێرمۆنت، باشوور بۆ فلۆریدا، و ڕۆژھەڵات لە کالیفۆرنیا بۆ نیڤادا).^[٤]

سەرچاوەکان

^ Robert V. Hine and John Mack Faragher, The American West: A New Interpretive History (Yale University Press, 2000) p. 10
^ Compton's Interactive Encyclopedia (1996), Frontier.
^ Aron, Steven, "The Making of the First American West and the Unmaking of Other Realms" in Deverell، William, ed. (٢٠٠٧). A Companion to the American West. Wiley-Blackwell. لاپەڕە ٥–٢٤. ژپنک ٩٧٨-١-٤٠٥١-٥٦٥٣-٠. {{cite book}}: |یەکەم= has generic name (یارمەتی)ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: ناوە فرەکان: authors list (بەستەر)
^ Kerwin Lee Klein, "Reclaiming the 'F' Word, or Being and Becoming Postwestern", Pacific Historical Review (1996) 65#2 pp. 179–215 in JSTOR. 22 December 2015^{[Date mismatch]} لە وەیبەک مەشین ئەرشیڤ کراوە.

[1] Robert V. Hine and John Mack Faragher, The American West: A New Interpretive History (Yale University Press, 2000) p. 10

[cfrontier-2] Compton's Interactive Encyclopedia (1996), Frontier.

[3] Aron, Steven, "The Making of the First American West and the Unmaking of Other Realms" in Deverell، William, ed. (٢٠٠٧). A Companion to the American West. Wiley-Blackwell. لاپەڕە ٥–٢٤. ژپنک ٩٧٨-١-٤٠٥١-٥٦٥٣-٠. {{cite book}}: |یەکەم= has generic name (یارمەتی)ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: ناوە فرەکان: authors list (بەستەر)

[4] Kerwin Lee Klein, "Reclaiming the 'F' Word, or Being and Becoming Postwestern", Pacific Historical Review (1996) 65#2 pp. 179–215 in JSTOR. 22 December 2015^{[Date mismatch]} لە وەیبەک مەشین ئەرشیڤ کراوە.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]