کۆشکی موکدن
.jpg)
کۆشکی موکدن :کۆشکی شانشینی جینی دواتر و سەرەتای شانشینی چینگ. لە ساڵی١٦٢٥ دروستکراوە، سێ ئیمپراتۆری یەکەمی چینگ لە ساڵی ١٦٢٥ تا ١٦٤٤ لەوێ ژیاون، لە دوای ڕووخانی دەسەڵاتی ئیمپراتۆری لەچین، کۆشکەکە گۆڕاوە بۆ مۆزەخانە کە ئێستا دەکەوێتە ناوەندی شاری شێنیانگ لە شاری لیاونینگ.[١]
مێژوو
[دەستکاری]بیناسازی سەرەتایی لە ساڵی ١٦٢٥ لەلایەن نورهاچی دامەزرێنەری شانشینی جینی دواتر دەستی پێکرد. تا ساڵی ١٦٣١، پێکهاتەیزیاتر زیاد کرا لە سەردەمی جێنشینی نورهاچی، هۆنگ تایجی.کۆشکی موکدن بۆ ئەوەی لە شاری قەدەغەکراو بچێت لە پەکین دروستکراوە. بەڵام کۆشکەکە ئاماژە بە شێوازی تەلارسازی مانچو و تبتیشدەکات.دوای ئەوەی شانشینی چینگ لە ساڵی ١٦٤٤ لە پەکین جێگەی شانشینی مینگ گرتەوە، کۆشکی موکدن پێگەی خۆی وەک شوێنینیشتەجێبوونی فەرمی ئیمپراتۆری چینگ لەدەستدا. بەڵکو کۆشکی موکدن بوو بە کۆشکێکی ناوچەیی.لە ساڵی ١٧٨٠ ئیمپراتۆری کیانلۆنگ کۆشکەکەی زیاتر فراوانتر کرد. ئیمپراتۆرە یەک لە دوای یەکەکانی چینگ بەزۆری ساڵانە بۆ ماوەیەکلە کۆشکی موکدن دەمانەوە.لە ساڵی ١٩٥٥ کۆشکی موکدن گۆڕدرا بۆ مۆزەخانەی کۆشکی ئیمپراتۆری شێنیانگ.لە ساڵی ٢٠٠٤ وەک درێژکراوەی کۆشکی ئیمپراتۆری شانشینی مینگ و چینگ یان شاری قەدەغەکراو لە پەکین خرایە لیستی میراتیجیهانی یونسکۆ.
پێکهاتە
[دەستکاری]کۆشکی موکدن ڕووبەرەکەی نزیکەی ٦٠ هەزار مەتر چوارگۆشەیە، زیاتر لە ٣٠٠ بینا و ٢٠ حەوشەی تێدایە. بەپێی شێوازی داڕشتنەکەیدەتوانرێت بەسەر سێ بەشدا دابەش بکرێت کە بریتین لە بەشی ڕۆژهەڵات، بەشی ناوەڕاست و بەشی ڕۆژئاوا، هەروەها بەشی ناوەڕاستوەک جەستەی سەرەکی دابنرێت. بەشی ڕۆژهەڵات و ڕۆژئاوا لە سەردەمی نورهاچی دروست کراون. شێوازی بیناکە لە سیستەمی هەشتلافیتە لە بەشی ڕۆژهەڵات تایبەتمەندییەکی ناوازەی کۆشکی موکدن. ئەوە چەشنە کۆنەپەرستانەی سیستەمی کەمینەکانە لەسەر تەلارسازیشانشینی چینگ. تایبەتمەندییە تەلارسازییەکانی گەلانی هان و مانچو و مەغۆل تێکەڵ دەکات.بەشی سەرەکی بەشی ناوەڕاست دەکەوێتە ناوەندی شاری کۆنی شێنیانگ کە لە سەردەمی هۆنگ تایجی دروستکراوە. بیناکان لەسەرمیحوەرێکی ناوەندی ڕێکخراون کە ژمارەیەک بینای دەرەوەی هاوسەنگ لە هەر لایەکدا هەیە. بینای ڕێگای ڕۆژئاوا لە ساڵی ١٧٨٣دروستکراوە.ئەم جۆرە پێکهاتە پێکدەهێنن لەگەڵ دۆخێکی سەرەتایی و لاوەکی ڕوون، دابەشکردنی کارایی توند، و پێکهاتەی گشتی بە تایبەتمەندیزیندوو بە ئاشکرا مانچو، بەڵام زیانەکانیشیان هەیە کە پڕن لە ستوونەکەدا بەڵام لە ڕیزدا کەمن.هۆڵی داژێنگ (大政殿) و کۆشکی شیوانگ (十王亭) کە بۆ سەردەمی نورهاچی دروستکراون. لە ساڵی ١٦٢٥ دامەزراوە و ئەو شوێنەیەکە ئیمپراتۆر "مەراسیمی گەورە"ی تێدا ئەنجامدا و نووسینگەی وەزیری هەشت لافیتە. پەرستگای داژێنگ بینایەکی هەشتگۆشەی قورس وقورسە و کاشییەکی زەردی جامدار و ڕوپۆشکردنی سەوزە، ١٦ ڕیزبەندی فرەڕەنگ جامدار، پێکهاتەی چوارچێوەی گەورەی دار، لەگەڵجومگەی مۆرتیس و تێنۆن، کەوانە سەقفی فڕیو، بۆیاخکردنی ڕەنگاوڕەنگ و پلێتی ئەژدیها، کە فۆڕمی تەلارسازی تەقلیدییە لە شانشینیهان. سەرەڕای ئەوەش، ڕازاندنەوەی سینتامانی و سەقفی سانسکریت تایبەتمەندی شێوازی تەلارسازی ئایینی و کەمینە نەتەوەییەکان زیاددەکەن. شێوازی داژێنگ هۆڵ و کۆشکی شیوانگ کۆمەڵێک بینای تەواو لە بەشی ڕۆژهەڵات پێکدەهێنن.دەروازەی داچینگ (大清门)، هۆڵی چۆنگژێنگ (崇政殿)، بینای فێنگوانگ (凤凰楼)، کۆشکی چینگنینگ (清宁宫)، هتد، لە ساڵی١٦٢٧ تا ١٦٣٥ دروستکراوە، ئەو شوێنە بوو کە ئیمپراتۆر هەڵیگرتبوو چالاکییە سیاسییەکان و کۆشکی زیندووی ژنە شاهانەییەکانیهاوسەرگیری نێوانیان. نوێنەرایەتیترین بینای بەشی ناوەڕاست بینای فێنگوانگە، کۆشکێکە کە لەسەر سەکۆی خشتی شین دروستکراوە کەبەرزییەکەی ٤ مەتر بووە، وەک شوێنی ئیمپراتۆر کە ئاهەنگەکانی ساز دەکات و خاڵی گەشتیاری. لە ڕۆژهەڵاتەوە دەکرێتەوە، کۆشکەکە لەبینای فێنگوانگ پەیوەستە بە ڕێوڕەسمە ئاینییەکانەوە، ژوورەکەش لە ڕۆژئاوا بە سۆبەی جێگەی نوستن کانگ دەورە دراوە، کە وەک ڕێگەیەکبۆ گەرمکردنەوە لە بەشی باکووری چین بەکاردێت و شووشەکەش دەکەوێتە شوێنی خۆی لە پشتەوە، کە تایبەتمەندییەکی تەلارسازی گەلیمانچۆیە.بەشی ڕۆژئاوا:قۆناغی (戏台)، جیاینتانگ (嘉荫堂)، وێنشانگێ (文溯阁) و یانگشیژای (仰熙斋) لە ساڵی ١٧٨٢ دروستکراون. کاتێک ئیمپراتۆریشانشینی چینگ "گەشتی ڕۆژهەڵات" بۆ شێنگجینگ (شێنیانگ)، ئەوە شوێنەکە بوو خوێندنەوەی کتێب، سەیرکردنی دراما و ژووریهەڵگرتنی "کتێبخانەی تەواوی چوار گەنجینەکە". تەواوی دیزاین و شێوازی تەلارسازی ڕەنگدانەوەی ئەوەی پێی دەوترێت "کەرامەتی" ئیمپراتۆر و پلەبەندی توندی فیۆداڵی. لە کۆشکی موکدن تەنها سەقفەکە بەهای ٦٨٠ هەزار تائێڵە، کە یەکسانە بە بەشەخۆراکی ساڵانەی٤٥٠ هەزار کۆڵبەری هەژار.کۆشکی موکدن تەنها کۆمەڵگەیەکی کۆشکی کۆن نییە بەڵکو بەناوبانگە بە کۆمەڵە دەوڵەمەند و بەنرخەکانی چ لە ئاستی ناوخۆیی و چ لەئاستی نێودەوڵەتیدا. مۆزەخانەی کۆشکی موکدن ژمارەیەکی زۆر لە شوێنەوارەکانی نمایش دەکات کە لە سەردەمی کۆندا بەجێماوە، وەکشمشێری نورهاچی، چەقۆی کەمەر و کورسییەکانی کۆترە لە هۆنگ تایجی.کۆکردنەوەکان:کۆکراوەکانی مۆزەخانەی کۆشکی موکدن لەسەر بنەمای کۆمەڵەی ئیمپراتۆری چینگ دروستکراون، لەوانە پۆرسەلین، مینای، کەلوپەلی لاک،پەیکەرسازی، خۆشنووسی و نیگارکێشی، چەرموو بونیادنان و هتد هونەری کۆشک کە واتایەکی دەوڵەمەندی کولتووری و بەهایەکی هونەریهەیە.
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ «《康熙南巡图》在沈阳故宫展出 由王翚等画家历时六年绘制而成 - 新华博客 - News Blog». web.archive.org. ٣٠ی ئازاری ٢٠١٩. لە ڕەسەنەکە لە ٣٠ی ئازاری ٢٠١٩ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە کۆشکی موکدن تێدایە. |
