کەکێ گێلادزێ
| کەکێ گێلادزێ | |
|---|---|
| بە گۆرجستانی: ეკატერინე (კეკე) გიორგის ასული გელაძე | |
 | |
| لەدایکبوون | ٥ی شوباتی ١٨٥٨ Gori، گورجستان |
| مردن | ٤ی حوزەیرانی ١٩٣٧ (٧٩ ساڵ ژیاوە) تبلیس، گورجستان |
| شوێنی ناشتن | متاتسمیندا پانتێۆن |
| باوک | گلاخا گەڵادزێ |
| دایک | Melania Homesurashvili |
| ھاوسەر | بێساریۆن جوغاشڤیلی |
| منداڵ | Mikhail Jughashvili، Giorgi Jughashvili، جۆزێف ستالین، Joseph Davrichachvili |
| زمانەکانی ئاخاوتن | زمانی گورجی |
| پیشە | homemaker، memoirist، day labourer، modiste |
| ئایین | کەنیسەی ئۆرتۆدۆکسی جۆرجیا |
ئیکاتێرین جۆرجیس ئاسولی گێلادزێ (١٨٥٦/١٨٥٨[١] – ٤ی حوزەیرانی ١٩٣٧)، بە شێوەیەکی گشتی بە "کەکێ" ناسراوە، دایکی جۆزێف ستالین بووە.
سەرەتای ژیان
[دەستکاری]گێلادزێ لە بنەماڵەیەکی کۆیلەی مەسیحی ئۆرتۆدۆکسی جۆرجیا لە گامبارێولی لە نزیک گۆری لە ساڵی ١٨٥٦ یان ١٨٥٨ لەدایکبووە[١] باوکی بە ناوی جۆرجی (یان گلاخا) گێلادزێ، یان خشتچی بوو یان کوزەچی بوو، و کۆیلێک بوو کە سەر بە شازادە ئیڤان ئەمیلاخڤاری بوو.[٢] لە دەوروبەری کاتی لەدایکبوونی گێلادزێ کۆچی دوایی کرد، ھەرچەندە میلانیا دایکی دڵنیای کردەوە کە گێلادزێ فێری خوێندنەوە و نووسین دەبێت، ئەمەش بۆ ژنان لەو کاتەدا نائاسایی بوو.[٣][٤] دوو برای ھەبووە: جۆرجی (جیۆ) و ساندالا[٥] میلانیا لە کاتی گەنجیدا گێلادزێ کۆچی دوایی کرد، منداڵەکانی بەجێھێشت بۆ ئەوەی لەلایەن براکەی میلانیا پەروەردە بکرێن، کە لە دەوروبەری ساڵی ١٨٦٤ گواستیانەوە بۆ گۆری، کاتێک کۆیلەکان لە قەفقاز ئازاد کران (لە ساڵی ١٨٦١ لە ڕووسیا ئازاد کرابوون).[٤]
ھاوسەرگیری و دایکایەتی
[دەستکاری]گیلادزێ لە ساڵی ١٨٧٢ یان لە ساڵی ١٨٧٤ کاتێک تەمەنی ١٦ ساڵ بوو، لەگەڵ بێساریۆن جوغەشڤیلی ھاوسەرگیری کرد کە یەکێک بوو لە خەنجەربازێکی ناوچەکە.[٤] سێ منداڵیان بوو، ھەموویان کوڕ بوون، ھەرچەندە دوو منداڵی یەکەم، میخائیل (١٤–٢١ی شوباتی ١٨٧٥) و جۆرجی (٢٤ی کانوونی دووەمی ١٨٧٦ – ١٩ی حوزەیرانی ١٨٧٧)، بە ڕێککەوت لە تەمەنی دوو ھەفتە و شەش مانگدا کۆچی دواییان کرد.[٦] سێیەم و کۆتا کوڕیان بە ناوی یۆسێب (جۆزێف ستالین) لە ٦ی کانوونی یەکەمی ١٨٧٨ لەدایکبووە پێش لەدایکبوونی یۆسێب، گێلادزێ بە توندی ئاییندار بوو، بەڵێنیدا ئەگەر منداڵەکە لە ژیاندا بمێنێتەوە، زیارەتێک بکات بۆ کڵێسایەک لە گێری، بەڵێنێک کە ئەو و جوغەشڤیلی پشتگیری دەکرێت[٧]
لە ساڵی ١٩٢٢ گێلادزێ لەسەر پێداگری سەرکردایەتی کۆماری سۆسیالیستی سۆڤیەتی جۆرجیا ڕووی لە شاری تیفلیس کرد، چونکە ھەستیان دەکرد دایکی یەکێک لە پێشەنگەکانی بەلشەفییەکان دەبێ ئاگاداری بکرێتەوە.[٨] لە کۆشکی جێگری پێشووی پاشای قەفقاز ژوورێکی پێدرا؛ ھەروەھا ئەنجومەنی کۆمیساری گەلی جۆرجیا کۆشکەکەی بەکارھێنا.[٩] لەلایەن لاڤرێنتی بێریای سەرکردەی جۆرجیا و ھاوپەیمانێکی نزیک لە ستالین چاودێری دەکرا و زۆرجار لەلایەن نینۆ ھاوسەرەکەیەوە سەردانی دەکرا.[١٠] گێلادزێ بە جلێکی ڕەشەوە بوو، کە ئاماژەیە بۆ ئەوەی بێوەژنە، زۆرجار لە بازاڕەکانی تفلیسدا دەبینرا، لەلایەن پۆلیسی نھێنییەوە کە لەژێر کۆنترۆڵی بێریادا بوون، لە نزیکەوە پاسەوانی دەکرا.[٩]
ستالین بە بیستنی ئەوەی کە دایکی نەخۆشە، بۆ دواجار لە ١٧ی تشرینی یەکەمی ١٩٣٥ سەردانی دەکات، بەپێی بیرەوەرییەکی بڵاونەکراوەی دکتۆری گێلادزێ، ئەو دووانە کورتە باسێکیان لەسەر ھەڵوێستی ستالین کردووە: "مامە تزارەکەمان لەبیرە؟ باشە من". 'م شتێکم وەک تزار"، کە گێلادزێ وەڵامی دایەوە "باشتر دەبوویت ببیتە قەشە."[١١][١٢]
مردن
[دەستکاری]گێلادزێ لە ٤ی حوزەیرانی ١٩٣٧ کۆچی دوایی کرد، لە ڕاپۆرتی پزیشکیدا ھۆکاری مردنەکەی بە سستبوونی دڵ ھاتووە.[١٣] بە سەرقاڵبوون بە پاکتاوکردنی گەورەی بەرپرسانی کۆمۆنیست و سوپای سوور، بە تایبەتی دەستگیرکردن و لێکۆڵینەوە لە میخائیل توخاچێڤسکی، ستالین بەشداری لە پرسەکەدا نەکرد؛ بێریا لە جیاتی ئەو نێردرا، بە تاجە گوڵینەیەکەوە کە پەیامی "بۆ دایکێکی ئازیز و خۆشەویست، لە کوڕەکەتەوە یۆسیف جوغاشڤیلی (ستالین)" لەسەر بوو کە بە زمانی جۆرجیی و ڕووسی نووسرابوو.[١٣] ستالین وای لێکرد لە پانتێۆنی متاتسمیندا بنێژرێت کە ڕووی لە تفلیس بوو، کە نەکرۆپۆلیسێک بوو کە پڕ بوو لە کەسایەتییە دیارەکانی جۆرجیا.[١٤]
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ ئ ا Kotkin 2014, p. 742, note 21
- ^ Montefiore 2007, p. 19
- ^ Montefiore 2007, p. 22
- ^ ئ ا ب Kotkin 2014, p. 16
- ^ Suny 2020, p. 18
- ^ Kun 2003, p. 10
- ^ Montefiore 2007, pp. 21–22
- ^ Medvedev & Medvedev 2003, p. 299
- ^ ئ ا Kotkin 2017, p. 270
- ^ Montefiore 2003, p. 186
- ^ Spirin 1992. The source however does not name the archive, and while the quote is possible to be authentic, it could itself be hearsay.
- ^ Radzinsky 1997, p. 24. Radzinsky's source cites Spirin.
- ^ ئ ا Kotkin 2017, p. 421
- ^ Kotkin 2017, p. 422
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە کەکێ گێلادزێ تێدایە. |