گرەیس مۆرای ھۆپەر

گرەیس هۆپەر
لەدایکبوون	٩ی کانوونی یەکەمی ١٩٠٦ نیویۆرک
مەرگ	١ی کانوونی دووەمی ١٩٩٢ (٨٥ ساڵ) ڤێرجینیا ئەمریکا.
ھۆکاری مەرگ	جەڵدەی دڵ
شوێنی گۆڕ	گۆڕستانی نیشتمانی ئارلینگتۆن
پیشە	ماتماتیکزان و پرۆگرامساز و فیزیکزان و ئەفسەری دەریایی و مامۆستای زانکۆ
خەڵاتەکان	مەدالیای ئازادی سەرۆکایەتی (٢٠١٦)، هۆڵی ناوبانگەکانی نیشتمانی ژنان (١٩٩٤)، گۆرەوی تەکنەلۆژیا و داهێنانی نیشتمانی (١٩٩١)، زەمالەی مۆزەخانەی مێژووی کۆمپیوتەر (١٩٨٧)، مەدالیای خزمەتگوزاری بەرزی بەرگری (١٩٨٥)، خەڵاتی خزمەتگوزاری بەرز بۆ ئامێری کۆمپیوتەر.

گرەیس مۆرای هۆپەر (بە ئینگلیزی: Grace Hopper) لە ٩ی کانوونی دووەمی ١٩٠٦ لەدایک بووە و لە ١ی ١ی ١٩٩٢ کۆچی دوایی کردووە، زانای کۆمپیوتەری ئەمریکی بووە و جەنەڕاڵێکی گەورەی هێزی دەریایی ئەمریکا بووە، یەکێک بووە لە یەکەم پرۆگرامسازەکانی زانکۆی هارڤارد کۆمپیوتەری مارکی یەکەم لە ساڵی ١٩٤٤. یەکەم بانکی زمانی بەرنامەسازی داهێنا، و لەنێو ئەو کەسانەدا بوو کە بیرۆکەی زمانە بەرنامەسازییە سەربەخۆکانی ئامێریان بەناوبانگ کرد، کە بووە هۆی پەرەپێدانی زمانی کۆبۆل.^{[١] [٢]}

وەک ڕێزلێنانێک بۆ دەستکەوتەکانی و پلەی دەریایی، هەندێک جار نازناوی "نیعمەتی گەورە"ی پێدەدرا و کەشتیی تێکدەری ئەمریکی (USS Hopper) بە ناوی ئەوەوە ناونرا.^[٣]

ژیانی سەرەتایی و پەروەردە

هۆپەر لە شاری نیویۆرک لەدایک بووە، گەورەترینی سێ خوشک و برای بووە، دایک و باوکی بە ناوەکانی واڵتەر فلێچەر مۆرای و ماری کامپبێل ڤان هۆرن بە ڕەچەڵەک سکۆتلەندی و هۆڵەندی بوون، هەروەها پێشەنگی کڵێسای کۆنگرەیشناڵی ڕۆژئاوا بوون. باپیرەی هۆپەر ئەمبر (ئەلێکساندەر ویڵسن ڕوسیل) دەریاوان بووە لە هێزی دەریایی ئەمریکا و لە شەڕی مۆبایل بەی لە کاتی شەڕی ناوخۆی ئەمریکادا شەڕی کردووە.^[٤]

هۆپەر لە شاری نیویۆرک لەدایک بووە، گەورەترینی سێ خوشک و برا بووە، دایک و باوکی بە ناوەکانی واڵتەر فلێچەر مۆرای و ماری کامپبێل ڤان هۆرن بە ڕەچەڵەک سکۆتلەندی و هۆڵەندی بوون، هەروەها پێشەنگی کڵێسای کۆنگرەیشناڵی ڕۆژئاوا بوون. باپیرەی هۆپەر ئەمبر (ئەلێکساندەر ویڵسن ڕوسیل) دەریاوان بووە لە هێزی دەریایی ئەمریکا و لە شەڕی مۆبایل بەی لە کاتی شەڕی ناوخۆی ئەمریکادا شەڕی کردووە.^[٥]

لە ساڵی ١٩٣٤ هۆپەر بڕوانامەی دکتۆرای لە بیرکاری لە زانکۆی یێڵ لە ژێر چاودێری ئۆستن ئۆر وەرگرتووە و لە هەمان ساڵدا تێزی خۆی بە ناوی جۆرە نوێیەکانی پێوەرەکانی کەمکردنەوە بڵاوکردەوە. هۆپەر لە ساڵی ١٩٣١ دەستی بە وانەوتنەوە کردووە لە کۆلێژی ڤاسار، لە ساڵی ١٩٤١ پلەی بەرزکرایەوە بۆ یاریدەدەری مامۆستا.^[٦]

لە ساڵی ١٩٣٠ هۆپەر هاوسەرگیری لەگەڵ پرۆفیسۆر ڤینسێنت فۆستەر هۆپەر (لەدایکبووی ١٩٠٦، کۆچی دوایی کردووە لە ساڵی ١٩٦٧)، مامۆستای زانکۆی نیویۆرک، هاوسەرگیرییەکە بەردەوام بوو تا جیابوونەوەیان لە ساڵی ١٩٤٥، هۆپەر هەرگیز هاوسەرگیری نەکردەوە، هەڵبژارد ناوی بنەماڵەی هاوسەرەکەی پێشووی بهێڵێتەوە.^[٧]

کۆنفرانسی ژنان لە بواری تەکنەلۆژیادا گرەیس هۆپەر

کۆنفرانسی گرەیس هۆپەر بۆ ژنان لە بواری تەکنەلۆجیادا بە یەکێک لە بەناوبانگترین گردبوونەوە نێودەوڵەتییەکان دادەنرێت لەو بوارەدا، و ساڵانە لە ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا، لە ساڵی ١٩٩٤ەوە، لەلایەن پەیمانگای ئانیتا بۆرگ بۆ ژنان و تەکنەلۆژیاوە ڕێکدەخرێت، ئامانجی ئەم چالاکییە بۆ پشتگیریکردنی خانمان لە بواری زانستی کۆمپیوتەر و هاندانیان بۆ هەڵبژاردنی ئەم پسپۆڕییە وەک ڕێگایەکی پیشەیی، بە فراوانکردنی پەیوەندییە پیشەییەکانیان و ڕاهێنەرایەتیکردنیان.^[٨]

دیارترین قسەکانی

١: "مرۆڤەکان هەستیارن بەرامبەر گۆڕانکاری. حەز دەکەن بڵێن 'هەمیشە بەم شێوەیە کارمان کردووە.' هەوڵدەدەم بەرەنگاری ئەوە ببمەوە، هەر بۆیە کاتژمێرێکم لەسەر دیوارەکە هەیە کە بە ئاراستەی پێچەوانەی کاتژمێر دەڕوات."^[٩] ٢: "جامەکە نە نیوەی بەتاڵە و نە نیوەی پڕە. بە سادەیی گەورەترە لەوەی پێویستە. بەدەستهێنانی لێبوردن ئاسانترە لە مۆڵەت."^[١٠]

مردن

گرەیس لە کانوونی دووەمی ١٩٩٢ لە تەمەنی ٨٥ ساڵیدا لە شاری ئارلینگتۆن لە ویلایەتی ڤێرجینیا کۆچی دوایی کرد.^[١١]

سەرچاوە

1. «ڕیچارد ل. وێکسێلبلات، چاپ. (١٩٨١). مێژووی زمانەکانی بەرنامەسازی». لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٩ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٠.
2. «دۆناڵد دی.سپێنسەر (١٩٨٥). کۆمپیوتەر و پرۆسێسی زانیاری. سی.ئی». لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٨ی ئازاری ٢٠٢٢.
3. «برایان هـ.بانچ، ئەلێکساندەر هێلێمانس (١٩٩٣). خشتەی کاتی تەکنەلۆژیا: کرۆنۆلۆژیای گرنگترین کەس و ڕووداوەکانی مێژووی تەکنەلۆژیا». لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٩ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٠.
4. «ویلیامز، کاثلین (٢٠٠٤). گرەیس هۆپەر: دەریاوانی دەریای ئەلیکترۆنی». لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٢٦ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٠.
5. «دیکاسۆن، ئەلیزابێس (نیسانی ١٩٩٢). "ئاگادارکردنەوە لە دواوە: ساڵانی گەنجتری گرەیس مۆرای هۆپەر". چیپس. ئەرشیڤ کراوە لە ئەسڵی لە ٧ی ئابی ٢٠٢٠». لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٧ی ئابی ٢٠٢٠.
6. «گرین، جودی؛ لادوک، جین (٢٠٠٩). ژنانی پێشەنگ لە بیرکاری ئەمریکی: دکتۆراکانی پێش ساڵی ١٩٤٠. پرۆڤیدێنس، ڕۆد ئایلەند: کۆمەڵەی بیرکاری ئەمریکی».
7. «"پڕۆفیسۆر ڤینسێنت هۆپەر لە نیویۆرک، مامۆستای ئەدەب، لە تەمەنی ٦٩ ساڵیدا مردووە". ڕۆژنامەی نیویۆرک تایمز». لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ١٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٨.
8. «"کۆنفرانسی جیهانی ژنان لە تەکنەلۆژیادا". ئاهەنگی گرەیس هۆپەر». لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٧ی ئایاری ٢٠٢٣.
9. «"9 وتەی گرەیس هۆپەر بۆ ژیان بەپێی". InHerSight (بە زمانی ئینگلیزی)». لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٢٥ی ئازاری ٢٠٢٣.
10. «"ووتەی گرەیس هۆپەر — خانمی گەورەی نەرمەکاڵا"». لە ڕەسەنەکە لە ١١ی ئایاری ٢٠٢٣ ئەرشیڤ کراوە.
11. «"گرەیس هۆپەر". ویکیپیدیا (بە ئینگلیزی). ١١ی ئایاری ٢٠٢٣».

بەستەری دەرەکی

• گرەیس مۆرای هۆپەر لە پڕۆژەی نەسەبی بیرکاری
• مێژووی زارەکی کاپتن گرەیس هۆپەر – چاوپێکەوتن لەلایەن: ئەنجلین پانتاجس ١٩٨٠، فەرماندەیی ئۆتۆماتیکیکردنی زانیاری دەریایی، میریلاند.
• گرەیس هۆپەر، یو ئێس ئێن خانەنشین.

• دەروازەی ژیاننامە
• دەروازەی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا
• دەروازەی ژن
• دەروازەی کۆمپیوتەر
• دەروازەی زانستی کۆمپیوتەر
• دەروازەی زانست