Andrzejczi

Andrzejczi- dzéń swiãtęgò Andrzeja, chtërny òbchòdzóny je 30 lëstopadnika.

W dzéń przed, tak tej 29 lëstopadnika dzéwczãta robią sobie wróżbë, chtëre mają za zadanié przepòwiedzec jak bãdze nazewôł sã ich ùkòchóny. Dzysô przepòwiesce robióne są i przez knòpów i białczi.

Swiãtô Andris je patrónã Szkòcje, Grecje i Rosje.

Historiô

ùwôżô sã, że swiãto to pòchòdzy ze starożôtnej Grecji, bo miono Andris(Andress) z greki aner, andros òznyczô chłop. Dôwni w Pòlsce dzéń ten nie béł leżnoscą do pospólny zabawë i zéńdzeniów młodzëznë, uchowa sã pamiãc ò wróżbòwech zwëkach. Czile starszych infòrmatorów przëbócziwô zwëk wkładaniô przez pannę pòd pòdëszkã- w noc przed dnia swiãtégò- kôrtków z chłopsczima mionama. Wëcydniãtô reno kôrtka òznôczô miono przińdnégò chłopa.

Dzéń sw. Andrzeja w Polsce

W Polsce tegò dnia powszechne zabawë z rozmajitima wróżbama, colemało z przepòwiôdanim przińdnoscë ze sztôłtu lóny na wòdã pszczelënë. Drëdżim òbòwiązkòwôm elementem zabawô je wróżenié ze skòrzniów. Bótë ùczãstników zabawy ùstawioné są w rôdze, jeden za dredżim. Pòsôdôcz abò pòsôdôczka skòrznia, chtërny pierszi przestąpi próg bãdze żeniałô nôpierwi.

Dzéń sw. Andrzeja w innëch krajach

Niemcy

W Niemczech Andrzejczi òbchòdzóny są w ten sam dzén co w Polsce. ù nich dzéwczãta, chtërne ni mają chłopa, a bë chcałë mùszą prosëc ò pòmòc sw. Andrisa, a téż jak bãdą szłë spac mùszą bëc wëzeblokłi i wtedë w nocë przësni sã im ten jediny.

Ukraina

Na ùkrainie dzéń ten przepôdô 13 gòdnika. Na andrziéjkòwôch zôbawach przede wszëtczim sã wróżô, do zabôwô ùżiwô są téż bómków i plińców, chtërne mają pomóc w nalizéniu chłopa.

Szkocja

Swiãtô Andrys je patrónã Szkocji i tam 30 lëstopadnika, czej dzéń swiãtégò je Swiãtem Narodnym- je to dzéń bankerczszi.

Bibliografiô

Ogrodowska, B. (2001) Zwyczaje, obrzędy i tradycje w Polsce. Mały słownik. Warszawa: Verbinum
Chwalba, A. (red.) (2005) Obyczaje w Polsce. Od średniowiecza do czasów współczesnych. Warszawa: PWN
Czesław Witkowski, Doroczne polskie obrzędy i zwyczaje ludowe, wyd. Muzeum Etnograficzne w Krakowie, 1965 Kraków.