Гаусс тулли хисепĕсем

Комплексла лаптакри Гаусс тулли хисепĕсен решетки

Гаусс тулли хисепĕсем (Гаусс хисепĕсем, тулли комплекслă хисепсем, Гаусла тулли хисепсем)  — чăн пайĕ те, ытарлă пайĕ те тулли хисеп-тĕк, унашкал комплекслă хисепе çапла калаççĕ^[1].

Тĕслĕхсем: ${\displaystyle 1+2i;\quad -4+11i;\quad 4i;\quad 5;\quad 1-i}$.

Ăнлава чи малтан Гаусс кĕртнĕ (1828—1832)^{[2] [3]}. Гаусс тулли хисепĕсен йышне ${\displaystyle \mathbb {Z} [i]}$ паллăпа палăртаççĕ чылай чух, çапла вара çакă вăл чăн хисепсен ${\displaystyle \mathbb {Z} }$ йышĕ çумне ытарлă ${\displaystyle i}$ пĕрче тата лешĕн тулли хсепсемпе пулакан комбинацине хушнипе пулнине кăтартаççĕ.

Каçăсем

• Complex Gaussian Integers for 'Gaussian Graphics' (акăлч.). Тĕрĕсленĕ 11 Авӑн уйӑхӗн 2013.
• Butler, Lee A. A classification of gaussian primes (акăлч.). Тĕрĕсленĕ 16 Кӑрлач уйӑхӗн 2017.
• Conrad, Keith. The gaussian integers (акăлч.). Тĕрĕсленĕ 11 Авӑн уйӑхӗн 2013.

Асăрхавсем

1. Математическая энциклопедия, 1977
2. Гаусс К. Ф., 1959, с. 655—754
3. Математика XIX века. Том I: Математическая логика, алгебра, теория чисел, теория вероятностей, 1978, с. 88—92