Хĕрлĕ çумăр — тĕлĕнмелле метеорологи пулăмĕ.
2001 çулхи утă, 25 — авăн, 23 пур çĕрте те пĕр тан мар индин кăнтăр енчи Керала штатĕнче çумăр çунă.
Евитре палăртнипе, çумăр шывĕнче тусан (вулканăн та, метеоритăн та, пушхиртен те) пулман, çумăр шывĕ епле те пулин газа пула е вараланнипе урăх сăрăллă пулман. Çаплах çакна пĕлтернĕ: Кералăри шалкăм çумăрсене пула лишайниксем хăватлă ешерме тытăннă, вара вĕсенчен атмосферара спорăсем (?) нумайланса кайнă. Анчах та, унта çак тĕлĕнмелле спорăсем сапаланса пĕлетсенче пухăннин механизмне ăнлантарса паман.
Евитлекенсем хĕрлĕ çумăрсем хыççăн нӳрĕк ăшне масс-спектрометри, атом абсорбцин спектрометри, тата хăшпĕр хими меслечĕсемпе усă курса тĕпченĕ. Çак элементсем пуррине палăртнă:
Элемент | Масса % |
---|---|
углерод | 51,00 |
кремни | 7,50 |
кальци | 2,52 |
магни | 1,48 |
алюмини | 1,00 |
тимĕр | 0,61 |
натри | 0,49 |
кали | 0,26 |
фосфор | 0,08 |