Массăсăр пĕрчĕ

Массăсăр пĕрчĕ (люксо́н^[1]) — масси нульпе танлашакан пĕрчĕ. Яланах çутă хăвăртлăхĕпе куçать. Хăйсен куçăм енне, энергине тата импульcне улăштарма пултараççĕ (сăмахран, гравитаци уйĕнчи фотон). Релятивизмла мар механикăра вĕсен аналогĕсем çук^[2].

Ят	Символ	Антипĕрчĕ	Электрокаплам (e)	Спин	Хире-хирĕç вăйăм	Тăрăм
Фотон	γ	хăй	0	1	Electromagnetism	Confirmed massless
Глюон	g	хăй	0	1	Strong interaction	Confirmed to exist; massless unconfirmed
Гравитон	G	хăй	0	2	Gravitation	Purely hypothetical / unconfirmed

Массăсăр кирек мĕнле пĕрчĕ çутă хăвăртлăхĕпе çеç куçма пултарать.

Ку акă мĕнрен килет. Танлаштарулăхăн пĕтĕмĕшле теорийĕн энерги тĕлĕшĕнчи ${\displaystyle E={\frac {mc^{2}}{\sqrt {1-{\frac {v^{2}}{c^{2}}}}}}}$ тата импульс тĕлĕшĕнчи ${\displaystyle p={\frac {mv}{\sqrt {1-{\frac {v^{2}}{c^{2}}}}}}}$ формулисене кура , пĕрчĕн ${\displaystyle v}$ хăвăртлăхĕ унăн ${\displaystyle p}$ импульсĕ урлă палăрăнать; ${\displaystyle m}$ масса тата ${\displaystyle c}$ çутă хăвăртлăхĕ ${\displaystyle v={\frac {pc^{2}}{E}}}$ танлăхпа çыхăннă, кунта ${\displaystyle E=c{\sqrt {p^{2}+m^{2}c^{2}}}}$ — пĕрчĕ энергийĕ. Массăсăр пĕрчĕ чухне ${\displaystyle m=0}$, вара ${\displaystyle E=c\mid p\mid }$ тата, ${\displaystyle v={\frac {pc^{2}}{E}}}$ шайлашулăхсенчен, ${\displaystyle \mid v\mid =c}$ тухса тăрать^[2]. Кунашкал пĕрчĕ куçманлăхра тăма пултараймасть, «опцийĕсем» çакнашакал: вăл çуралать (пайăркаланать), çутă хавăртлахĕпе куçать, унтан пĕтет (пăчланать).

Çутă хăвăртлăхĕпе куçакан хуть те мĕнле пĕрчĕ те массăсăр

Ку ${\displaystyle v={\frac {pc^{2}}{E}}}$ формулăран тухса тăрать. Енчен ${\displaystyle v=c}$ пулсан, ${\displaystyle E=c\mid p\mid }$ тата, ${\displaystyle E=c{\sqrt {p^{2}+m^{2}c^{2}}}}$ танлăха кура ${\displaystyle m=0}$.^[2]

Асăрхавсем

1. Кафедра физики космоса. çăлкуçран архивланă 10 Ҫурла уйӑхӗн 2014. Тĕрĕсленĕ 5 Ҫурла уйӑхӗн 2014.
2. ^ ^{, тата} Широков, 1972, с. 16

Литература

• Широков Ю. М., Юдин Н. П. Ядерная физика. — М.: Наука, 1972. — 670 с.
• Ширков Д. В. Физика микромира. — М.: Советская энциклопедия, 1980. — 527 с.
• Яворский Б. М. Справочник по физике для инженеров и студентов вузов. — М.: Оникс, 2007. — 1056 с.
• Румер Ю. Б., Фет А. И. Теория групп и квантованные поля. — М.: Либроком, 2010. — 248 с. — ISBN 978-5-397-01392-5.
• Окунь Л. Б. Лептоны и кварки. — М.: Едиториал УРСС, 2005. — 352 с. — ISBN 5-354-01084-5.

Каçăсем

• Ядерная физика в Интернете