Понтекорво Бруно Максимович

Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Понтекорво (пĕлтерĕшсем) пăхăр.
Бруно Максимович Понтекорво
итал. Bruno Pontecorvo
Çуралнă вырăн: Пиза, Итали
Вилнĕ вырăн: Дубна, Мускав облаçĕ, РФ
Ăслăх сфери: Йĕтре физики, элементарлă пĕрчĕсен физики
Ĕç вырăнĕ: Рим университечĕ, CRL, ОИЯИ
Ăсчах хисепĕ: СССР ĂА академикĕ; (1964),
РĂА академикĕ (1991)
Альма-матер: Рим университечĕ
Чыславсемпе парнесем


Ленин орденĕ — 1963 Ленин орденĕ — 1973 Октябрь Революци орденĕ — 1983 Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ
Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ
«Ĕçри маттурлăхшăн (Вăрçăри маттурлăхшăн). Владимир Ильич Ленин 100 çул тултарнине асăнмалăх
«Ĕçри маттурлăхшăн (Вăрçăри маттурлăхшăн). Владимир Ильич Ленин 100 çул тултарнине асăнмалăх
Ленин премийĕ — 1963 Сталин парни — 1953

Бру́но Макси́мович Понтеко́рво (итал. Bruno Pontecorvo; 22 августа 1913, Марина ди Пиза, Итали — авăн, 24 1993, Дубна) — итальян тата совет физикĕ. Ленин тата Сталин премисен лауреачĕ.

1940 çултанпа АПШ-ра, Канадăра, Аслă Британире ĕçленĕ, 1950 çулта Совет Союзне пурăнма куçнă.

ССР ĂА академикĕ; (1964),
РĂА академикĕ (1991) Йĕтре физики уйрăмĕ тĕлĕпе. Нейтронсене вăрахлатас, вĕсене атом йĕтри ярса илес, нейтрино физики, слабым взаимодействиям, йĕтре изомерийĕ, астрофизике ĕçĕсен авторĕ.

Биографи

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Бруно Понтекорво Пизăра пуян еврейсен çемьинче çуралса ӳснĕ. Унăн ашшĕ — Массимо, амăшĕ - Мария Понтекорво. Массимо Понтекорво тăванĕсемпе пĕрле ашшĕ - Пеллегрино Понтекорво - никĕсленĕ текстиль хапрăкĕсене тытса пынă).[1][2] «Una nota autobiografica» кĕнекере хăйĕн пирки çапла çырнă: «Эпĕ Пизăра 1913 çулта нумай ачаллă аван çемьере çуралнă: ашшĕ — промăçлăхçă, амашĕ — тухтăр хĕрĕ, пиллĕк шăллĕ тата виçĕ йăмăкĕ, паллăраххисем Гвидо биолог тата Джилло» кинорежиссёр.

Литературăра тата ӳнерте

[тӳрлет | кодне тӳрлет]
  • Бруно Понтекорво пирки кĕнекесем: «Долгий холод» Мириам Мафай, «Дело Понтекорво» Симон Турчетти, «Half-Life: The Divided Life of Bruno Pontecorvo, Physicist or Spy» Frank Close (ISBN 9780465069989).
  • Бруно Понтекорво ятне Владимир Высоцкий «Марш физиков» юрăра асăннă[3]
  • Т. Малов телесериалĕ, «Гении и злодеи» «Бруно Понтекорво. Мистер „Нейтрино“» (2012, 26 мин.).
  • В. И. Арнольд аса илнĕ:

Докладчик рассказал о происшествии, случившемся с Понтекорво много лет назад. Блуждая по окрестностям Дубны, Понтекорво заблудился, но к вечеру нашёл трактор, и тракторист взялся его подвезти. Желая быть любезным, тракторист спросил, чем именно Бруно занимается в Институте. Тот честно ответил «нейтринной физикой» (одним из создателей которой Понтекорво стал уже в 30-е годы). Тракторист вежливо сказал:

— Вы хорошо говорите по-русски, но всё же есть некоторый акцент. Физика не нейтринная, а нейтронная!

Рассказывая в Италии об этом происшествии, Бруно добавлял:

— Надеюсь, я доживу до времени, когда уже никто не будет путать нейтроны с нейтрино!

Комментируя этот рассказ, докладчик заметил:

— Теперь, хотя Бруно до этого не дожил, его предсказание, пожалуй, сбылось: сегодня люди ничего не знают не только о нейтрино, но и о нейтроне!

— В. И. Арнольд[4]

  • 2006 çулта Мускавра Тĕвер урамĕнчи 9-мĕш çурт çине (1950 - 1993 çулсенче Б. Понтекорво пурăннă), Москультпрог проекта тытса пыракан хастарсем (инициатор — историк Сергей Никитин) официаллă мар енпе асăну хăмине вырнаçтарнă[5].
  • 2013 çулта авăн уйăхĕнче Дубнара (Высоцкий аллийинче) Понтекорво палăкне (скульптор - Дмитрий Ярмин) лартнă.

Асăрхавсем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]
  1. ^ О семье Понтекорво. çăлкуçран архивланă 4 Юпа уйӑхӗн 2006. Тĕрĕсленĕ 7 Авӑн уйӑхӗн 2008.
  2. ^ История текстильных фабрик семьи Понтекорво. çăлкуçран архивланă 12 Ҫу уйӑхӗн 2006. Тĕрĕсленĕ 7 Авӑн уйӑхӗн 2008.
  3. ^ Песня «Марш физиков»
  4. ^ Арнольд В. И. Нейтрино, нейтроны и Бруно Понтекорво // Истории давние и недавние. — М.: ФАЗИС, 2012. — ISBN 5-7036-0077-4
  5. ^ В Москве появилась неофициальная мемориальная доска Бруно Понтекорво. Regnum (2006-06-14). Тĕрĕсленĕ 14 Нарӑс уйӑхӗн 2016.

Çав. пекех

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Каçăсем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]