Формаллĕ тытăм

Формаллĕ тытăм (çавăн пекех формаллĕ тео́ри, аксиоматикăлла теори, аксиомăсен тытăмĕ, аксиоматика, дедуктивлă тытăм) — теорие пăркаланми формализациленин результачĕ, çапла вара унта сăмахсен пĕлтерĕшĕсене пĕтĕмпех абстракциленĕ, хайхи сăмахсене епле усă курассине аксиомăсем тата йĕркевсем урлă палăртнă^[1].

Формаллĕ тытăм  — тулаш тĕнчепе çыхăнман абстрактлă объектсен йышĕ, çав йышра символсемпе еплерех операцисем тумаллине синтаксисла, анчах семантикине палăртмасăр, кăтартнă.

Çавăн пекех

• Автоформализаци
• Йышсен теорийĕ
• Формаллĕ логика
• Формализм (математика)
• Кодсем çине куçарнин тытăмĕ
• Термодинамика аксиоматики

Формаллĕ тытăмсен тĕслĕхĕсем

• Каланăлăхсен шутлавĕ
• Пĕрремĕш ретри теорисем (Пĕрремĕш ретри логикăсем)
  • Формаллĕ арифметика
  • Йышсен аксиоматикăлла теорийĕ
  • Ушкăнсен теорийĕ
• Аслă ретри теорисем (Аслă ретри логикăсем)
• Лямбда-шутлав
  • Типсемлĕ лямбда-шутлав
  • Конструкцисен шутлавĕ
  • Индуктивлă конструкцисен шутлавĕ

Вуламалли

• Галиев Ш. И. Математическая логика и теория алгоритмов. — Казань: Издательство КГТУ им. А. Н. Туполева. 2002.
• Клини С. К. Введение в метаматематику. — М.: ИЛ, 1957. — 526 с.
• Клини С. К. Математическая логика. — М.: «Мир», 1973. — 480 с.
• Мендельсон Э. Введение в математическую логику. — М.: «Наука», 1971. — 320 с.
• Новиков Ф. А. Дискретная математика для программистов. — СПб.: Питер, 2000. — 304 с.: ил. ISBN 5-272-00183-4.
• Яновская С. А. Из истории аксиоматики // Историко-математические исследования. — М.: ГИТТЛ, 1958. — № 11. — С. 63—96.

Асăрхавсем

1. Клини С. К. Введение в метаматематику. М., издательство ИЛ, 1957, с.59—60