Хаббл саккунĕ

Космологи

Çут Тĕнче пуçламăшĕсем Пысăк сирпĕнӳ Çулташла инçĕш Реликтла пайăркалав Космологири тăрăм танлăхĕ Тĕксĕм йăмлăх Пытарăнчăк масса Фридман Çут Тĕнчи Космологилле принцип Космологилле модель Галактикăсен эволюцийĕ Хаббл саккунĕ Инфляци Çут Тĕнчен шултра масштаблă тытăмĕ Синкерлĕ тачăлăх Лямбда-CDM‎ модель Çут Тĕнче сарăлăвĕ Нуклеосинтез Сăнанакан Çут Тĕнче Космологилле хĕрлĕ шăвăну Çут Тĕнче форми Тытăм хормăланни Пысăк сирпĕнӳ хронологийĕ Графикăлла хронологи Космологи хронологийĕ Çут Тĕнчен никĕссĕр шăпи Çут Тĕнче

Тăванлă темăсем

Астрофизика ОТО Элементарлă пĕрчĕсен физики Квантла гравитаци Эволюци Синергетика

пăх сӳтсе яв тӳрлет

Хаббл саккунĕ (2018-мĕш çулта Хаббл—Леметр саккунĕ теме сĕннĕ^[1]) — астрономи саккунĕ, унпа килĕшÿллен, галактикăсем пĕр-пĕринчен «тарнин» хăвăртлăхĕ вĕсен хушшинчи инçĕше пропорционаллă. Бельги астрономĕ Жорж Леметр 1927-мĕш çулта, США астрономĕ Эдвин Хаббл 1929-мĕш çулта уçнă.

${\displaystyle v=H_{0}d}$,

кунта: v — галактикăсем пĕр-пĕринчен тарнин хăвăртлăхĕ,
d — галактикăсем хушшинчи инçĕш,
${\displaystyle H_{0}}$ — Хаббл константти текен пропорционаллăх коэффициенчĕ.

Хаббл саккунĕ Çут Тĕнчери аякри объектсем патнелли инçĕше тупмалли тĕп меслет пулса тăрать^[2].

2018-мĕш çулхи виçевсем тăрăх, Хаббл параметрĕн пĕлтерĕшĕ çакăн пек^[3]

H₀ = 67.77±1.30 (км/с)/Мпк.

Çут Тĕнче сарăлавĕн хăвăртлăхĕ ялан пĕр пек пулнă тесе шутласан, Хаббл контанттине кутăнла кап Çут Тĕнчен ÿсĕмĕпе тан; ăна çавăн пекех Хабблла ÿсĕм теççĕ^[4].

${\displaystyle t_{H}={\frac {d}{v}}={\frac {1}{H_{0}}}.}$

Хабблла ÿсĕмĕн пĕлтерĕшĕ, çавракалатсан, 13,8 млрд çул пулать.

Çавăн пекех

• Хаббл калăпăшĕ

Асăрхавсем

1. International Astronomical Union (29 October 2018). "IAU members vote to recommend renaming the Hubble law as the Hubble–Lemaître law". Прес-реліз. Переглянутий 2018-10-29.
2. Хаббла закон // Астрономічний енциклопедичний словник / за заг. ред. І. А. Климишина та А. О. Корсунь. — Львів : Голов. астроном. обсерваторія НАН України : Львів. нац. ун-т ім. Івана Франка, 2003. — С. 506. — ISBN 966-613-263-X.
3. Macaulay, E; Nichol, R.C (2018). «First Cosmological Results using Type Ia Supernovae from the Dark Energy Survey: Measurement of the Hubble Constant». arXiv:1811.02376 [astro-ph.CO].
4. Хаббла час // Астрономічний енциклопедичний словник / за заг. ред. І. А. Климишина та А. О. Корсунь. — Львів : Голов. астроном. обсерваторія НАН України : Львів. нац. ун-т ім. Івана Франка, 2003. — С. 507—508. — ISBN 966-613-263-X.

Каçăсем

• Edwin Hubble {{{пуçелĕк}}}. — Vol. 15. — P. 168—173.(акăлч.)
• G.A. Tammann. A Retro- and Pro-Spective Note(акăлч.)
• G.A. Tammann. The Ups and Downs of the Hubble Constant(акăлч.)
• С. Б. Попов, А. В. Топоренский. Не боги расширение вселенной наблюдают
• С. Б. Попов, А. В. Топоренский. За горизонтом вселенских событий
• Adam G. Riess и др. A Redetermination of the Hubble Constant with the Hubble Space Telescope from a Differential Distance Ladder.