Afan Buallt

Erthygl am sant o Gymro yw hon. Gweler hefyd Afan (gwahaniaethu).
Afan Buallt
Ganwyd6 g Edit this on Wikidata
Gwynedd Edit this on Wikidata
Bu farwLlanafan Fawr Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Cymru Cymru
Galwedigaethoffeiriad Edit this on Wikidata
Dydd gŵyl17 Tachwedd Edit this on Wikidata
MamGwenhaf Edit this on Wikidata

Sant o'r 6g oedd Afan neu Afan Buallt neu'r Esgob Afan (fl. 500 - 542). Fe'i cysylltir â thri plwyf yn arbennig, sef Llanafan (Ceredigion), Llanafan Fawr a Llanafan Fechan (Powys). Mae'n debygol ei fod yn frodor o Geredigion. Ei ŵyl oedd y 17 Tachwedd.[1]

Yn ôl yr achau traddodiadol, roedd Afan yn fab i Gedig ap Ceredig, brenin teyrnas Ceredigion, a Tegwedd ferch Tegid Foel ac yn gefnder i Ddewi Sant. Roedd yn frawd i Ddoged ac yn un o ddisgynyddion Cunedda Wledig, sefydlydd teyrnas Gwynedd. Roedd yn berthynas i Sant Teilo hefyd, trwy ei fam.

Credir iddo fod yn drydydd abad neu 'esgob' Llanbadarn Fawr. Yn ôl traddodiad, lladdwyd Afan yn Llanafan Fawr yn y flwyddyn 542 gan griw o Wyddelod ar gyrch ym Mrycheiniog. Gelwir y ffrwd lle y'i lladdwyd yn Nant Esgob. Ceir Derwen Afan yn y plwyf hefyd.[2][3]

Mae gan Wicidestun destun sy'n berthnasol i'r erthygl hon:

Gweler hefyd

[golygu | golygu cod]

Erthygl Afan Buallt yng Ngeiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru 1867-Cyf I ar Wicidestun

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. ↑ The Book of Common Prayer for Use in the Church in Wales: The New Calendar and the Collects Archifwyd 2014-12-15 yn y Peiriant Wayback Yr Eglwys yng Nghymru. 2003. Adalwyd Tachwedd 2014.
  2. ↑ Baring-Gould, Sabine (1907). The Lives of the British Saints: The Saints of Wales and Cornwall and such Irish Saints as have Dedications in Britain. London: Charles J. Clark, for the Honourable Society of Cymmrodorion. tt. 114–115.
  3. ↑ Jones, Terry. "Afan". Patron Saints Index. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2008-01-01. Cyrchwyd 2007-12-30.
T. D. Breverton, A Book of Welsh Saints (Cyhoeddiadau Glyndwr, 2000).