An tArdriasc, Swydd Armagh

An tArdriasc

Maesydd Gorllewin An tArdriasc
Math	pentrefan, trefgordd
Daearyddiaeth
Gwlad	Gogledd Iwerddon
Cyfesurynnau	54.445698°N 6.592575°W

Mae An tArdriasc (Saesneg Ardress)^[1] yn bentrefan a threfgordd yn Swydd Armagh, Gogledd Iwerddon. Saif y pentrefan rhwng Loch gCál (Loughgall) ac Eanach Mór (Annaghmore). Mae'n gynnwys Dwyrain An tArdriasc a Gorllewin An tArdriasc. Mae o fewn plwyf sifil Loch gCál a barwniaeth Uí Nialláin Thiar (Oneilland West).^[2] Roedd ganddo boblogaeth o 90 o bobl (39 cartref) yng Nghyfrifiad 2011. ^[3]

Mae'r ardal yn fwyaf adnabyddus fel safle Tŷ Ardress. Ffermdy cymedrol oedd hwn yn wreiddiol a drawsnewidiwyd yn blasty ym 1760 gan y Pensaer o Ddulyn George Ensor. Mae'n cael ei redeg gan yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol ac mae'n cynnwys enghreifftiau gwych o ddodrefn o'r 18g ac arddangosfa dda o ddarluniadau. Ymhlith ei nodweddion niferus mae'r gwaith plastr yn y parlwr gan Michael Stapleton, disgybl Robert Adam (g.1728-1792), sy'n dyddio'n ôl i 1780. Mae'r buarth a'r adeiladau allanol yn dangos agweddau ar hanes ffermio gydag arddangosfa o offer fferm. Mae yna ardd ddymunol gydag enghreifftiau o fathau cynnar o rosyn Gwyddelig. Taith gerdded o amgylch yr ystâd yw "Milltir y Boneddigesau.^[4]

Cyfeiriadau

1. "An tArdriasc/Ardress". Logainm.ie (yn Gwyddeleg). Cyrchwyd 2021-06-15.
2. "Uí Nialláin Thiar/Oneilland West". Logainm.ie (yn Gwyddeleg). Cyrchwyd 2021-06-15.
3. "Ardress". Census 2011 Results. NI Statistics and Research Agency. Cyrchwyd 15 Mehefin 2021.
4. National Trust website on Ardress House