Tad yn rhoi chwip din i'w blentyn; llun gan Martin Van Maele, 1905
Math o gosb corfforol ydy chwip din sy'n cael ei roi fel arfer i blant neu lasoed drwg, heb wneud niwed.[1] Gyda'r llaw agored mae'r rhan fwyaf o bobl taro, er bod rhai'n defnyddio gwialen fedw, belt neu slipar. Mae'r oedolyn fel arfer yn rhiant, athro, athrawes neu ceidwad. Ar gyfartaledd mae bechgyn yn fwy tebygol i gael chwip din na merched.[2][3][4][5][6]
Mae rhai gwledydd wedi ei wneud yn anghyfreithlon i roi chwip din mewn ysgolion neu lefydd eraill. Ond mae'r rhan fwyaf o wledydd yn gadael i'r rhieni yr cael hawl i wneud hyn.
Mae rhai traddodiadau'n gadael i'r gwr roi chwip dim i'w wraig, er bod llai a llai yn gwneud hyn erbyn heddiw.[7] Dro arall, mae chwipio oedolyn yn cael ei weld fel rhan o gyfathrach rywiol neu fel BDSM.
Gwledydd sydd wedi gwneud cosb corfforol i blant yn anghyfreithlon.
Ers cyhoeddi The Common Sense Book of Baby and Child Care yn 1946 newidiodd pethau, gan wneud i rieni feddwl a yw taro plentyn yn beth da. Sweden oed y wlad cyntaf i wneud cosbi plentyn yn anghyfreithlon, yn 1979. Eryn 2013 roedd 34 gwlad, 22 ohonyn nhw yn Ewrop.[8][9]
Mewn ysgol, defnyddiwyd offer arbennig i daro yn hytrach na'r llaw agored; y wialen fedw fel arfer.
Mae'r rhan fwyaf o wledydd Ewrop, Japan, Canada a De Affrica wedi gwneud cosbi corfforol yn anghyfreithlon. Yn yr Unol Daleithiau mi wnaeth y Llys Uchaf yn 1977 ddweud nad oedd 'padlo' pen-olau disgyblion ddim yn nghyfreithlon per se. Mae deddfau cyffredinol yr UD hefyd yn dweud y dyla'r gosb fod yn "reasonable and not excessive".[10] Ond, bellach, mae 31 talaith wedi ei wneud yn anghyfreithlon, yn enwedig yng ngogledd y wlad.[11][12]
↑Day, R.; Peterson, G. W.; McCracken, C. (1998). "Predicting Spanking of Younger and Older Children by their Mothers and Fathers". Journal of Marriage and the Family60 (1): 79–94. doi:10.2307/353443. JSTOR353443.
↑Gelles, Richard J.; Straus, Murray A.; Smith, Christine (1995). Physical Violence in American Families: risk factors and adaptations to violence in 8,145 families. New Brunswick, NJ: Transaction. ISBN1-56000-828-8.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
↑Jacklin, Carol Nagy; Maccoby, Eleanor E. (1978). The Psychology of Sex Differences. Stanford, California: Stanford University Press. ISBN0-8047-0974-2.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
↑Straus, Murray A. (1971). "Some Social Antecedents of Physical Punishment: a linkage theory interpretation". Journal of Marriage and the Family33 (4): 658–663. doi:10.2307/349438. JSTOR349438.
↑R. Claire Snyder-Hall (2008). "The Ideology of Wifely Submission: A Challenge for Feminism?". Politics & Gender4 (4): 563–586. doi:10.1017/S1743923X08000482.