Deddf Llywodraeth Cymru 2006

Deddf Llywodraeth Cymru 2006
Enghraifft o'r canlynolDeddf Gyhoeddus Gyffredinol Senedd y Deyrnas Unedig Edit this on Wikidata
IaithSaesneg Edit this on Wikidata
Dyddiad cyhoeddi2006 Edit this on Wikidata
Gwladwriaethy Deyrnas Unedig Edit this on Wikidata

Mae Deddf Llywodraeth Cymru 2006 yn Ddeddf Senedd y Deyrnas Unedig a ddiwygiodd Cynulliad Cenedlaethol Cymru gan alluogi rhoi mwy o bŵer i'r Cynulliad yn haws. Crea'r Ddeddf system lywodraethol sydd ar wahan ac yn atebol i'r ddeddfwriaeth.

Mae gan y Ddeddf y darpariaethau canlynol:

  • creu corff gweithredol - Llywodraeth Cymru - sydd ar wahan i'r corff deddfwriaethol, sef Cynulliad Cenedlaethol Cymru. Felly, mae Llywodraeth Cynulliad Cymru wedi newid o fod yn weithgor y Cynulliad Cenedlaethol i fod yn gorff penodol.
  • yn gwahardd ymgeiswyr rhag ceisio mewn etholaethau a bod ar restr rhanbarthol
  • yn darparu modd i'r Gorchymyn Cymhwysedd Deddfwriaethol i ddosrannu pŵer o'r Senedd i'r Cynulliad, a rydd pŵerau i'r Cynulliad i greu "Mesurau (Cyfreithiau Cymreig). Disgrifia Atodlen 5 y meysydd lle mae gan y Cynulliad pŵer i greu mesurau
  • yn darparu refferendwm am fwy o bŵerau deddfwriaethol, a adwaenir fel "Deddfau'r Cynulliad"
  • creu sêl Cymreig a Gwarchodwr y Sêl Cymreig (Prif Weinidog Cymru)
  • creu Cronfa Gyfunol Cymru
  • creu swyddi Cwnsler Cyffredinol fel aelod o Lywodraeth Cynulliad Cymru a'i prif gynghorydd cyfreithiol
  • rhoi dyletswyddau newydd i'r Frenhines drwy apwyntio gweinidogion Cymreig a rhoi Cydsyniad Brenhinol i Ddeddfau'r Cynulliad.

Derbyniodd y mesur Gydsyniad Brenhinol ar 25 Gorffennaf 2006.

Atodlen 5 y Ddeddf

[golygu | golygu cod]

Disgrifia Atodlen 5 y Ddeddf yr 20 "Maes" a "Mater" lle mae gan Cynulliad Cenedlaethol Cymru bŵerau deddfwriaethol e.e. y gallu i basio Mesurau'r Cynulliad. Mae "Maes" yn bwnc eang e.e. addysg ac hyfforddiant; yr amgylchedd; iechyd a gwasanaethau iechyd; priffyrdd a thrafnidiaeth; tai. Mae "Mater" yn ardal polisi mwy penodol o fewn Maes. Gall y cynulliad gael mwy o bŵerau deddfwriaethol drwy ddiwygio Atodlen 5.

Gellir gwneud hyn mewn dwy ffordd: naill ai o ganlyniad i gymalau a gynhwysir mewn deddfwriaethau a basiwyd gan Ddeddf Seneddol yn San Steffan, neu drwy Orchymyn Cymhwysedd Deddfwriaethol a roddir gan y Senedd mewn ymateb i gais wrth y Cynulliad Cenedlaethol ei hun. (Gall y Llwyodraeth Gymreig, aelodau unigol neu Bwyllgorau'r Cynulliad gynnog Gorchymyn Cymhwysedd Deddfwriaethol; ond rhaid iddo gael ei gymeradwyo gan y Cynulliad Cenedlaethol cyn y caiff ei brosesu). Canlyniad y dday ddull yw diwygio'r 20 "Maes" drwy fewnosod "Materion" penodol i mewn i bob "Maes". Rhydd hyn bŵer i'r Cynulliad i basio deddfwriaeth ar y Materion hynny.

Diweddarir Atodlen 5 yn rheolaidd o ganlyniad i'r ddau broses hyn. Ceir copi wedi'i ddiweddaru ar wefan y Cynulliad Cenedlaethol.[1]

Meysydd Atodlen 5

[golygu | golygu cod]
  • Maes 1: amaethyddiaeth, pysgota, fforestydd a datblygiad cefn gwlad
  • Maes 2: cofebau hynafol ac adeiladau hanesyddol
  • Maes 3: diwylliant
  • Maes 4: datblygiad economaidd
  • Maes 5: addysg ac hyfforddiant
  • Maes 6: yr amgylchedd
  • Maes 7: gwasanaethau tân ac achub a hyrwyddo diogelwch tân
  • Maes 8: bwyd
  • Maes 9: iechyd a gwasanaethau iechyd
  • Maes 10: priffyrdd a thrafnidiaeth
  • Maes 11: tai
  • Maes 12: llywodraeth leol
  • Maes 13: Cynulliad Cenedlaethol Cymru
  • Maes 14: gweinyddiaeth gymdeithasol
  • Maes 15: lle cymdeithasol
  • Maes 16: chwaraeon ac hamdden
  • Maes 17: twristiaeth
  • Maes 18: cynllunio tref a gwlad
  • Maes 19: amddiffynfeydd dŵr a llifogydd
  • Maes 20: yr iaith Gymraeg

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. ↑ Deddf Llywodraeth Cymru 2006[dolen farw]. Gwefan Cynulliad Cenedlaethol Cymru. Adalwyd 09-08-2009

Dolenni allanol

[golygu | golygu cod]