Dowlais

Dowlais
Llyfrgell Goffa Guest, Dowlais
Mathpentref, cymuned Edit this on Wikidata
Poblogaeth4,270, 4,097 Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirMerthyr Tudful Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Arwynebedd331.5 ha Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau51.7603°N 3.3528°W Edit this on Wikidata
Cod SYGW04000715 Edit this on Wikidata
Cod OSSO067077 Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
AS/au CymruDawn Bowden (Llafur)
AS/au y DUGerald Jones (Llafur)
Map
[golygwch ar Wicidata]

Pentref a chymuned ym mwrdeisdref sirol Merthyr Tudful, Cymru, yw Dowlais.[1][2] Saif yn rhan ogleddol y sir, tua 2 filltir i'r gogledd-orllewin o ganol tref Merthyr ger cyffordd yr A465 a'r A4060.

Daeth Dowlais yn adnabyddus yn y Chwyldro Diwydiannol fel safle un o weithiau haearn mwyaf gwledydd Prydain, a sefydlwyd yno yn y 1760au gan Thomas Lewis (Llanisien) a John Guest.

Bu'r diweddar Anthony Crockett, Esgob Bangor, yn rheithor Dowlais o 1986 hyd 1991.

Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Dawn Bowden (Llafur)[3] ac yn Senedd y DU gan Gerald Jones (Llafur).[4]

Yr hen stablau, Dowlais
Gwaith haearn Dowlais yn 1840; darlun gan George Childs


Cyfrifiad 2011

[golygu | golygu cod]

Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[5][6][7][8]

Cyfrifiad 2011
Poblogaeth cymuned Dowlais (pob oed) (4,270)
  
 100%
Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Dowlais) (318)
  
 7.8%
:Y ganran drwy Gymru
  
 19%
Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Dowlais) (3691)
  
 86.4%
:Y ganran drwy Gymru
  
 73%
Y nifer mewn gwaith rhwng 16 a 74 oed(Dowlais) (702)
  
 38.8%
:Y ganran drwy Gymru
  
 67.1%

Pobl nodedig o'r ardal

[golygu | golygu cod]

Gweler hefyd

[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. ↑ "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 13 Hydref 2021.
  2. ↑ British Place Names; adalwyd 13 Medi 2019
  3. ↑ "Gwefan Senedd Cymru". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2021-11-10. Cyrchwyd 2021-12-24.
  4. ↑ Gwefan Senedd y DU
  5. ↑ "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
  6. ↑ Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
  7. ↑ Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
  8. ↑ Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013[dolen farw]
gw • sg • go
Trefi a phentrefi Bwrdeistref Sirol Merthyr Tudful

Trefi
Merthyr Tudful  · Treharris
Pentrefi
Abercannaid  · Aberfan  · Bedlinog  · Cefn Coed y Cymer  · Dowlais  · Heolgerrig  · Y Faenor  · Mynwent y Crynwyr  · Pentrebach  · Pontsticill  · Pontygwaith  · Trelewis  · Troed-y-rhiw  · Ynysowen