Esgyll angel

Esgyll angel
Pleurocybella porrigens

Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas: Fungi
Dosbarth: Basidiomycota
Urdd: Agaricales
Teulu: Marasmiaceae
Genws: Pleurocybella[*]
Rhywogaeth: Pleurocybella porrigens
Enw deuenwol
Pleurocybella porrigens
(Pers.) Singer (1947)

Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Marasmiaceae yw'r Esgyll angel (Lladin: Pleurocybella porrigens; Saesneg: Angel's Wings).[1] Y Parasiwtiau yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Un o briodweddau cyffredin y grwp yma yw eu bonion cryf, a gallu'r parasiwt i grebachu'n ddim, bron, mewn sychder, ac adfywio pan ddaw glaw. Mae'r teulu Marasmiaceae yn gorwedd o fewn urdd yr Agaricales.

Defnyddir y ffwng hwn wedi'i goginio mewn bwydydd a gellir ei fwyta'n amrwd. Pe bai person yn ei fwyta, yna fel arfer, gall achosi marwolaeth y person hwnnw. Mae nifer o ffyngau'n perthyn i'r grwp hwn (gw. ffyngau marwol). Mae'r cemegolion o fewn y ffwng yma'n wenwynig. Mae'r rhywogaeth yma'n fwytadwy.

Mae'r rhywogaeth hon o ffwng i'w chael yn Ewrop, Asia a Gogledd America.

Ffyngau

[golygu | golygu cod]

Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.

Aelodau eraill o deulu'r Marasmiaceae

[golygu | golygu cod]

Mae gan Esgyll angel ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:

Rhestr Wicidata:

Diweddarwch y rhestr nawr | WQS | Chwiliwch am ddelweddau


rhywogaeth enw tacson delwedd
Helminthosporium fructigenum Helminthosporium fructigenum
Helminthosporium frumentacei Helminthosporium frumentacei
Helminthosporium fumagineum Helminthosporium fumagineum
Helminthosporium fumosum Helminthosporium fumosum
Helminthosporium fuscum Helminthosporium fuscum
Helminthosporium fusisporium Helminthosporium fusisporium
Helminthosporium gibberosporum Helminthosporium gibberosporum
Helminthosporium glabroides Helminthosporium glabroides
Helminthosporium gleicheniae Helminthosporium gleicheniae
Helminthosporium gongrotrichum Helminthosporium gongrotrichum
Diwedd y rhestr a gynhyrchwyd yn otomatig o Wicidata.

Gweler hefyd

[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. ↑ Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
  2. ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
  3. ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Safonwyd yr enw Esgyll angel gan un o brosiectau . Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.


Gofal!

Er bod rhai madarch yn fwytadwy, mae eraill yn fwytadwy gan rai pobl ond yn wenwyn i eraill!
 Gall corff rhai bobl adweithio'n ddifrifol i rai 'madarch bwytadwy'! Mynwch gyngor gan arbenigwr cyn profi unrhyw fadarch gwyllt.