Eysturoy

Eysturoy
Mathynys Edit this on Wikidata
Cysylltir gydaEysturoyartunnilin Edit this on Wikidata
Poblogaeth10,778 Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynolYnysoedd Ffaröe Edit this on Wikidata
GwladYnysoedd Ffaröe Edit this on Wikidata
Arwynebedd286.3 ±0.1 km² Edit this on Wikidata
GerllawCefnfor yr Iwerydd Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau62.21579°N 6.87751°W Edit this on Wikidata
Map
[golygwch ar Wicidata]

Eysturoy (Wyddor IPA: ˈɛstɹɔi, Daneg: Østerø, "Ynys y Dwyrain") yw'r ail ynys fwyaf yn Ynysoedd Ffaröe sy'n gorwedd yng Ngogledd y Môr Tawch yn ffinio gogledd yr Iwerydd. Fe'i lleolir i'r dwyrain o brif ynys Streymoy, wedi'i wahanu gan swnt.

Eysturoy yw'r ail ynys fwyaf ar Ynysoedd Ffaröe, ond mae hefyd yn ail o ran poblogaeth. Y canolfannau pwysig yw Fuglafjørður yn y gogledd a chrynhoad bwrdeistrefi Runavík a Nes/Toftir yn y de.

Nodweddion

[golygu | golygu cod]
Map o Eysturoy

Mae mynydd uchaf ar yr ynys a holl Ynysoedd Ffaröe, Slættaratindur, ar Eysturoy. Ei uchder yw 882m (uchder Yr Wyddfa yw 1,085m, fel cymhareb[1]). Mae gan yr ynys gyfanswm o 66 copa.

Mae Eysturoy wedi'i gysylltu â Streymoy gan bont car. Mae'r ynyswyr yn ei galw (yn gellweirus) "yr unig bont car dros yr Iwerydd". Arferai ardal anheddu Runavík gael ei chyrraedd yn gyflymach ar fferi ceir o'r brifddinas Tórshavn. Heddiw fe'ch gorfodir i yrru'r 63 cilomedr i Toftir ar y ffordd wledig. Porthladd fferi lleol pwysig hefyd yw Leirvík ar arfordir y dwyrain. O'r fan hon, gallwch gyrraedd Ynysoedd y Gogledd lle mae ail dref fwyaf Ynysoedd Ffaröe, Klaksvík. Daeth y fferi hon i ben hefyd ym mis Awst 2006 oherwydd bod Twnnel Ynysoedd y Gogledd 6.2 km o hyd, a atalnodwyd yn unol â'r cynllun ym mis Mehefin 2005, yn cael ei agor.

Bwrdeistrefi Eysturoy

[golygu | golygu cod]

Ceir sawl bwrdeistref ar yr ynys a elwir yn "kommun"

  • Bwrdeistref Runavík gyda'i 3,920 o drigolion (2017) bwrdeistref fwyaf yr ynys yn Ynysoedd Ffaröe. Mae yna lawer o gwmnïau ym maes ffermio pysgod, pysgota a gwasanaethu a gweithredu, yn ogystal â harbwr naturiol mawr. Mae cyfleusterau modern yn yr ysgol, yr ardal chwaraeon a diwylliannol.
  • Mae Bwrdeistref Eiðis (Eiðis kommuna) sy'n gartref i 720 o drigolion 2018 yn cynnwys yr aneddiadau Eiði, Ljósá a Svínáir ar ran ogledd-orllewinol yr ynys.
  • Mae gan Bwrdeistref Fuglafjarðar 1,499 o drigolion (2015) yn cynnwys yr aneddiadau Fuglafjørður a Hellur ar ochr ddwyreiniol yr ynys.
  • Bwrdeistref Eystur â 1,933 o drigolion (2014) yn cynnwys yr aneddiadau Norðragøta, Syðrugøta, Gøtugjógv, Gøtueiði a Leirvík ar arfordir dwyreiniol yr ynys.
  • Bwrdeistref Nes â 1,237 o drigolion (2016) yn cynnwys yr aneddiadau Toftir, Saltnes a Nes.
  • Bwrdeistref Sjóvar â 960 o drigolion (2011) yn cynnwys yr aneddiadau Strendur, Innan Glyvur, Selatrað, Morskranes a Kolbanargjógv
  • Bwrdeistref Sunda sydd wedi'i leoli'n rhannol hefyd ar ran ogleddol Streymoy) Mae'n cynnwys ar aneddiadau Eysturoy Norðskáli, Oyrarbakki, Oyri, a Gjógv

Atyniadau

[golygu | golygu cod]

Y golygfeydd enwocaf ar Eysturoy yw:

  • Eiði gyda lleoliad hyfryd mewn tirwedd ddramatig
  • Gjógv, un o'r cyfleoedd ffotograffau mwyaf poblogaidd trwy ei harbwr bach naturiol mewn agen
  • Gøta gydag Amgueddfa Blásastova
  • Ffynnon thermol Fuglafjørður (varmakelda), sy'n tystio i darddiad folcanig yr archipelago.
  • Golygfa ddramatig y ffordd basio serth yn arwain rhwng Eiði a Gjógv / Funningur dros ei Eiðiskarð 392 m o uchder, sy'n gorwedd yn union o dan Slættaratindur, y mynydd uchaf yn Ynysoedd Ffaro yn 882m.
  • Colofnau basalt chwedlonol Risin a Kellingin hefyd wedi'u lleoli ar ben gogleddol Eysturoy.
  • Coedwigoedd bach ar ynys Eysturoy, y mae Viðarlundin í Søldarfirði gydag arwynebedd o 1.72 hectar a Viðarlundin á Selatrað gyda 1.55 hectar yw'r ddwy fwyaf.[2]

Oriel

[golygu | golygu cod]
  • Coedwig ger Selatrað (prin iawn yw'r coed ar y Ffaröe
    Coedwig ger Selatrað (prin iawn yw'r coed ar y Ffaröe
  • Harbwr mewn cilfach ger Gjógv
    Harbwr mewn cilfach ger Gjógv
  • "Bont dros yr Iwerydd" yn Oyrarbakki
    "Bont dros yr Iwerydd" yn Oyrarbakki
  • "Twnnel y Gogledd"
    "Twnnel y Gogledd"
  • Eiði
    Eiði
  • Slættaratindur
    Slættaratindur
  • Gjógv
    Gjógv
  • Elduvík
    Elduvík
  • Cloddiadau archeolegol o'r 9g yn Leirvík
    Cloddiadau archeolegol o'r 9g yn Leirvík
  • Yr hen ffordd fynyddig o Kambsdalur i Leirvík
    Yr hen ffordd fynyddig o Kambsdalur i Leirvík
  • Toftir
    Toftir

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. ↑ "copi archif". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2021-05-09. Cyrchwyd 2020-08-18.
  2. ↑ Elttør, Eyðun: Uppskot til løgtingslóg um viðarvøkstur og frílendisrøkt, Tab. (talva) 2, Løgting, 4. März 2003.

Dolenni allanol

[golygu | golygu cod]