Ffontygari

Ffont-y-gari

Math	pentref
Daearyddiaeth
Sir	Bro Morgannwg
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	51.3853°N 3.3654°W
Cod OS	ST052664
Gwleidyddiaeth
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Pentref yng nghymuned Y Rhws, Bro Morgannwg, Cymru, yw Ffontygari^[1] neu Ffont-y-Gari^[2] (llurguniad Saesneg: Fontegary). Gorwedd y pentref ar yr arfordir i'r gorllewin o'r Rhws, ger Maes Awyr Caerdydd, prif faes awyr y wlad. I’r gogledd mae Ffwl-y-mwn a Chastell Ffwl-y-mwn.

Mae tarddiad yr enw yn ansicr, ond yn 1587, roedd e wedi ei gofnodi fel “Fundygary”.

Nid oes llawer yn y pentref bychan heblaw tai, gwersyllfa gwyliau a thraeth caregog. Ar Ddydd Sul, mae yna arwerthiant cist ceir yn y wersyllfa gwyliau. Mae chwarel segur rhwng Ffont-y-gari ac Aberddawan.

Yn 1928 roedd Ffontygari yn lle poblogaidd i gael picnic, ac yn 1943, cafodd ei ddisgrifio fel “cyrchfa haf dymunol gyda thraeth hyfryd ar gyfer ymdrochfa, yn ymyl elltydd ysgithrog sydd yn creu cefndir hyfryd - a hefyd lle cyfleus i nofiwr newid ei ddillad.” Mae’r traeth creigiog a’r elltydd yn hynod ac mae yna ogof fawr o’r enw Ogof Ffont-y-gari. Yn y 1960au, darluniodd Francis Lymburner arfordir Ffontygari yn ei luniau pen ac inc o Gymru. Aeth yr actores Susan George ar ei gwyliau i'r wersyllfa gwyliau fel plentyn.

Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Jane Hutt (Llafur)^[3] ac yn Senedd y DU gan Kanishka Narayan (Llafur).^[4]

Cyfeiriadau

1. "Enwau Lleoedd Safonol Cymru" Archifwyd 2023-03-30 yn y Peiriant Wayback, Comisiynydd y Gymraeg; adalwyd 26 Ebrill 2023
2. British Place Names; adalwyd 22 Tachwedd 2021
3. Gwefan Senedd Cymru
4. Gwefan Senedd y DU

gw • sg • go

Trefi a phentrefi Bro Morgannwg

Trefi
Y Barri  · Y Bont-faen  · Llanilltud Fawr  · Penarth
Pentrefi
Aberogwr  · Aberddawan  · Aberthin  · City  · Clawdd-coch  · Corntwn  · Dinas Powys  · Eglwys Fair y Mynydd  · Ewenni  · Ffontygari  · Gwenfô  · Larnog  · Llanbedr-y-fro  · Llancarfan  · Llancatal  · Llandochau  · Llandochau Fach  · Llandŵ  · Llanddunwyd  · Llan-faes  · Llanfair  · Llanfihangel-y-pwll  · Llanfleiddan  · Llangan  · Llansanwyr  · Llwyneliddon  · Llyswyrny  · Marcroes  · Merthyr Dyfan  · Ogwr  · Pendeulwyn  · Pen-llin  · Pennon  · Pen-marc  · Y Rhws  · Sain Dunwyd  · Saint Andras  · Sain Nicolas  · Sain Siorys  · Sain Tathan  · Saint-y-brid  · Sili  · Silstwn  · Southerndown  · Trebefered  · Trefflemin  · Tregatwg  · Tregolwyn  · Tresimwn  · Y Wig  · Ystradowen