Gruffudd ap Maredudd ap Dafydd
| Gruffudd ap Maredudd ap Dafydd | |
|---|---|
| Ganwyd | 14 g  |
| Dinasyddiaeth |  Cymru |
| Galwedigaeth | bardd |
| Blodeuodd | 1352 |
Bardd Cymraeg o Ynys Môn oedd Gruffudd ap Maredudd ap Dafydd (fl. 1352 – 1382). Ceir y rhan fwyaf o'i waith yn Llyfr Coch Hergest. Mae'n perthyn i ddosbarth o Feirdd yr Uchelwyr y gellir eu hystyried fel yr olaf o'r Gogynfeirdd oherwydd arddull hynafol eu canu, sy'n barhad o draddodiad Beirdd y Tywysogion.
Cerddi
[golygu | golygu cod]Roedd yn fardd cynhyrchiol a cheir nifer o'i gerddi ar glawr. Cadwyd sawl math o farddoniaeth ganddo. Mae ei ganu mawl i uchelwyr yn cynnwys awdlau i Syr Hywel y Fwyall a nifer o aelodau o deulu Tuduriaid Penmynydd, Tudur Fychan (bu farw 1367), Hywel ap Goronwy a Goronwy Fychan. Credir mai ef oedd awdur awdl ddarogan sy'n galw ar Owain Lawgoch i ddychwelyd i Gymru i hawlio ei etifeddiaeth fel Tywysog Cymru a arwain y Cymry i fuddugoliaeth yn erbyn y Saeson. Ceir fefyd lawer o ganeuon serch a chaneuon crefyddol. Roedd yn ddisgynnydd i'r bardd Dafydd Benfras (cyn 1195? - tua 1258).
Llyfryddiaeth
[golygu | golygu cod]Golygwyd gwaith Gruffudd ap Maredudd mewn tair cyfrol:
- Gwaith Gruffudd ap Maredudd ap Dafydd, cyf. 1 (Canu i deulu Penmynydd) a 2 (Canu crefyddol), gol. Barry J. Lewis (Aberystwyth, 2003, 2005)
- Gwaith Gruffudd ap Maredudd ap Dafydd, cyf. 3 (Canu Amrywiol), gol. Ann Parry Owen (Aberystwyth, 2007)
Bedo Hafesb · Bleddyn Ddu · Cadwaladr Cesail · Casnodyn · Rhisiart Cynwal · Wiliam Cynwal · Dafydd ab Edmwnd · Dafydd Alaw · Dafydd ap Gwilym · Dafydd ap Siencyn · Dafydd Benwyn · Dafydd Ddu o Hiraddug · Dafydd Gorlech · Dafydd Llwyd o Fathafarn · Dafydd Nanmor · Dafydd y Coed · Edward Dafydd · Deio ab Ieuan Du · Lewys Dwnn · Edward Maelor · Edward Sirc · Edward Urien · Einion Offeiriad · Gronw Ddu · Gronw Gyriog · Gruffudd ab Adda ap Dafydd · Gruffudd ab Ieuan ap Llywelyn Fychan · Gruffudd ap Dafydd ap Tudur · Gruffudd ap Llywelyn Lwyd · Gruffudd ap Maredudd ap Dafydd · Gruffudd ap Tudur Goch · Gruffudd Fychan ap Gruffudd ab Ednyfed · Gruffudd Gryg · Gruffudd Hiraethog · Gruffudd Llwyd · Gruffudd Llwyd ap Llywelyn Gaplan · Guto'r Glyn · Gutun Owain · Gwerful Fychan · Gwerful Mechain · Gwilym Ddu o Arfon · Gwilym Tew · Hillyn · Huw Cae Llwyd · Huw Ceiriog · Huw Cornwy · Huw Llŷn · Huw Pennant (I) · Huw Pennant (II) · Hywel ab Einion Lygliw · Hywel ap Mathew · Hywel Cilan · Hywel Ystorm · Ieuan ap Huw Cae Llwyd · Ieuan ap Hywel Swrdwal · Ieuan Brydydd Hir · Ieuan Du'r Bilwg · Ieuan Dyfi · Ieuan Gethin · Ieuan Llwyd ab y Gargam · Ieuan Tew Ieuanc · Iocyn Ddu ab Ithel Grach · Iolo Goch · Iorwerth ab y Cyriog · Iorwerth Beli · Iorwerth Fynglwyd · Ithel Ddu · Lewis ab Edward · Lewys Daron · Lewys Glyn Cothi · Lewys Môn · Lewys Morgannwg · Llywarch Bentwrch · Llywelyn ab y Moel · Llywelyn ap Gwilym Lygliw · Llywelyn Brydydd Hoddnant · Llywelyn Ddu ab y Pastard · Llywelyn Fychan ap Llywelyn Foelrhon · Llywelyn Fychan ap Llywelyn Goch · Llywelyn Goch ap Meurig Hen · Llywelyn Goch y Dant · Llywelyn Siôn · Mab Clochyddyn · Madog Benfras · Maredudd ap Rhys · Meurig ab Iorwerth · Morus Dwyfech · Owain Gwynedd · Owain Waed Da · Prydydd Breuan · Tomos Prys · Gruffudd Phylip · Phylip Siôn Phylip · Rhisiart Phylip · Rhys Cain · Rhys Nanmor · Siôn Phylip · Siôn Tudur · Raff ap Robert · Robert ab Ifan · Robin Ddu ap Siencyn · Rhisierdyn · Rhisiart ap Rhys · Rhys ap Dafydd ab Einion · Rhys ap Dafydd Llwyd · Rhys ap Tudur · Rhys Brydydd · Rhys Goch Eryri · Sefnyn · Simwnt Fychan · Siôn ap Hywel ap Llywelyn Fychan · Siôn ap Hywel Gwyn · Siôn Brwynog · Siôn Cent · Siôn Ceri · Sypyn Cyfeiliog · Trahaearn Brydydd Mawr · Tudur Aled · Tudur ap Gwyn Hagr · Tudur Ddall · Wiliam Llŷn · Y Mab Cryg · Y Proll · Yr Ustus Llwyd