Gwyrddolchi

Gwyrddolchi
TDI Volkswagen Golf yn 2010, gyda'r geiriau "disel glân" ar ei ochr. Cyn hir, byddai'r cwmni'n wynebu craffu manwl oherwydd sgandal allyriadau VW.
Enghraifft o'r canlynolgweithgaredd economaidd, sbin, hysbysebu Edit this on Wikidata
Mathhapfasnach, twyll, propaganda, marchnata gwyrdd Edit this on Wikidata
Y gwrthwynebgreenhushing Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Mae Gwyrddolchi (gair cyfansawdd tebyg i "gwyngalchu"), yn fath o sbin hysbysebu neu farchnata lle mae cysylltiadau cyhoeddus gwyrdd a marchnata gwyrdd yn cael eu defnyddio'n dwyllodrus i berswadio'r cyhoedd bod sefydliad neu gwmni cynhyrchion, amcanion a pholisïau yn gyfeillgar i'r amgylchedd. Llwch yn llygad y cyhoedd yw gwyrddolchi, ac yn aml iawn fe'i gwneir gan gwmniau nad ydynt mor wyrdd a hynny.[1]

Enghraifft o wyrddolchi yw pan fydd sefydliad yn gwario llawer mwy o adnoddau ar hysbysebu sy'n "wyrdd" nag ar arferion amgylcheddol cadarn.[2] Gall gwyrddolchi amrywio o newid enw neu label cynnyrch i ddwyn i gof yr amgylchedd naturiol (er enghraifft ar gynnyrch sy'n cynnwys cemegau niweidiol) i ymgyrchoedd gwerth miliynau o ddoleri sy'n portreadu cwmnïau ynni hynod lygredig fel rhai ecogyfeillgar. Mae'r gair Cymraeg yn gyfieithiad o Greenwashing gair Saesneg, ac yn cwmpasu agendâu a pholisïau corfforaethol anghynaliadwy Lloegr, America a mannau eraill.[3] Mae cyhuddiadau cyhoeddus yn y 21g wedi cyfrannu at ddefnydd cynyddol y term.[4]

Mae rheoliadau, deddfau a chanllawiau newydd gan sefydliadau fel y Pwyllgor Arferion Hysbysebu yn golygu annog cwmnïau i beidio â defnyddio gwyrddolchi i dwyllo defnyddwyr.[5]

Nodweddion

[golygu | golygu cod]

Disgrifiodd TerraChoice, is-adran ymgynghori amgylcheddol, "saith pechod gwyrddolchi" yn 2007 i "helpu defnyddwyr i nodi cynhyrchion a oedd yn gwneud honiadau amgylcheddol camarweiniol":[6]

  1. Hidden Trade-off: honiad bod cynnyrch yn "wyrdd" yn seiliedig ar set o rinweddau afresymol o gyfyng, heb roi sylw i faterion amgylcheddol pwysig eraill.
  2. Dim Prawf: honiad na ellir ei gadarnhau gan wybodaeth hawdd ei chyrchu neu gan drydydd parti dibynadwy.
  3. Amwysedd: honiad sydd wedi'i ddiffinio mor wael neu mor eang fel bod y defnyddiwr yn debygol o gamddeall ei wir ystyr. Nid yw "hollol-naturiol", er enghraifft, o reidrwydd yn "wyrdd".
  4. Addoli Labeli Ffug: honiad sydd, trwy eiriau neu ddelweddau, yn rhoi'r argraff o ardystiad trydydd parti lle nad oes un yn bodoli.
  5. Amherthnasedd: honiad a all fod yn wir ond sy'n ddibwys o ddim help i ddefnyddwyr sy'n ceisio cynhyrchion sy'n well i'r amgylchedd.
  6. Y Lleiaf o Ddau Ddrwg: honiad a all fod yn wir o fewn y categori cynnyrch, ond sydd mewn perygl o dynnu sylw defnyddwyr oddi wrth effaith amgylcheddol ehangach y categori cyfan.
  7. Ffugio: honiad hollol ffug ac anghywir.

Erbyn 2010 roedd tua 95% o gynhyrchion yr Unol Daleithiau sy'n honni eu bod yn wyrdd wedi'u darganfod i gyflawni o leiaf un o'r pechodau hyn.[7][8]

Hanes

[golygu | golygu cod]

Bathwyd y term greenwashing gan yr amgylcheddwr o Efrog Newydd Jay Westerveld mewn traethawd a sgwennodd yn 1986 am arfer y diwydiant gwestai o osod hysbysiadau mewn ystafelloedd gwely yn hyrwyddo ailddefnyddio tywelion i "achub yr amgylchedd". Nododd mai ychydig iawn o ymdrech, os o gwbl, a wneir gan y sefydliadau hyn yn aml i leihau gwastraff ynni, er bod ailddefnyddio tywelion yn arbed costau golchi dillad iddynt. Daeth i'r casgliad bod yr amcan go iawn yn aml yn cynyddu elw a labelodd hyn ac arferion eraill proffidiol - ond aneffeithiol "amgylcheddol - gydwybodol" gyda'r bathiad greenwashing.[9]

Ddiwrnodau cyn Uwchgynhadledd y Ddaear 1992 yn Rio de Janeiro, rhyddhaodd Greenpeace lyfr o'r enw The Greenpeace Book on Greenwash, a ddisgrifiodd sut yr aeth corfforaethau enfawr ati i ddylanwadu ar y gynhadledd; darparodd Greenpeace astudiaethau achos o'r cyferbyniad rhwng llygrwyr corfforaethol a'u rhethreg (gwyrddolchi). Cyhoeddwyd fersiwn estynedig o'r adroddiad hwn gan Third World Network fel "Greenwash: The Reality Behind Corporate Environmentalism."

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. ↑ Pizzetti, Marta; Gatti, Lucia; Seele, Peter (2021). "Firms talk, suppliers walk: Analyzing the Locus of Greenwashing in the blame game and introducing 'vicarious greenwashing'". Journal of Business Ethics 170: 21–38. doi:10.1007/s10551-019-04406-2. https://link.springer.com/article/10.1007/s10551-019-04406-2.
  2. ↑ "Greenpeace | Greenwashing". stopgreenwash.org. Cyrchwyd 2016-07-07.
  3. ↑ Karliner, Joshua (March 22, 2001). "A Brief History of Greenwash". corpwatch.org. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2016-11-09. Cyrchwyd March 23, 2018.
  4. ↑ Seele, Peter; Gatti, Lucia (2015). "Greenwashing Revisited: In Search of a Typology and Accusation-Based Definition Incorporating Legitimacy Strategies". Business Strategy and the Environment 26 (2): 239–252. doi:10.1002/bse.1912.
  5. ↑ Thornton, Gabriella (2022-05-18). "New Environmental Claims Guidance from CAP, BCAP and the European Commission". marketinglaw (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-11-05.
  6. ↑ "Sins of Greenwashing". UL Solutions. Cyrchwyd 15 November 2022.
  7. ↑ "The Sins of Greenwashing". sinsofgreenwashing.org. 2013. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 17 July 2014. Cyrchwyd 30 July 2022.
  8. ↑ Gelles, Jeff (26 October 2010). "Study: 'Greenwashing' mars 95% of 'green' items". The Philadelphia Inquirer. Cyrchwyd 15 November 2022.
  9. ↑ Motavalli, Jim (2011-02-12). "A History of Greenwashing: How Dirty Towels Impacted the Green Movement". AOL.

Darllen pellach

[golygu | golygu cod]
  • Catherine, P. (nd). Labelu ecogyfeillgar? Mae'n llawer o 'greenwash'. Toronto Star (Canada), Adalwyd o gronfa ddata Ffynhonnell Papur Newydd.983-9747-16-9
  • Jenny, D. (nd). Mae adroddiadau newydd yn rhoi diwedd ar olchi gwyrdd. Daily Telegraph, The (Sydney), Wedi'i adfer o gronfa ddata Newspaper Source.
  • Jonathan, L. (nd). Pam na fydd 'glaswellt' yn golchi gyda defnyddwyr. Sunday Times, The, Adalwyd o gronfa ddata Newspaper Source.
  • Sgamio gwyrdd. Gwyddoniadur Problemau'r Byd a Photensial Dynol .

Dolenni allanol

[golygu | golygu cod]