John Trevor (llefarydd)

John Trevor
Ganwyd	1637  Y Waun
Bu farw	20 Mai 1717
Dinasyddiaeth	Cymru
Alma mater	Ysgol Rhuthun
Galwedigaeth	barnwr, cyfreithiwr, gwleidydd
Swydd	Aelod Seneddol yn Senedd Iwerddon, Aelod Seneddol yn Senedd Lloegr, Aelod o Gyfrin Gyngor yr Iwerddon, Member of the 1661-79 Parliament, Member of the 1679 Parliament, Member of the 1680-81 Parliament, Member of the 1685-87 Parliament, Member of the 1681 Parliament, Member of the 1689-90 Parliament, Member of the 1690-95 Parliament, Llefarydd Tŷ'r Cyffredin, Llefarydd Tŷ'r Cyffredin
Plaid Wleidyddol	Tori
Tad	John Trevor
Mam	Margaret Jeffreys
Priod	Jane Mostyn
Plant	Edward Trevor, Arthur Trevor, John Trevor, Anne Trevor, Tudor Trevor
Gwobr/au	marchog

Bryncynallt (Brynkinalt) heddiw.

Gwleidydd, barnwr a chyfreithiwr o Gymru oedd Syr John Trevor (c. 1637 – 20 Mai 1717) a ddyrchafwyd yn Llefarydd Tŷ'r Cyffredin yn 1685 hyd at 1687 ac eilwaith rhwng 1689 hyd at 1695. Gwasanaethodd hefyd fel Meistr y Rholiau rhwng 1685 a 1689 ac eilwaith rhwng 1693 a 1717. Daeth ei ail gyfnod fel llefarydd i ben pan ddiswyddwyd ef am dderbyn cil-dwrn o 1,000 gini ar 16 Mawrth 1695. Ef oedd y Llefarydd diwethaf i gael ei ddiswyddo tan 2009 pan ddiswyddwyd y barwn Michael Martin. Yn ôl Athro Emeritus Arthur Herbert Dodd, "bu farw yn Llundain gan adael ar ei ôl enw da oblegid ei wybodaeth o'r gyfraith a'i ddi-dueddrwydd fel barnwr".

Teulu ac addysg

Roedd ei dad, a oedd â'r un enw, yn fab i Edward Trevor (c. 1580–1642) a'i fam oedd Margaret (née Jeffreys); John oedd yr ail fab. Roeddent yn byw yn hen gartref y teulu, sef Bryncynallt (Brynkinalt), ym mhlwyf y Waun, Sir Ddinbych.^[1]

Derbyniodd ei addysg yn Ysgol Rhuthun ac wedi gadael aeth i weithio at ei ewyrth, Arthur Trevor.^[2] Gyda chymorth George Jeffreys, dringodd yn ei yrfa nes y cafodd ei benodi'n Gwnsel i Siarl II, brenin Lloegr a'r Alban.^[2]

Swyddi

Dyrchafwyd ef yn Llefarydd Tŷ'r Cyffredin yn 1685 hyd at 1687 pan orseddwyd William III o Loegr. Ond gwnaed ef yn Llefarydd am yr ail dro rhwng 1689 a 1695. Gwasanaethodd hefyd fel Meistr y Rholiau rhwng 1685 a 1689 ac eto rhwng 1693 a 1717. Ar 6 Gorffennaf 1688 daeth yn aelod o'r Cyfrin Gyngor a dewiswyd ef hefyd yn gyd-gwnstabl Castell y Fflint yn 1687 ac yn custos rotulorum Sir y Fflint yn Rhagfyr 1688.^[3]

Oherwydd fod ganddo lygaid croes, roedd ambell Aelod Seneddol ar goll, gan na wyddent ar bwy yr edrychai, na chyda pwy y siaradai, ambell dro. Cymerwyd mantais o hyn gan rai i siarad heb wahoddiad.^[4]

Sgandal

Ar 7 Mawrth 1695 cafwyd ef yn euog o dderbyn cil-dwrn o 1,000 gini (£1,050; gwerth £1.6 yn 2009^[5]) gan Gyngor Dinas Llundain ar yr amod ei fod yn gwthio deddf drwy'r Tŷ Cyffredin.^[2] Daeth y llwgrwobrwyo i'r amlwg a diarddelwyd ef o'r Tŷ ar 16 Mawrth; plediodd iddo fod yn wael ei iechyd. Ni ofynwyd iddo ad-dalu'r cil-dwrn, fodd bynnag a chadwodd ei swydd fel cyfreithiwr nes iddo farw yn 79, neu efallai 80 oed!^[2][2][6] Derbyniodd y cil-dwrn ychydig wythnosau cyn iddo gael ei ddewis yn arglwydd-ganghellor, felly tynnwyd y cynnig yn ôl (Luttrell,^[7].

Gweler hefyd

• Trefor, Wrecsam
• Ieuan Trefor I - Clerigwr Cymreig oedd Ieuan Trefor I (bu farw 1357), a wasanaethodd fel Esgob Llanelwy o 1346 hyd ei farw yn 1357.
• Ieuan Trefor II - Esgob Llanelwy rhwng 1394 a 1408 ac awdur Cymraeg
• George Rice-Trevor, 4ydd Barwn Dinefwr - (1795 – 1869); AS

Cyfeiriadau

1. Lundy, Darryl (1 Mai 2008). "Person Page – 3657". thepeerage.com. Cyrchwyd 19 Mai 2009.
2. Jeaffreson, John Cordy (1867). A Book about Lawyers. G.W. Carleton. tt. 106–109.
3. Y Bywgraffiadur Cymreig Arlein; Llyfrgell Genedlaethol Cymru; adalwyd 16 Mawrth 2018.
4. King, Anthony (19 Mai 2009). "MPs' expenses: even as a scapegoat, Michael Martin is a failure". Daily Telegraph. Cyrchwyd 19 Mai 2009. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)
5. http://www.measuringworth.com/
6. "17th Century Speaker's downfall". BBC News. BBC. 19 Mai 2009. Cyrchwyd 19 Mai 2009.
7. Brief Relation, ii, 326, 350)