Joseph R. Tanner

Joseph R. Tanner
Ganwyd21 Ionawr 1950 Edit this on Wikidata
Danville Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Cymru Cymru
Baner UDA UDA
Alma mater
  • Prifysgol Illinois yn Urbana–Champaign
  • Danville High School Edit this on Wikidata
Galwedigaethgofodwr, athro cadeiriol, hedfanwr Edit this on Wikidata
Cyflogwr
  • Prifysgol Colorado
  • NASA Edit this on Wikidata
Gwobr/auEagle Scout Edit this on Wikidata

Cyn-ofodwr o'r Unol Daleithiau o dras Gymreig yw Joseph Richard Tanner (ganwyd 21 Ionawr 1950). Roedd e'n gweithio fel athro ym Mhrifysgol Colorado Boulder tan 2016,[1][2] yn beiriannydd mecanyddol, yn gyn swyddog llynges, yn awyrenwr, ac yn ofodwr gyda NASA.[3] Ganed ef yn Danville, Illinois; roedd ei fam yn hanu o ardal Tregaron. Arbenigodd mewn hedfan, gyda'r llu awyr, ac yna gyda NASA yn gyrru jets, cyn cael ei ddewis i Gorfflu Gofodwyr NASA yn 1992.

Cefndir

[golygu | golygu cod]

Ganed Tanner ar 21 Ionawr 1950, yn Danville, Illinois. Daw mam Tanner o Landdewi Brefi, Cymru.[4] Mae'n gefnder i gyn Fardd Cenedlaethol Cymru Gwyneth Lewis.[5]

Mae'n briod a chanddo ddau fab: William a Matthew. Mae Tanner yn Sgowt Eryr o Troop #19 (Danville, IL) gyda Sgowtiaid America.[6] Ar ôl mynychu Ysgol Uwchradd Danville yn 1968, graddiodd gyda gradd Baglor mewn Gwyddoniaeth mewn peirianneg fecanyddol o Brifysgol Illinois yn Urbana-Champaign ym 1973. Mae ei ddiddordebau'n cynnwys: nofio, gwersylla, mynydda a threulio amser gyda'i deulu.

Gwasanaeth yn y llynges

[golygu | golygu cod]

Wedi iddo raddio o Brifysgol Illinois yn 1973 fel peiriannydd, ymunodd Tanner â Llynges yr Unol Daleithiau. Derbyniodd ei adenydd Naval Aviator yn 1975, cyn gwasanaethu fel peilot A-7E gyda Light Attack Squadron 94 (VFA-94) ar fwrdd yr USS Coral Sea. Gorffennodd ei wasanaeth fel uwch-hyfforddwr peilotiaid jets gyda Training Squadron 4 yn Pensacola, Florida.[7]

Mae wedi cronni bron i 9,000 o oriau mewn awyrennau milwrol a NASA, a dros 1,000 o oriau yn y gofod, gan gynnwys bron i 50 awr ar deithiau gofod.

Gyrfa NASA

[golygu | golygu cod]

Hedfanodd Tanner ar fwrdd y Wennol Ofod Atlantis ar y STS-66, rhwng 3 – 14 Tachwedd 1994, gan gwblhau prosiect Labordy Atmospheric ar gyfer Cymwysiadau a Gwyddoniaeth-3 (ATLAS-3). ATLAS-3 oedd y trydydd mewn cyfres o deithiau hedfan i astudio cyfansoddiad atmosffer y Ddaear ac effeithiau solar ar sawl pwynt yn ystod cylchred 11 mlynedd yr Haul. Roedd y prosiect hwn hefyd yn cludo lloeren CRISTA-SPAS a ddefnyddiwyd i astudio cyfansoddiad cemegol yr atmosffer canol. Logiodd Tanner 262 awr a 34 munud yn y gofod a 175 orbit o'r Ddaear .

Tanner yn ystod ei STS-82 EVA

Perfformiodd Tanner ddwy daith ofod fel aelod o griw STS-82 i wasanaethu Telesgop Gofod Hubble (HST) yn Chwefror, 1997. Lansiodd criw o saith STS-82 ar fwrdd Space Shuttle Discovery ar 11 Chwefror a dychwelyd i lanio yng Nghanolfan Ofod Kennedy ar 21 Chwefror. Yn ystod yr ehediad cwblhaodd y criw bum taith-gerdded yn y gofod i wella'r telesgop ac ailosod offer cynnal, gan adfer HST i gyflwr bron yn berffaith. Roedd dwy daith-gerdded gofod Tanner yn gyfanswm o 14 awr ac 01 munud. Cylch-drodd o amgylch y Ddaear 150 o weithiau gan gwmpasu 4.1 miliwn o filltiroedd (6,600,000 km) mewn 9 diwrnod, 23 awr, 37 munud.

Trydedd ehediad Tanner oedd STS-97 ar fwrdd y Wennol Ofod Endeavour (Tachwedd 30 i Ragfyr 11, 2000), y bumed daith Wennol i'r Orsaf Ofod Ryngwladol. Wrth ddocio i'r orsaf, gosododd y criw y set gyntaf o araeau solar yr Unol Daleithiau, yn ogystal â danfon cyflenwadau ac offer i griw preswyl cyntaf yr orsaf. Perfformiodd Tanner dair taith-gerdded yn y gofod, a chyfanswm o 19 awr 20 munud. Hyd y daith oedd 10 diwrnod, 19 awr, 57 munud, ac roedd yn cwmpasu 4.47 miliwn o filltiroedd (7,190,000 km).

Tanner yn ystod taith ofod STS-115 EVA

Lansiwyd pedwaredd daith ofod Tanner, STS-115 ar fwrdd y Wennol Ofod Atlantis ar 9 Medi, 2006. Ar Fedi 13, cymerodd ran y tu allan i'r roced am 5 awr 26 munud yn cysylltu'r truss P3/4 â'r ISS. Dychwelodd STS-115 i'r Ddaear ar 21 Medi 2006. Rhestrwyd llun a dynnodd yn ystod ei daith ofod yn ddiweddarach ar oriel luniau Popular Science, fel yr hunlun gorau yn y gofod.[8]

Gyrfa ôl-NASA

[golygu | golygu cod]

Ymunodd Tanner ag Adran Gwyddoniaeth Peirianneg Awyrofod Prifysgol Colorado Boulder fel uwch-hyfforddwr ym Medi 2008. Mae'n cynorthwyo gyda chwrs prosiect uwch a chwrs prosiect meistr.[9] Mae hefyd yn ymgynghorydd systemau awyrofod hunangyflogedig.

Gwobrau ac anrhydeddau

[golygu | golygu cod]
  • Medal Gwasanaeth Eithriadol NASA
  • Medalau Hedfan Ofod NASA (pedair)
  • NASA Stuart M. Gwobr Cyflawniad Hedfan Presennol
  • Gwobr Cyflawniad Uwch JSC
  • Cyn-fyfyriwr Eithriadol yr Adran Peirianneg Fecanyddol a Diwydiannol, Prifysgol Illinois
  • Graddedig o fri o Navy Flight Training
  • Capten y Tîm Nofio a Gwobr "100 Hŷn Gorau" ym Mhrifysgol Illinois
  • Sgowtiaid Eryr - Milwr #19, Cyngor Prairielands, Sgowtiaid America, Danville, IL.

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. ↑ "Bioastronautics Faculty". University of Colorado Boulder. Cyrchwyd 22 Rhagfyr 2024.
  2. ↑ "Former NASA Astronaut Joe Tanner to Teach Aerospace Engineering at CU" (Press release). University of Colorado Boulder. 2008-09-17. http://www.colorado.edu/news/r/60338992ab778337d430b01a1290d019.html. Adalwyd 2008-10-04.
  3. ↑ "Astronaut Joe Tanner Leaves NASA" (Press release). NASA. 2008-09-05. Archifwyd o y gwreiddiol ar 2012-10-23. https://web.archive.org/web/20121023134203/http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/2008/J08-011.html. Adalwyd 2008-10-04.
  4. ↑ "Astronaut hangs up his space suit". BBC News. 2 October 2006. Cyrchwyd 2021-11-29.
  5. ↑ "Countdown for astronaut's mission". BBC News. 23 August 2006. Cyrchwyd 2021-11-30.
  6. ↑ "Scouting and Space Exploration". Fact sheet. Boy Scouts of America. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2016-03-03. Cyrchwyd 2015-08-05.
  7. ↑ "Biographical data – Joseph R. "Joe" Tanner". jsc.nasa.gov. NASA – Lyndon B. Johnson Space Center. September 2008. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2016-11-12.
  8. ↑ Howell, Elizabeth (3 October 2013). "Best Ever Astronaut Selfies". Popular Science. initially in Universe Today. Cyrchwyd 2021-11-29.
  9. ↑ "Former NASA Astronaut Joe Tanner to Teach Aerospace Engineering at CU" (Press release). University of Colorado Boulder. 2008-09-17. http://www.colorado.edu/news/r/60338992ab778337d430b01a1290d019.html. Adalwyd 2008-10-04.

Dolenni allanol

[golygu | golygu cod]