Layamon

Layamon
Ganwyd	c. 1200
Bu farw	13 g
Dinasyddiaeth	Teyrnas Lloegr
Galwedigaeth	bardd, llenor, offeiriad

Bardd yn yr iaith Saesneg Canol a flodeuai yn y 12g oedd Layamon, Lawamon neu Laghamon sy'n nodedig am ysgrifennu cronicl a elwir Brut Layamon, cerdd sy'n cynnwys y fersiwn gyntaf yn Saesneg o Chwedl Arthur.

Yn ôl bywgraffiad ei hun ar ddechrau'r Brut, offeiriad yn Ernley (Areley Kings), pentref ar lannau Afon Hafren yn Swydd Gaerwrangon, oedd Layamon. Dyn hyddysg, darllenwr brwd o hen lyfrau, a chasglwr chwedlau ydoedd.^[1]

Un o'r enghreifftiau cynharaf o lenyddiaeth Saesneg Canol ydy'r Brut, a ysgrifennwyd mewn oes pan oedd Lladin ac Eingl-Normaneg yn brif ieithoedd llenyddol Lloegr. Ffynhonnell Layamon oedd y Roman de Brut gan Wace, gwaith Normaneg a oedd yn seiliedig ar ffug-hanes iaith Ladin y Cymro Sieffre o Fynwy, yr Historia Regum Britanniae. Ymddengys ychwanegiadau o ffynonellau eraill yn Brut Layamon, a honnir gan y bardd eu bod yn tarddu o waith Beda, Sant Alban a Sant Awstin, er nad yw hynny'n wir. Dyma'r sôn cyntaf hefyd o'r brenhinoedd Leir a Cymbeline yn llenyddiaeth Saesneg.^[2]

Cyfeiriadau

1. (Saesneg) "Layamon" yn Encyclopedia of World Biography (Gale, 2004). Adalwyd ar Encyclopedia.com ar 29 Mehefin 2019.
2. Margaret Drabble (gol.), The Oxford Companion to English Literature (Rhydychen: Gwasg Prifysgol Rhydychen, 1995), t. 564–65.

Darllen pellach

• Kenneth J. Tiller, Layamon's Brut and the Anglo-Norman Vision of History (Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru, 2007).