Llan-wern

Llan-wern

Eglwys Sant Mair
Math	cymuned, pentref
Poblogaeth	2,468
Daearyddiaeth
Sir	Casnewydd
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	51.572°N 2.913°W
Cod SYG	W04000821
Cod OS	ST368863
Gwleidyddiaeth
AS/au Cymru	John Griffiths (Llafur)
AS/au y DU	Jessica Morden (Llafur)
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Am y pentref yn Swydd Henffordd (Llanwern Teilo a Dyfrig), gweler Llanwarne.

Pentref, cymuned a ward etholiadol ym mwrdeistref sirol Casnewydd yw Llan-wern, hefyd Llanwern. Saif ar ffin ddwyreiniol dinas Casnewydd.

Mae cynllun i adeiladu gorsaf drên yma ar Brif Linell De Cymru fel rhan o Fetro De Cymru.^[1]

Enw

Mae dwy ystyr i'r gair 'gwern': y goeden (alder) a'r tir gwlyb hwnnw lle mae'n tyfu. Cofnodwyd enw'r pentref yn gyntaf yn 1321 ("Llanwaryn").

Pobl nodedig

Yn y gymuned yma roedd Llanwern House, cartref David Alfred Thomas, Arglwydd Rhondda. Fe'i dymchwelwyd yn y 1950au. Claddwyd Thomas ym mynwent yr eglwys, ac mae neuadd y pentref yn rhodd ganddo ef. Roedd gan y bardd W.H. Davies gysylltiad a'r pentref hefyd.

Diwydiant

Prif nodwedd y gymuned yw hen waith dur Llan-wern, a agorwyd yn 1962; y gwaith dur integredig cyntaf yng ngwledydd Prydain. Rhoddwyd y gorau i gynhyrchu dur yma yn 2001, a'i droi yn ffatri gorffennu. Yn 2004, cyhoeddwyd bwriad i ail-ddatblygu rhan o'r safle. Mae'r safle yn ymestyn i gymuned Trefesgob.

Gwleidyddiaeth

Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan John Griffiths (Llafur)^[2] ac yn Senedd y DU gan Jessica Morden (Llafur).^[3]

Cyfrifiad

Roedd poblogaeth y gymuned yn 2001 yn 333, a phoblogaeth y ward etholiadol yn 3,027.

Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:^[4][5][6][7]

Cyfrifiad 2011
Poblogaeth cymuned Llan-wern (pob oed) (289)			100%
Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Llan-wern) (25)			8.9%
:Y ganran drwy Gymru			19%
Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Llan-wern) (229)			79.2%
:Y ganran drwy Gymru			73%
Y nifer mewn gwaith rhwng 16 a 74 oed(Llan-wern) (50)			41%
:Y ganran drwy Gymru			67.1%

Cyfeiriadau

1. Mansfield, Mark (2024-01-18). "Council backs plans for three new railway stations". Nation.Cymru (yn Saesneg). Cyrchwyd 2024-01-19.
2. Gwefan Senedd Cymru
3. Gwefan Senedd y DU
4. "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
5. Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
6. Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
7. Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013^{[dolen farw]}

gw • sg • go

Trefi a phentrefi Bwrdeistref Sirol Casnewydd

Dinas
Casnewydd
Pentrefi
Allteuryn  · Basaleg  · Caerllion  · Langstone  · Llanfaches  · Llanfihangel-y-fedw  · Llansanffraid Gwynllŵg  · Llan-wern  · Pen-hŵ  · Y Redwig  · Trefesgob  · Trefonnen  · Tŷ-du