Llanhari

Llanhari

Math	pentref, cymuned
Poblogaeth	4,554
Daearyddiaeth
Sir	Rhondda Cynon Taf
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	51.5146°N 3.4352°W
Cod SYG	W04000876
Cod OS	ST005805
Gwleidyddiaeth
AS/au Cymru	Huw Irranca-Davies (Llafur)
AS/au y DU	Chris Elmore (Llafur)
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Pentref a chymuned ym mwrdeistref sirol Rhondda Cynon Taf, Cymru, yw Llanhari (Saesneg: Llanharry). Saif i'r gogledd-orllewin o Gaerdydd ger Bontyclun.

Hanes

Cloddwyd haearn yn Llanharri cyn belled yn ôl ag adeg y Rhufeiniaid ac oes Elisabeth ac am gyfnod yn ystod y 20g roedd y dref yn lleoliad i'r unig gloddfa haearn yng Nghymru. Mae'n bosibl mae'r un enw personol 'Harri' sydd yn yr enw, yma ac yn y plwyf agos, Llanharan, neu, efallai, Aaron. Enw'r eglwys Eglwys Sant Illtud.

Eglwys Sant Illtud, Llanhari

Tafarn yr Arth, Llanhari

Agorwyd y gloddfa yn gynnar yn yr 1900au ond caewyd hi yn 1975; y prif fwyn oedd goethite, a'i defnyddiwyd yn y gweithfeydd haearn lleol. Ers i'r gloddfa a'r gweithfeydd gau, mae Llanharri wedi dioddef dirywiad economaidd, yn debyg i nifer o bentrefi Cymru a oedd yn ddibynadwy ar ddiwydiant trwm. Er hyn, mae traffordd yr M4 gerllaw wedi galluogi i drigolion y dref deithio i'r gwaith mewn trefi a dinasoedd cyfagos megis Caerdydd.

Cyfleusterau

Erbyn heddiw mae gan y dref Ysgol Gyfun a thua chwe busnes lleol gan gynnwys Londis, SPAR, siop papur newydd ac amryw o siopau torri gwallt.

Cyfrifiad 2011

Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:^[1][2][3][4]

Cyfrifiad 2011
Poblogaeth cymuned Llanhari (pob oed) (3,643)			100%
Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Llanhari) (482)			13.9%
:Y ganran drwy Gymru			19%
Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Llanhari) (3106)			85.3%
:Y ganran drwy Gymru			73%
Y nifer mewn gwaith rhwng 16 a 74 oed(Llanhari) (464)			30.8%
:Y ganran drwy Gymru			67.1%

Cyfeiriadau

1. "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
2. Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
3. Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
4. Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013^{[dolen farw]}

gw • sg • go

Trefi a phentrefi Rhondda Cynon Taf

Trefi
Aberdâr  · Aberpennar  · Glynrhedynog  · Llantrisant  · Pontypridd  · Y Porth  · Tonypandy  · Treorci
Pentrefi
Aberaman  · Abercwmboi  · Abercynon  · Aber-nant  · Y Beddau  · Blaenclydach  · Blaencwm  · Blaenllechau  · Blaenrhondda  · Brynna  · Brynsadler  · Cefn Rhigos  · Cefnpennar  · Cilfynydd  · Coed-elái  · Coed-y-cwm  · Cwmaman  · Cwm-bach  · Cwm Clydach  · Cwmdâr  · Cwm-parc  · Cwmpennar  · Y Cymer  · Dinas Rhondda  · Y Ddraenen Wen  · Efail Isaf  · Fernhill  · Ffynnon Taf  · Y Gelli  · Gilfach Goch  · Glan-bad  · Glyn-coch  · Glyn-taf  · Y Groes-faen  · Hirwaun  · Llanharan  · Llanhari  · Llanilltud Faerdref  · Llanwynno  · Llwydcoed  · Llwynypïa  · Y Maerdy  · Meisgyn  · Nantgarw  · Penderyn  · Pendyrus  · Penrhiw-ceibr  · Penrhiw-fer  · Penrhys  · Pentre  · Pentre'r Eglwys  · Pen-yr-englyn  · Pen-y-graig  · Pen-y-waun  · Pont-y-clun  · Pont-y-gwaith  · Y Rhigos  · Rhydyfelin  · Ton Pentre  · Ton-teg  · Tonyrefail  · Tonysguboriau  · Trealaw  · Trebanog  · Trecynon  · Trefforest  · Trehafod  · Treherbert  · Trehopcyn  · Trewiliam  · Tynewydd  · Wattstown  · Ynys-hir  · Ynysmaerdy  · Ynys-y-bwl  · Ystrad Rhondda