Llanwrin
 | |
| Math | pentrefan  |
|---|---|
| Enwyd ar ôl | Gwrin |
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Powys |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 52.6157°N 3.7925°W |
| Cod OS | SH787034 |
| Cod post | SY20 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AS/au Cymru | Russell George (Ceidwadwyr) |
| AS/au y DU | Craig Williams (Ceidwadwr) |
 | |
Pentref bychan a phlwyf yng nghymuned Glantwymyn, Powys, Cymru, yw Llanwrin[1][2] (
ynganiad ), sy'n gorwedd yn nyffryn Afon Dyfi, dwy filltir ir gogledd ddwyrain o Fachynlleth; yn hanesyddol bu'r pentref yn Sir Drefaldwyn. Caiff y pentref ei henw o'r eglwys a oedd ar un cyfnod wedi ei chysegru i Sant Gwrin. yr hen enw oedd 'Llanwrin yng Nghyfeiliog'.[3]
Roedd y gymuned yn ffynu ar un tro, gyda'i gofaint, tafarndy a siop. Mae'r rhain eisoes wedi cau; tan yn ddiweddar, casgliad o dai yn ymestyn ar hyd y B4404 oedd Llanwrin. Ond yn 2007, dechreuwyd gwaith adeiladu ar dai newydd ger canol y pentref, gyda'r gobaith o adfywio'r ardal leol.
Mae Llanwrin yn enwog yn lleol am ei "Ddyn Gwellt" sy'n ymddangos yn eistedd ar y fainc yng nghanol y pentref rwan ac yn y man. Does neb yn gwybod o ble ddaw na i ble diflanai, ond maent yn ei golli pan nad yw o gwmpas.
Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Russell George (Ceidwadwyr)[4] ac yn Senedd y DU gan Craig Williams (Ceidwadwr).[5]
Eglwys Sant Ust a Sant Dyfrig
[golygu | golygu cod]Eglwys Sant Ust a Sant Dyfrig yw enw'r eglwys, a saif i'r gogledd-orllewin i'r pentref, ac a adeiladwyd ar ddiwedd y 15g. Cysegrwyd yr eglwys yn wreiddiol i Sant Gwrin. Fe'i cofrestrwyd gan Cadw yn 2004 (rhif: 83006). Mae'n nodedig oherwydd ei hoed a chynifer o rannau gwreiddiol ee y to bwaog o dderw, sgrîn y gangell a'i ffenestri lliw hynod.[6] Fe'i hadnewyddwyd yn 1864 gan Benjamin Ferrey.
Enwogion
[golygu | golygu cod]Ym mhlwyf Llanwrin ceir hen blasdy Mathrafal, cartref y brudiwr enwog Dafydd Llwyd o Fathafarn (c.1395-1386). Galwodd Harri Tudur yno ar ei ffordd i ymladd Brwydr Bosworth yn 1485.
Bu'r geiriadurwr Daniel Silvan Evans yn offeiriad yma o 1876 hyd 1903.
Dolenni allanol
[golygu | golygu cod]- (Saesneg) Eco Dyfi Valley Partnership
- (Saesneg) Gwybodaeth hel achau Llanwrin
- Map o Lanwrin yn 1837
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 14 Hydref 2021.
- ↑ British Place Names; adalwyd 5 Ionawr 2022
- ↑ Gwefan CPAT; adalwyd 2015
- ↑ Gwefan Senedd Cymru
- ↑ Gwefan Senedd y DU
- ↑ Gwefan 'Gwydr Lliw yng Nghymru'; adalwyd 2015
Trefi
Aberhonddu · Crucywel · Y Drenewydd · Y Gelli Gandryll · Llanandras · Llandrindod · Llanfair-ym-Muallt · Llanfyllin · Llanidloes · Llanwrtyd · Machynlleth · Rhaeadr Gwy · Talgarth · Y Trallwng · Tref-y-clawdd · Trefaldwyn · Ystradgynlais
Pentrefi
Abaty Cwm-hir · Aberbrân · Abercegir · Abercraf · Aberedw · Abergwesyn · Abergwydol · Aberhafesb · Aberhosan · Aberllynfi · Aber-miwl · Aberriw · Abertridwr · Aberysgir · Adfa · Arddlin · Bachelldref · Y Batel · Betws Cedewain · Beulah · Bochrwyd · Bontdolgadfan · Y Bontnewydd-ar-Wy · Bronllys · Bugeildy · Bwlch · Caersŵs · Capel Isaf · Capel Uchaf · Capel-y-ffin · Carno · Casgob · Castell Caereinion · Castell-paen · Cathedin · Cegidfa · Cemaes · Ceri · Cilmeri · Y Clas-ar-Wy · Clatter · Cleirwy · Cnwclas · Coedybrenin · Coelbren · Comins-coch · Crai · Craig-y-nos · Crugion · Cwmdu · Cwm-twrch · Darowen · Defynnog · Derwen-las · Dolanog · Dolfor · Dylife · Einsiob · Erwd · Esgairgeiliog · Felindre, Maldwyn · Felin-fach · Y Foel · Ffordun · Gaer · Garth · Glan-miwl · Glantwymyn · Glasgwm · Y Groes · Gwenddwr · Heol Senni · Isatyn · Kinnerton · Libanus · Llan · Llanafan Fawr · Llananno · Llanarmon Mynydd Mawr · Llanbadarn Fynydd · Llanbadarn Garreg · Llanbister · Llanbryn-mair · Llandinam · Llandrinio · Llandyfaelog Tre'r-graig · Llandysilio · Llandysul · Llan-ddew · Llanddewi yn Hwytyn · Llanddewi Ystradenni · Llanelwedd · Llanerfyl · Llanfair Caereinion · Llanfair Llythynwg · Llanfechain · Llanfihangel Nant Brân · Llanfihangel Nant Melan · Llanfihangel Rhydieithon · Llanfihangel Tal-y-llyn · Llanfihangel-yng-Ngwynfa · Llanfrynach · Llangadfan · Llangadwaladr · Llangamarch · Llangasty Tal-y-llyn · Llangatwg · Llangedwyn · Llan-gors · Llangurig · Llangynidr · Llangynllo · Llangynog · Llangynyw · Llanhamlach · Llanigon · Llanllugan · Llanllwchaearn · Llanllŷr · Llanrhaeadr-ym-Mochnant · Llansanffraid Cwmdeuddwr · Llansanffraid-ym-Mechain · Llansantffraed (Aberhonddu) · Llansantffraed-yn-Elfael · Llansilin · Llanwddyn · Llanwnnog · Llanwrin · Llanwrthwl · Llanwyddelan · Llanymynech · Llan-y-wern · Llawr-y-glyn · Llechfaen · Llowes · Llys-wen · Llywel · Llwydiarth · Manafon · Meifod · Merthyr Cynog · Mochdre · Nant-glas · Nantmel · Pandy · Pencelli · Pencraig · Penegoes · Pengefnffordd · Pennant Melangell · Pentrefelin · Penybont · Pen-y-bont-fawr · Pilalau · Pipton · Pont-faen · Pontneddfechan · Pontrobert · Pontsenni · Pwllgloyw · Saint Harmon · Sarn · Sarnau, Brycheiniog · Sarnau, Maldwyn · Sgethrog · Snead · Sycharth · Talachddu · Talerddig · Tal-y-bont · Tal-y-bont ar Wysg · Tirabad · Trallong · Trecastell · Trefeca · Trefeglwys · Tregynon · Trelystan · Tre'r-llai · Tretŵr · Tre-wern · Walton · Yr Ystog