Løgting
| Senedd Ynysoedd Ffaröe Føroya Løgting/Løgtingið Nodyn:Fo icon | |
|---|---|
 | |
| Gwybodaeth gyffredinol | |
| Math | Un siambr |
| Arweinyddiaeth | |
| Speaker | Páll á Reynatúgvu, Republic ers Medi 2015 |
| Cyfansoddiad | |
| Aelodau | 33 |
 | |
| Grwpiau gwleidyddol | Government (16)
Social Democratic Party : 7 seats Republic : 7 seats Progress : 2 seats Supported by (1) Independent: 1 seat Opposition (16) Centre Party : 2 seats New Self-Government : 2 seats Union Party : 6 seats People's Party : 6 seats |
| Etholiadau | |
| Etholiad diwethaf | 1 September 2015 |
| Etholiad nesaf | By 1 September 2019 |
| Man cyfarfod | |
 | |
| Tórshavn | |
| Gwefan | |
| logting.fo | |
Y Løgting (ynghanner yn ôl wyddor IPA:ˈlœktɪŋɡ) yw senedd un-siambr Ynysoedd Ffaröe. Enw'r senedd yn Ffaroeg yw Føroya Løgting neu'n syml Løgtingið, ac yn Daneg (mae'r Ynysoedd yn diriogaeth hunan-lywodraethol o fewn Teyrnas Denmarc) yn Færøernes Lagting/Lagtinget.
Mae iddi 33 aelod seneddol, sydd â mandad am 4 mlynedd. Fe'i lleolir yn y brifddinas, Tórshavn.
Hanes
[golygu | golygu cod]Yn wreiddiol, sefydlwyd yr hyn a ddaeth yn Logting ar hyd llinellau yr Althing, fel a geir yng Ngwlad yr Iâ yn yr Oesoedd Canol, hynny yw, cyfarfod cyhoeddus lle roedd gan bob dyn rhydd ar yr ynysoedd yr hawl i gwrdd i ddatrys anghydfod bersonol neu gymunedol. Datblygodd hyn, maes o law, i fod yn Løgting ("Y Peth Cyfraith/Cyfreithfa"), o dan gadeiryddiaeth løgmaður ( "cyfreithiwr") oedd yn gynrychiolydd o bob cymuned leol.
Bydd y Løgting yn ymgynnull unwaith y flwyddyn yn ystod yr haf ar Benrhyn Tinganes yn Torshavn adeg dathliadau nawddsant y genedl, yr Ólavsøka sydd ar ddydd Sant Olaf ar 29 Gorffennaf. Mae'n sefyll yn gyntaf yn yr awyr agored, ar y pentir, ond yn ddiweddarach, symudodd y gynulleidfa i mewn i un o'r bychain Tinganes.
Mae 1274 yn flwyddyn bwysig yn hanes y Løgting. Roedd yr ynosoedd ar y pryd yn rhan o frenhiniaeth Norwy. Ers y flwyddyn honno gweithredodd y Løgting nid yn unig gyfreithiau Norwyaidd Magnus VI, Brenin Norwy, ond hefyd cyfreithiau penodol yn yr Ynysoedd, fel y rhai a ddisgrifir yn y "llythyrau'r defaid" (Seyðabrævið) o 1298, sy'n rheoleiddio bridio defaid.
Tua diwedd yr 17g, ciliodd dylanwad a grym y Løgting i rym cynrychiolwyr y brenin. Yn 1816 diddymwyd y Løgting a daeth Ynysoedd Ffaroe yn eiddo i Ddenmarc. Llywodrethwyd y wlad gan Prefect a benodwyd gan y Daniaid a'i swyddogion. Bu'n rhaid aros nes 1852 i'r Løgting ailgyfansoddi a chwrdd eto. Bedair blynedd yn ddiweddarach, sefydlwyd y Logting mewn adeilad pwpasol, y "Løgtingshúsið", aadeiladwyd yn arbennig ar gyfer yn yr hen ardal tref Torshavn (62 ° 00 '38 "N, 6 ° 46 '18" W).
Etholiadau
[golygu | golygu cod]Cynhelir etholiadau bob 4 mlynedd gyda'r pleidleiswyr yn bwrw pleidlais dros bleidiau. Bydd canran y bleidlais yn hafalu nifer y seddi.
Bydd pobl Ynysoedd Ffaröe hefyd yn pleidleisio yn etholiadau cenedlaethol Denmarc gan ddanfon 2 gynrychiolydd yno.
Senedd 2015-2019
[golygu | golygu cod]| Plaid | Pleidlais | % | Seddi | |
|---|---|---|---|---|
| Plaid Sosialaidd Ddemocrataidd (Javnaðarflokkurin) | 8,074 | 25,1 | 8 | |
| Plaid Weriniaethol (Tjóðveldi) | 6,681 | 20,8 | 7 | |
| Plaid y Werin (ceidwadol) (Fólkaflokkurin) | 6,091 | 18,9 | 6 | |
| Plaid Unoliaethol (ceidwadol) (Sambandsflokkurin) | 6,036 | 18,8 | 6 | |
| 'Y Blaid Flaengar' (Framsókn) | 2,239 | 7,0 | 2 | |
| Plaid y Canol (Miðflokkurin) | 1,775 | 5,7 | 2 | |
| Plaid Hunanlywodraeth (Sjálvstýrisflokkurin) | 1,304 | 4,0 | 2 | |
| Cyfanswm (88,8 % wedi pleidleisio) | 32,375 | 100 | 33 | |
Oriel
[golygu | golygu cod]-
Y Seyðabrævið, Llythyr y Ddafad yw'r ddogfen hynaf o Ynysoedd y Ffaröe. Fe'i hysgrifenwyd mewn Hen Norseg a bu'n weithredol fel dogfen am ganrifoedd -
-
Tŷ y Løgting yn Tórshavn, adeiladwyd yn 1856. -
Tŷ'r Løgting house yn yr 1950au. Yr adeilad yn y cefndir oedd pencadlys telecom Ynysoedd y Ffaröe ond mae bellach yn swyddfeydd ar gweinyddol i'r Løgting -
Neuadd y Løgting tua 1900
