Maredudd ab Owain

Maredudd ab Owain
Ganwyd	938
Bu farw	999
Galwedigaeth	teyrn
Swydd	Teyrnas Deheubarth, Teyrnas Gwynedd
Tad	Owain ap Hywel
Mam	Angharad ferch Llywelyn ap Merfyn ap Rhodri Mawr
Plant	Angharad ferch Meredydd

Teyrnas Maredudd ab Owain ar ei eithaf (glas).

Roedd Maredudd ab Owain (bu farw 999) yn frenin Gwynedd a Deheubarth. Llwyddodd i sefydlu ei awdurdod dros y rhan fwyaf o Gymru, ac eithrio'r de-ddwyrain.^[1]

Bywgraffiad

Roedd Maredudd yn fab i Owain ap Hywel Dda, brenin Deheubarth. Pan aeth Owain yn rhy hen i arwain mewn brwydr, cymerodd Maredudd ei le, ac yn 986 llwyddodd i gipio Gwynedd o ddwylo Cadwallon ab Ieuaf. Roedd Gwynedd wedi bod yn rhan o derynas ei daid, Hywel Dda ac mae'n debyg fod y teulu yn parhau i'w hawlio. Ar farwolaeth Owain yn 988 daeth Maredudd yn frenin Deheubarth hefyd. Efallai fod y cyfan o Gymru heblaw Gwent a Morgannwg yn rhan o'i deyrnas.^[1]

Mae cofnod amdano yn ymosod ar safleoedd gwŷr Mersia ar hyd y ffin a chofnodir hefyd ei fod wedi talu pris o geiniog y pen i ryddhau nifer o'i ddeiliaid oedd wedi eu cymryd yn garcharorion yn ymosodiadau'r Llychlynwyr. Roedd ymosodiadau y Daniaid yn broblem barhaus yn ystod teyrnasiad Maredudd. Yn 987 ymosododd y Daniad Godfrey Haroldson ar Ynys Môn gan ladd mil o wŷr a dwyn dwy fil ymaith yn garcharorion.^[1]

Bu Maredudd farw yn 999 ac mae'n cael ei ddisgrifio ym Mrut y Tywysogion fel "brenin mwyaf clodfawr y Brutaniaid".^[2] Yn dilyn ei farwolaeth enillwyd gorsedd Gwynedd yn ôl i linach Idwal Foel gan Cynan ap Hywel.^[1]

Cyfeiriadau

1. John Edward Lloyd (1911) A history of Wales: from the earliest times to the Edwardian conquest (Longmans, Green & Co.).
2. Thomas Jones (gol.), Brut y Tywysogyon. Peniarth MS. 20. (Caerdydd, 1941), tud. 13a.

Rhagflaenydd: Cadwallon ab Ieuaf	Brenin Gwynedd 986 – 999	Olynydd: Cynan ap Hywel
Rhagflaenydd: Owain ap Hywel	Brenin Deheubarth 987 – 999	Olynydd: Edwin ab Einion a Cadell ab Einion