Organisation de l'Armée secrète

Diwrnod y Siacal (poster ar gyfer y ffilm a wnaed yn 1973)

Mudiad cudd terfysgol asgell dde o ymsefydlwyr Ffrengig yn Algeria yn y 1960au oedd yr Organisation de l'Armée secrète (OAS; hefyd Organisation armée secrète).

Cafodd ei sefydlu yn 1961 gan y Cadfridog Raoul Salan i wrthwynebu unrhyw symudiad tuag at roi annibyniaeth i Algeria ar Ffrainc. Cyflawnodd gyfres o ymosodiadau terfysgol a llofruddiaethau nid yn unig yn Algeria ond yn Ffrainc ei hun. Mae rhai yn credu bod yr OAS wedi mwynhau cefnogaeth ar lefel uchel iawn o fewn y sefydliad Ffrengig a bod llawer o wybodaeth heb ei datguddio eto.

Ei weithred mwyaf adnabyddus oedd ei ymgais i lofruddio Charles de Gaulle, arlywydd Ffrainc, ym mis Medi 1961, am ei fod ar fin dod i gytyndeb â'r cenedlaetholwyr Algeriaidd ac yn barod i ildio annibyniaeth iddynt (cytunwyd telerau annibyniaeth ym Mawrth, 1962. Cafodd yr arweinydd Salan ei arestio yn Ebrill 1962 a'i ddeddfrydu; treuliodd gwta chwe mlynedd (1962-68) yn y carchar am ei droseddau. Byr fu parhad yr OAS yn sgîl hynny.

Diwrnod y Siacal

[golygu | golygu cod]

Mae'r nofel gan Frederick Forsyth, The Day of the Jackal, a'r ffilm o'r un enw (1973), yn seiliedig ar ddigwyddiadau Medi 1961.

Llyfryddiaeth

[golygu | golygu cod]
  • Yves Courrière, La guerre d'Algérie, cyfrol 4 : Les feux du désespoir (Fayard, 1969)
  • Anne-Marie Duranton-Crabol, Le Temps de l'OAS (Complexe, 1995)
  • Georges Fleury, Histoire secrète de l'OAS (Grasset, 2002)
  • Rémi Kauffer, OAS. Histoire d'une guerre franco-française (du Seuil, 2002)
  • Marie-Thérèse Lancelot, L'Organisation armée secrète, (Fondation nationale des sciences politiques, 1963)