Parasiwt torchog
| Parasiwt torchog Marasmius rotula
| |
|---|---|
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Fungi |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Agaricales |
| Teulu: | Marasmiaceae |
| Genws: | Marasmius[*] |
| Rhywogaeth: | Marasmius rotula |
| Enw deuenwol | |
| Marasmius rotula (Scop.) Fr. | |
Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Marasmiaceae yw'r Parasiwt torchog (Lladin: Marasmius rotula; Saesneg: Collared Parachute).[1] Y Parasiwtiau yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Un o briodweddau cyffredin y grwp yma yw eu bonion cryf, a gallu'r parasiwt i grebachu'n ddim, bron, mewn sychder, ac adfywio pan ddaw glaw. Mae'r teulu Marasmiaceae yn gorwedd o fewn urdd yr Agaricales.
Ceir cryn dystiolaeth, dros y blynyddoedd, na ellir bwyta'r ffyngau hyn.
Mae'r rhywogaeth hon o ffwng i'w chael yn Ewrop, Asia, Affrica a Gogledd America.
Lliw sborau'r fadarchen hon yw gwyn. O ran siâp, disgrifir y capan, neu gap y fadarchen fel un amgrwm. Gelwir y rhan oddi tan y capan yn hadbilen (neu'n 'hymeniwm') a cheir sawl math: arwyneb llyfn, tegyll, chwarennau (tyllau bychan), rhychau ayb; mae gan y fadarchen hon yr hyn a elwir yn: tegyll. O ran y broses o gymeryd maeth, fe'i disgrifir fel maethiad saproffytig.
Ffyngau
[golygu | golygu cod]Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.
Aelodau eraill o deulu'r Marasmiaceae
[golygu | golygu cod]Mae gan Parasiwt torchog ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Cephaloscypha mairei | Cephaloscypha mairei | |
| Chaetocalathus asperifolius | Chaetocalathus asperifolius | |
| Chaetocalathus cheelii | Chaetocalathus cheelii | |
| Chaetocalathus cocciformis | Chaetocalathus cocciformis | |
| Chaetocalathus craterellus | Chaetocalathus craterellus | _Singer_563627.jpg) |
| Chaetocalathus eurysporus | Chaetocalathus eurysporus | |
| Chaetocalathus liliputianus | Chaetocalathus liliputianus | |
| Chaetocalathus semisupinus | Chaetocalathus semisupinus | |
| Collybiopsis rimutaka | Collybiopsis rimutaka | |
| Cymatella minima | Cymatella minima |
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
- ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
- ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Safonwyd yr enw Parasiwt torchog gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.