Pontarddulais

Pontarddulais

Math	tref
Gefeilldref/i	Cobh
Daearyddiaeth
Sir	Pontarddulais
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	51.71°N 4.04°W
Cod OS	SN589037
Cod post	SA4
Gwleidyddiaeth
AS/au Cymru	Rebecca Evans (Llafur)
AS/au y DU	Tonia Antoniazzi (Llafur)
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Tref a chymuned yn Sir Abertawe yn ne Cymru yw Pontarddulais (neu Pontardulais). Fe'i lleolir 16 cilomedr (10 milltir) i ogledd-orllewin canol dinas Abertawe.

Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Rebecca Evans (Llafur) ac yn Senedd y DU (San Steffan) gan Tonia Antoniazzi (Llafur).^[1][2]

Diwylliant

Pontraddulais yw cartref Côr Meibion Pontarddulais, a sefydlwyd yn 1960 ac sydd wedi ennill sawl cystadleuaeth gerddorol ac sydd wedi perfformio mewn sawl gwlad.

Ymosodiad Rebeca

Yma ar 6 Gorffennaf 1843 yr ymosododd oddeutu 200 o bobl ar Dollborth Bolgoed, fel rhan o Helyntion Beca. Yr arweinydd oedd crydd a bardd lleol o'r enw Daniel Lewis (enw barddol: Petrys Bach). Fe'i bradychwyd, yn ôl yr hanes, ond osgôdd gael ei ddanfon i Awstralia. Ceir cofeb i'r digwyddiad yn y lleoliad hwn - ger Tafarn y Ffynnon heddiw.^[3]

Gwaith atal llifogydd

Cynllun atal llifogydd Pontarddulais

Yn 2018 agorwyd gwaith atal llifogydd Pontarddulais gan Gyfoeth Naturiol Cymru.

Pobl o'r dref

• Robert Beale - actor
• Ieuan Evans - cyn-gapten tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Cymru
• Morgan Bevan John - dyn busnes a ymfudodd i Awstralia
• Eifion Jones - cricedwr efo Morgannwg
• Eric Jones - cyfansoddwr
• Dan Mathews - cyfarwyddwr drama
• Garry Owen - cyflwynydd radio a theledu
• Terry Price - chwarae rygbi i Gymru
• John Walters - geiriadurwr, awdur geiriadur Saesneg-Cymraeg (1770-1794)
• Dennis O'Neill - tenor
• Emily Tucker - actores
• Vera Bassett - arlunydd

Cyfrifiad 2011

Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:^[4][5][6][7]

Cyfrifiad 2011
Poblogaeth cymuned Pontarddulais (pob oed) (6,281)			100%
Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Pontarddulais) (1,910)			31.6%
:Y ganran drwy Gymru			19%
Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Pontarddulais) (5400)			86%
:Y ganran drwy Gymru			73%
Y nifer mewn gwaith rhwng 16 a 74 oed (Pontarddulais) (949)			35.7%
:Y ganran drwy Gymru			67.1%

Gefeilldrefi

•  Ffrainc - Hourtin, Gironde, Ffrainc^[8]
•  Gweriniaeth Iwerddon - Cobh, Swydd Cork, Gweriniaeth Iwerddon^[9]

Gweler hefyd

• Rhestr o ganeuon a recordiwyd gan Gôr Meibion Pontarddulais

Cyfeiriadau

1. Gwefan y Cynulliad;^{[dolen farw]} adalwyd 24 Chwefror 2014
2. Gwefan parliament.uk; adalwyd 24 Chwefror 2014
3. Gwefan Saesneg y BBC; adalwyd 6 Gorffennaf 2015
4. "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
5. Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
6. Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
7. Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013^{[dolen farw]}
8. "copi archif". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2011-06-04. Cyrchwyd 2011-05-28.
9. "copi archif". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2012-12-19. Cyrchwyd 2011-05-28.

gw • sg • go

Trefi a phentrefi Sir Abertawe

Dinas
Abertawe
Trefi
Casllwchwr  · Clydach  · Gorseinon  · Pontarddulais  · Treforys  · Tre-gŵyr
Pentrefi
Burry Green  · Cadle  · Crofty  · Dyfnant  · Fforest-fach  · Garnswllt  · Y Gellifedw  · Y Glais  · Llandeilo Ferwallt  · Llanddewi  · Llangyfelach  · Llangynydd  · Llanilltud Gŵyr  · Llanmorlais  · Llanrhidian  · Llan-y-tair-mair  · Y Mwmbwls  · Nicholaston  · Oxwich  · Pen-clawdd  · Pengelli  · Pennard  · Pentre Poeth  · Pont-lliw  · Port Einon  · Reynoldston  · Rhosili  · Sgeti  · Y Crwys  · Ynysdawe  · Ynysforgan  · Ystumllwynarth