Pysgodyn a sglodion
 | |
| Enghraifft o'r canlynol | bwyd  |
|---|---|
| Math | saig pysgod, saig tatws, bwyd cyflym |
| Deunydd | pysgodyn, potato |
| Gwlad | Lloegr |
| Lleoliad | Lloegr |
| Yn cynnwys | fish as food, sglodion |
| Gwladwriaeth | y Deyrnas Unedig, Awstralia, Canada, Seland Newydd, Unol Daleithiau America, Norwy, De Affrica, India |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Mae pysgodyn a sglodion ("'sgodyn a sglods" neu "sgod a sglods" ar lafar) yn bryd bwyd sy'n cynnwys ffiled pysgodyn wedi'u ffrio mewn cytew a'r tatws wedi'u ffrio ffyn trwchus. Mae'n un o'r hoff brydau bwyd yng ngwledydd Prydain ac Iwerddon.
Mae pysgod a sglodion yn ddysgl boeth sy'n cynnwys pysgod wedi'u ffrio mewn cytew, wedi'i weini â sglodion. Tarddodd y dysgl yn Lloegr, lle'r oedd y ddwy gydran hyn wedi'u cyflwyno o ddiwylliannau mewnfudwyr ar wahân; Nid yw'n hysbys pwy wnaeth eu cyfuno.[1][2] Yn aml yn cael ei ystyried yn ddysgl genedlaethol Prydain, mae pysgod a sglodion yn fwyd tecawê cyffredin mewn nifer o wledydd eraill, yn enwedig cenhedloedd Saesneg eu hiaith a Chymanwlad.[3]
Ymddangosodd siopau pysgod a sglodion gyntaf yn y DU yn y 1860au, ac erbyn 1910 roedd dros 25,000 ohonyn nhw ledled y DU. Cynyddodd hyn i dros 35,000 erbyn y 1930au, ond gostyngodd yn y pen draw i oddeutu 10,000 erbyn 2009. [2] Diogelodd llywodraeth Prydain y cyflenwad o bysgod a sglodion yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf ac eto yn yr Ail Ryfel Byd. Roedd yn un o'r ychydig fwydydd yn y DU nad oedd yn destun dogni yn ystod y rhyfeloedd, a gyfrannodd ymhellach at ei boblogrwydd.[2]
Coginio
[golygu | golygu cod]Awgrymid defnyddio tatws o math Marris Piper neu King Edward ar gyfer coginio'r sglodion. Mae hyn am eu bod yn dysen sy'n mynd yn crisp ond yn cadw'n feddal.Gellir hefyd berwi'r tatws gyntaf mewn dŵr a halen nes eu bod yn dechrau meddalu, eu sych ar bapur cegin neu lian, cyn eu ffrio. Er mwyn lleihau caloriau gellid ffrio'r bysgodi (penfras yn draddodiadol) mewn briswion bara.[4]
Y pysgod
[golygu | golygu cod]Yn draddodiadol, defnyddir penfras, hadog, neu (yn anaml) leden i wneud pysgod a sglodion. O'r rhain, penfras yw'r mwyaf poblogaidd o bell ffordd. Gellir defnyddio pysgod eraill â chig gwyn hefyd, er enghraifft gwynad (whiting) neu lleden goch. Mae gan lawer o leoedd sy'n gweini pysgod a sglodion fwy nag un math o bysgod. Yna gall y cwsmeriaid ddewis pa fath o bysgod maen nhw eisiau.
Mae'r pysgod bob amser yn cael ei drochi mewn cytew, sy'n fath o gymysgedd hylif sy'n caledu wrth ffrio. Ar ôl hynny, bydd yn cael ei ffrio am gyfnod byr. Mae'r ymadrodd 'pysgod a sglodion' yn awgrymu y bydd yn cael ei ffrio mewn cytew; Wrth gwrs, mewn bwyty pysgod, byddai grilio neu ferwi yn ddewisiadau amgen. Nid oes gan bysgod sy'n cael eu coginio fel yna gytew. Yn nodweddiadol mae pysgod a sglodion yn cael eu bwyta gyda llawer o finegr a halen.
Y sglodion
[golygu | golygu cod]Mae'r sglodion wedi'u gwneud o datws wedi'u sleisio. Maent yn fwy trwchus na'r fries a ddaeth yn boblogaidd gyda bwydd cyflym o America megis McDonald's. Mae tafelli mawr o datws yn cael eu ffrio neu eu bod yn eurliw.
Dolenni allannol
[golygu | golygu cod]- Catrin yn coginio Sgod a Sglods iach yn y gegin heddiw eitem ar raglen Prynhawn Da yn 2016
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Black, Les (1996). New Ethnicities and Urban Culture. Oxford: Routledge. t. 15. ISBN 1-85728-251-5. Cyrchwyd 14 February 2019.
- ↑ 2.0 2.1 Alexander, James (18 December 2009). "The unlikely origin of fish and chips". BBC. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-11-12. Cyrchwyd 16 July 2013.
- ↑ Smith, Andrew F. (2012). Fast Food and Junk Food: An Encyclopedia of What We Love to Eat. ABC-CLIO. t. 258. ISBN 978-0-313-39393-8. Cyrchwyd 25 August 2021.
- ↑ "Catrin yn coginio Sgod a Sglods iach yn y gegin heddiw". Tudalen Facebook Prynhawn Da. 11 Ionawr 2016.
