Rhaglen Ryngwladol Asesu Myfyrwyr

Astudiaeth fyd-eang gan y Mudiad dros Gydweithrediad a Datblygiad Economaidd (Organisation for Economic Co-operation and Development) (OECD) o berfformiad addysgol disgyblion 15 mlwydd oed ym meysydd mathemateg, gwyddoniaeth a darllen ydy'r Rhaglen Ryngwladol Asesu Myfyrwyr (Programme for International Assessment; PISA). Cafodd ei gyflwyno am y tro cyntaf yn 2000 ac yna pob tair blynedd ers hynny. Caiff yr asesiad ei gynnal gyda'r nod o wella polisïau ac allbynnau addysgol. Gwneir defnydd cynyddol o'r data i asesu dylanwad safonau addysgol ar incwmau a thwf ac er mwyn deall yr hyn sy'n achosi gwahaniaethau ymhlith gwahanol genhedloedd.^[1]

Cymrodd 470,000 o ddisgyblion 15 mlwydd oed o 65 o genhedloedd a thiriogaethau ran ym mhrofion PISA yn 2009. Ym mhrofion 2012, cymeroddodd 34 o wledydd OECD ran, a 31 o wledydd eraill, gyda 510,000 o ddisgyblion - 40,000 yn fwy na'r tro cynt.^[2][3]

Gwledydd Prydain

Ym mhrofion 2009 a 2012 roedd canlyniad y profion yng ngwledydd Prydain ychydig uwch na'r cyfartaledd, gyda gwyddoniaeth yn uwch na mathemateg a darllen.^[4] Ceir canlyniadau ar wahân i'r gwledydd hyn a'r canlyniad gwaethaf yn y blynyddoedd hyn oedd mathemateg yng Nghymru, gyda Chymru'n 43ydd allan o 65 gwlad. Yn ôl y Gweinidog Addysg ar y pryd, Huw Lewis, nid oedd ateb sydyn i'r broblem.^[5] Nid oes fawr o wahaniaeth rhwng canlyniadau disgyblion ysgolion breifat y DU ac ysgolion awdurdodau lleol, ac roedd y gwahaniaeth rhwng bechgyn a merched mewn darllen yn llai nag yn y rhan fwyaf o wledydd, lle mae'r ferch, ar y cyfan, yn perfformio'n well na'r bechgyn.^[4]

Sgorau cymedrig PISA 2009 ar gyfer gwahanol rannau o’r Deyrnas Unedig

	Darllen	Mathemateg	Gwyddoniaeth
Y DU	494	492	514
Lloegr	495	492	515
Yr Alban	500	499	514
Gogledd Iwerddon	499	493	511
Cymru	476	472	496

Cymru

Ym mhrofion 2012 mewn mathemateg, daeth Cymru'n 43fed allan o 68 o wledydd, o'i gymharu â 40fed ym mhrofion 2009. Ym maes darllen mae'n 41fed o'i gymharu â 38fed yn 2009. Ac ym maes gwyddoniaeth, mae Cymru wedi disgyn o'r 30ain safle i'r 36ed y tro hwn. Dywedodd pennaeth Pisa, Andreas Schleicher fod y "bwlch rhwng Cymru a rhannau eraill y DU yn arwyddocaol iawn iawn; rydych chi'n siarad am dri chwarter blwyddyn ysgol".

2012

Aelodau OECD mewn ffont trwm.

Mathemateg	Gwyddoniaeth	Darllen
1 Shanghai, Tsieina 613 2  Singapôr 573 3  Hong Cong, Tsieina 561 4  Taiwan 560 5  De Corea 554 6  Macau, Tsieina 538 7  Japan 536 8  Liechtenstein 535 9  Y Swistir 531 10  Yr Iseldiroedd 523 11  Estonia 521 12  Y Ffindir 519 13=  Canada 518 13=  Gwlad Pwyl 518 15  Gwlad Belg 515 16  Yr Almaen 514 17  Fietnam 511 18  Awstria 506 19  Awstralia 504 20=  Iwerddon 501 20=  Slofenia 501 22=  Denmarc 500 22=  Seland Newydd 500 24  Y Weriniaeth Tsiec 499 25  Ffrainc 495 26  Y Deyrnas Unedig 494 27  Gwlad yr Iâ 493 28  Latfia 491 29  Lwcsembwrg 490 30  Norwy 489 31  Portiwgal 487 32  Yr Eidal 485 33  Sbaen 484 34=  Russia 482 34=  Slofacia 482 36  Unol Daleithiau America 481 37  Lithwania 479 38  Sweden 478 39  Hwngari 477 40  Croatia 471 41  Israel 466 42  Gwlad Groeg 453 43  Serbia 449 44  Twrci 448 45  Rwmania 445 46  Cyprus 440 47  Bwlgaria 439 48  Emiradau Arabaidd Unedig 434 49  Casachstan 432 50  Gwlad Tai 427 51  Tsile 423 52  Maleisia 421 53  Mecsico 413 54  Montenegro 410 55  Wrwgwái 409 56  Costa Rica 407 57  Albania 394 58  Brasil 391 59=  Yr Ariannin 388 59=  Tiwnisia 388 61  Gwlad Iorddonen 386 62=  Colombia 376 62=  Qatar 376 64  Indonesia 375 65  Periw 368	1 Shanghai, Tsieina 580 2  Hong Cong, Tsieina 555 3  Singapôr 551 4  Japan 547 5  Y Ffindir 545 6  Estonia 541 7  De Corea 538 8  Fietnam 528 9  Gwlad Pwyl 526 10=  Liechtenstein 525 10=  Canada 525 12  Yr Almaen 524 13  Taiwan 523 14=  Yr Iseldiroedd 522 14=  Iwerddon 522 16=  Macau, Tsieina 521 16=  Awstralia 521 18  Seland Newydd 516 19  Y Swistir 515 20=  Slofenia 514 20=  Y Deyrnas Unedig 514 22  Y Weriniaeth Tsiec 508 23  Awstria 506 24  Gwlad Belg 505 25  Latfia 502 26  Ffrainc 499 27  Denmarc 498 28  Unol Daleithiau America 497 29=  Sbaen 496 29=  Lithwania 496 31  Norwy 495 32=  Yr Eidal 494 32=  Hwngari 494 34=  Lwcsembwrg 491 34=  Croatia 491 36  Portiwgal 489 37  Russia 486 38  Sweden 485 39  Gwlad yr Iâ 478 40  Slofacia 471 41  Israel 470 42  Gwlad Groeg 467 43  Twrci 463 44  Emiradau Arabaidd Unedig 448 45  Bwlgaria 446 46=  Serbia 445 46=  Tsile 445 48  Gwlad Tai 444 49  Rwmania 439 50  Cyprus 438 51  Costa Rica 429 52  Casachstan 425 53  Maleisia 420 54  Wrwgwái 416 55  Mecsico 415 56  Montenegro 410 57  Gwlad Iorddonen 409 58  Yr Ariannin 406 59  Brasil 405 60  Colombia 399 61  Tiwnisia 398 62  Albania 397 63  Qatar 384 64  Indonesia 382 65  Periw 373	1 Shanghai, Tsieina 570 2  Hong Cong, Tsieina 545 3  Singapôr 542 4  Japan 538 5  De Corea 536 6  Y Ffindir 524 7=  Taiwan 523 7=  Canada 523 7=  Iwerddon 523 10  Gwlad Pwyl 518 11=  Liechtenstein 516 11=  Estonia 516 13=  Awstralia 512 13=  Seland Newydd 512 15  Yr Iseldiroedd 511 16=  Macau, Tsieina 509 16=  Y Swistir 509 16=  Gwlad Belg 509 19=  Yr Almaen 508 19=  Fietnam 508 21  Ffrainc 505 22  Norwy 504 23  Y Deyrnas Unedig 499 24  Unol Daleithiau America 498 25  Denmarc 496 26  Y Weriniaeth Tsiec 493 27=  Awstria 490 27=  Yr Eidal 490 29  Latfia 489 30=  Lwcsembwrg 488 30=  Portiwgal 488 30=  Sbaen 488 30=  Hwngari 488 34  Israel 486 35  Croatia 485 36=  Gwlad yr Iâ 483 36=  Sweden 483 38  Slofenia 481 39=  Lithwania 477 39=  Gwlad Groeg 477 41=  Russia 475 41=  Twrci 475 43  Slofacia 463 44  Cyprus 449 45  Serbia 446 46  Emiradau Arabaidd Unedig 442 47=  Gwlad Tai 441 47=  Tsile 441 47=  Costa Rica 441 50  Rwmania 438 51  Bwlgaria 436 52  Mecsico 424 53  Montenegro 422 54  Wrwgwái 411 55  Brasil 410 56  Tiwnisia 404 57  Colombia 403 58  Gwlad Iorddonen 399 59  Maleisia 398 60=  Yr Ariannin 396 60=  Indonesia 396 62  Albania 394 63  Casachstan 393 64  Qatar 388 65  Periw 384

Cyfeiriadau

1. Gwefan Llywodraeth Cymru; adalwyd Mehefin 2016
2. PISA 2012 Results in Focus, OECD, 3 December 2013, http://www.oecd.org/pisa/keyfindings/pisa-2012-results-overview.pdf, adalwyd 4 Rhagfyr 2013
3. "Programme for International Student Assessment (PISA)". The Council of Ministers of Education, Canada. Cyrchwyd 2016-06-05. Italic or bold markup not allowed in: |website= (help)
4. Adams, Richard (2013-12-03), UK students stuck in educational doldrums, OECD study finds, The Guardian, http://www.theguardian.com/education/2013/dec/03/uk-students-education-oecd-pisa-report, adalwyd 2013-12-04
5. Pisa ranks Wales' education the worst in the UK BBC. 3 Rhagfyr 2013. Adalwyd Rhagfyr 2013.