Rheilffordd Dwyrain Swydd Gaerhirfryn

Rheilffordd Dwyrain Swydd Gaerhirfryn

Enghraifft o'r canlynol	rheilffordd dreftadaeth
Gwladwriaeth	y Deyrnas Unedig
Rhanbarth	Bwrdeistref Fetropolitan Bury, Bwrdeistref Fetropolitan Rochdale
Gwefan	http://www.eastlancsrailway.org.uk
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Rheilffordd Dwyrain Swydd Gaerhirfryn
Legend Rawtenstall Ewood Bridge ac Edenfield Irwell Vale Stubbins Ramsbottom Twnnel Nuttall (115 llath) Twnnel Brooksbottom (423 llath) Traphont Brooksbottom Summerseat Twnnel Gogledd Bury (80 llath) Stryd Bolton, Bury Cyffwrdd De Bury Buckley Wells Stryd Knowsley, Bury Bury Interchange, Metrolink Manceinion Traphont dros Afon Roch Traphont dros Traffordd M66 Broadfield Heywood

Rheilffordd yn Swydd Gaerhirfryn, Gogledd-orllewin Lloegr, yw Rheilffordd Dwyrain Swydd Gaerhirfryn.

Hanes y rheilffyrdd gwreiddiol

Ym 1844, cyfluniwyd lein, yn gadael y rheilffordd rhwng Manceinion a Bolton o Gyffordd Clifton ac yn mynd i Bury, Summerseat, Ramsbottom, a Rawtenstall. Erbyn 1846 – cyn agoriad y lein – daeth y rheilffordd yn rhan o Reilffordd Dwyrain Swydd Gaerhirfryn.

Agorwyd lein arall ym 1841, yn mynd o Reilffordd Manceinion a Leeds i Heywood. Estynnwyd y lein i Bury ym Mai 1848 a chyrhaeddodd Bolton yn Nhachwedd 1848. Erbyn 1849, daeth y Rheilffordd Manceinion a Leeds yn rhan o Rheilffordd Swydd Gaerhirfryn a Swydd Efrog. Ym 1859, daeth y Rheilffordd Dwyrain Swydd Gaerhirfryn hefyd yn rhan y Rheilffordd Swydd Gaerhirfryn a Swydd Efrog. Ym 1922, daeth y Rheilffordd Swydd Gaerhirfryn a Swydd Efrog yn rhan o Reilffordd Llundain a'r Gogledd Orllewin, sydd wedi dod yn rhan o'r Rheilffordd Llundain, Canolbarth a'r Alban, un o'r bedwar cwmni mawrion a ffurfiwyd ym 1923. Daeth y bedwar yn Rheilffyrdd Prydeinig ym 1948.^[1] Yn dilyn addroddiad Dr. Richard Beeching, caewyd y lein o Gyffordd Clifton i Bury ar 5 Rhagfyr 1966. Daeth y lein rhwng Bury a Rawtenstall yn trac sengl ym 1969, a dymchwelwyd sawl adeilad a phontydd dros y trac. Daeth y wasanaeth rhwng Bolton a Rochdale i ben ar 5 Hydref 1970, a chaewyd gorsafoedd yn Bradley Fold, Broadfield a Heywood. Daeth y wasanaeth rhwng Bury a Rawtenstall i ben ar 5 Mehefin 1972. Agorwyd Bury Interchange, a symudwyd trenau Manceinion - Bury i'r orsaf newydd o orsaf Stryd Bolton.^[2]

Adfywiad

Ffurfiwyd Cymdeithas Warchodaeth Rheilffordd Ardal Helmshore a Chyffiniau ym 1966, yn gobeithio ailagor y lein o Gyffordd Stubbins (ar y lein o Bury i Rawtenstall) i Accrington, sydd wedi cau ar 5 Rhagfyr 1966. Erbyn 1968, disodlwyd y gymdeithas gan Gymdeithas Warchodaeth Rheilffordd Dwyrain Swydd Gaerhirfryn, yn bwriadu ailagor y lein rhwng Cyffordd Stubbins a Haslingden. Llogwyd Iard Castlecroft oddi ar Gyngor Bury ac agorwyd Amgeuddfa Drefnidigaeth Bury ar y safle ar 26 Awst 1972. Yn dilyn trafodaethau rhwng y gymdeithas, Cyngor Swydd Manceinion Mwy a Chyngor Bwrdeistref Rossendale, prynwyd y lein o Bury i Rawtenstall ac yr adeiladau sydd yn weddill gan yr awdurdodau. Ffurfiwyd ymddiriedolaeth yn cynnwys yr awdurdodau lleol a Chwmni Rheilffordd Ysgafn Dwyrain Swydd Gaerhirfryn. Disodlwyd Cyngor Swydd Manceinion Mwy gan Gyngor Bwrdeistref Bury ar 31 Mawrth 1986.^[3]

Ailagorwyd y lein rhwng Bury a Ramsbottom ar 25 Gorffennaf 1987, ac agorwyd adeiladau newydd, seiliedig ar adeiladau yng ngorsafoedd Summerseat a Helmshore, ar 19 Mehefin 1989.ilagorwyd y lein hyd at Rawtenstall ar 27 Ebrill 1991.

Dechreuodd ymdrech i gyrraedd Heywood, a daeth Cyngor Bwrdeistref Rochdale yn rhan o'r Ymddiriedolaeth.Adeiladwyd dwy bont newydd gan Cyngor Bwrdeistref Bury. Daeth cysylltiad i weddill y rheilffyrdd efo'r lein i Heywood, ac roedd ymweliadau gan locomotifau eraill yn bosibl. Ailagorwyd y lein rhwng Bury a Heywood i deithwyr ar 6 Medi 2003.^[2]

Y dyfodol

Mae cynllun i gyrraedd Castleton, ar y lein rhwng Manceinion a Rochdale..^[2] cynllunir adeiladu gorsaf i gynnwys gwasanaethau’r Rheilffordd Dwyrain Swydd Gaerhirfryn a gwasanaethau’r rhwydwaith cenedlaethol. Mae Cyngor Bwrddeistref Rochdale yn cefnogi’r cynllun ac yn gobeithio cyllido’r prosiect gan ddatblygu tir cyfagos.^[4]

Locomotifau stêm

Gweithredol

Rhif ac enw	Disgrifiad	Hanes a statws presennol	Lifrai	Llun
32 'Gothenburg'	0-6-0T Cwmni Camlas Longau Manceinion	Adeiladwyd ym 1903	Tomos y Tanc	~
1370 'May'	0-4-0ST Cwmni Peckett	Adeiladwyd ym 1915		~
132 'Sapper'	0-6-0ST 'Austerity'	Adeiladwyd ym 1944		~
47324	Dosbarth 3F 0-6-0T Fowler 'Jinty' LMS	Adeiladwyd ym 1926.
80080	Dosbarth 4 2-6-4T Riddles	Adeiladwyd ym 1954. Ar fenthyg o Butterley		~

Nid yn weithredol

Rhif ac enw	Disgrifiad	Hanes a statws presennol	Lifrai	Llun
13065	Dosbarth 5P/4F 2-6-0 LMS Hughes 'Crab'	Adeiladwyd ym 1927. Atgyweirir.
80097	Dosbarth 4 BR 2-6-4T	Adeiladwyd ym 1954. Yn cael atgyweiriad hir-dymor		~
3855	Dosbarth 2884 2-8-0 GWR	Adeiladwyd ym 1942. Atgyweirir		~
1	0-4-0ST Cwmni Andrew Barclay	Adeiladwyd ym 1927. Yn Amgueddfa Cludiant Bury		~
46428	Dosbarth 2 2-6-0 Ivatt	Adeiladwyd ym 1948. Yn storfa		~
49395	Dosbarth G2 0-8-0 LNWR	Adeiladwyd ym 1921, ar fenthyg o'r Amgueddfa Reilffordd Genedlaethol. Yn gollwng dŵr o diwbau'r boeler.		~

Locomotifau cedwir gan eraill ar y rheilffordd

Rhif ac enw	Disgrifiad	Hanes a statws presennol	Lifrai	Llun
35009 'Shaw Savill'	Dosbarth 'Merchant Navy' 4-6-2 SR	Adeiladwyd ym 1942. Atgyweirir.		~
35022 'Holland America Line'	Dosbarth 'Merchant Navy' 4-6-2 SR	Adeiladwyd ym 1948. Atgyweirir.		~
35027 'Port Line'	Dosbarth 'Merchant Navy' 4-6-2 SR	Adeiladwyd ym 1948. Atgyweirir.		~
45407 'The Lanashire Fusilier'	Dosbarth 5 4-6-0 LMS	Adeiladwyd ym 1937		~
44871	Dosbarth 5 4-6-0 LMS	Adeiladwyd ym 1945		~
45212	Dosbarth 5 4-6-0 LMS	Adeiladwyd ym 1935, Atgyweirir		~
7564	Dosbarth Y14 0-6-0 GE	Adeiladwyd ym 1912. Atgyweirir.		~
47298	Dosbarth 3F 0-6-0T LMS 'Jinty'.	Adeiladwyd ym 1924	Tomos y Tanc	~
7229	Dosbarth 7200 2-8-2T GWR	Adeiladwyd ym 1935. Yn storfa yn Iard Stryd Baron.		~

Locomotifau ac unedau diesel

Mae'r rheilffordd yn nodedig am ei niferoedd o locomotifau diesel. Mae llawer ohonynt yn eiddo unigolion neu grwpiau annibynnol, sy'n.cydweithio fel Grwp Diesel y Rheilffordd Dwyrain Swydd Gaerhirfryn.

Gweithredol

Rhif ac enw	Disgrifiad	Hanes a statws presennol	Lifrai	Llun
9009	Motor Rail/Motorail Simplex 4WDM			~
4002 'Arundel Castle'	Locomotif Cwmni Camlas Llongau Manceinion.	Adeiladwyd gan Gwmni Hudswell Clarke		~
D2956	Dosbarth 01 BR	peilot sied Castlecroft		~
D2062	Dosbarth 08 BR		Glas	~
13594	Dosbarth 08 BR	peilot gweithdy Stryd Baron	du	~
D9531 'Ernest'	Dosbarth 14 BR		gwyrdd golau a thywyll	~
D9539	Dosbarth 14 BR	Ar fenthyg o Reilffordd Stêm Ribble.	gwyrdd golau a thywyll	~
31466	Dosbarth 31 BR	Adeiladwyd ym 1959. Ar fenthyg o Reilffordd Fforest y Ddena	coch ac aur Rheilffordd EWS	~
33109 'Captain Bill Smith RNR'	Dosbarth 33 BR	Adeiladwyd ym 1960	Glas BR	~
D7076	Dosbarth 35 BR	Adeiladwyd ym 1962	Glas BR
37109	Dosbarth 37 BR	Adeiladwyd ym 1963	Glas BR	~
37304 'Clydebridge'	Dosbarth 37 BR		Glas BR	~
D335[5]	Dosbarth 40 BR		Gwyrdd BR	~
345	Dosbarth 40 BR	Adeiladwyd ym 1960	Glas BR	~
D1501	Dosbarth 47 BR		gwyrdd golau a thywyll	~
50015 'HMS Valiant'	Dosbarth 50 BR	Adeiladwyd ym 1968	Glas BR; logo mawr	~
D9009 'Alycidion'	Dosbarth 55 BR		Gwyrdd BR	~
51562 a 51922	Uned dosbarth 108 BR			~
51339, 59506 a 51382	Uned dosbarth 117 BR	Gweithio heb 59506 ar hyn o bryd		~
54289	Uned dosbarth 121 BR			~
W55001	Uned dosbarth 122 BR	Adeiladwyd ym 1958	Glas BR	~

Locomotifau diesel sydd yn rhywle arall

Rhif ac enw	Disgrifiad	Hanes a statws presennol	Lifrai	Llun
37901 'Mirrlees Pioneer'	Dosbarth 37 BR	ar log i Reilffordd Canol Hampshire		~
37518 'Fort William/An Gearasdan'	Dosbarth 37 BR	Adeiladwyd ym 1963. Yn Gweithio dros Gwmni Rheilffordd yr Arfordir Gorllewin.	Lifrai Gwennol Intercity.
D832 'HMS Onslaught'	Dosbarth 42 BR	Ar Rheilffordd Gorllewin Gwlad yr Haf

Locomotifau ac unedau diesel yn cael eu hatgyweirio

Rhif ac enw	Disgrifiad	Hanes a statws presennol	Lifrai	Llun
438 'Planet'	Cwmni Hibberd	Atgyweirir yn Sied Castlecroft.		~
07013	Dosbarth 07 BR	Heb weithio ers 2002/3. Yn disgwyl am atgyweiriad llawn.		~
D3232	Dosbarth 08 BR	Angen trwsiad i'r modur.		~
08944	Dosbarth 08 BR	Angen trwsiad i'r modur.		~
20087 'Hercules'	Dosbarth 20 BR	Adeiladwyd ym 1961. Problem drydanol.	Glas BR	~
D9537	Dosbarth 14 BR	Angen atgyweiriad llawn		~
D8233	Dosbarth 15 BR	Atgyweirir yng Ngweithdy Stryd Baron.		~
D5054 'Phil Southern'	Dosbarth 24 BR	Angen gwaith ar brif generadur a boeler cynhesu trenau.
D5705	Dosbarth 28 BR	Yn storfa yng Ngweithdy Stryd Baron.		~
6536	Dosbarth 33 BR	Atgyweirir yn sied Buckley Wells,		~
37418	Dosbarth 37 BR	Trwsir peiriant ac ailbeintio.	Glas BR logo mawr.	~
45135 ' 3rd Carabiniers'	Dosbarth 45 BR	Adeiladwyd ym 1961. Atgyweirir yn sied Buckley Wells.		~
D1041 'Western Prince'	Dosbarth 52 BR	Adeiladwyd ym 1962. Dechreuwyd gwaith corff ac ailweirio yn sied Castlecroft.	Glas BR	~
51485+56121	Uned dosbarth 105 BR	Atgyweirir yn sied Buckley Wells.		~
1305 (207202) 60130+70549+60904	Uned dosbarth 207 BR	Atgyweirir cyrff 60130 a 60904 yn sied Buckley Wells.		~

Locomotifau diesel mewn storfa

Rhif ac enw	Disgrifiad	Hanes a statws presennol	Lifrai	Llun
33046	Dosbarth 33 BR	Prynwyd i roi darnau sbâr i 33109 (6525) & 6536 (33117).	Glas	~
8099	Dosbarth 80 Rheilffordd Gogledd Iwerddon	Prynwyd i roi darnau sbâr i 1305. Wedi newid ar gyfer trac maint safonol yn sied Buckley Wells.		~

Trydanol

Rhif ac enw	Disgrifiad	Hanes a statws presennol	Lifrai	Llun
65451+77172	Uned dosbarth 504 BR	Atgyweirir yn Buckley Wells, i ddod yn gerbydau teithwyr.		~

Tramiau

Rhif ac enw	Disgrifiad	Hanes a statws presennol	Lifrai	Llun
752	Cerbyd llyfnu cledrau	Cynt o Blackpool, yn storfa yn Stryd Baron. Eiddo Cymdeithas Amgueddfa Cludiant Manceinion.		~
702	Dosbarth 'Balloon' Blackpool.	yn storfa, disgwyl am le yn Parc Heaton, Manceinion. Eiddo Cymdeithas Amgueddfa Cludiant Manceinion.		~

Cyfeiriadau

1. "Gwefan steamrailwaylines". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2015-05-06. Cyrchwyd 2014-07-31.
2. "Tudalen hanes ar wefan y rheilffordd". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2014-02-19. Cyrchwyd 2014-07-31.
3. "Gwefan Your Bury". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2015-06-06. Cyrchwyd 2014-07-31.
4. Lisa Gray (12 Medi 2014) "Plans to link Castleton Station to the East Lancashire Railway remain on track", Manchester Evening News
5. Cymdeithas Warchodaeth Dosbarth 40

Oriel

• 
  Locomotif 'Crab' ar Reilffordd Dwyrain Swydd Gaerhirfryn
• 
  Gorsaf reilffordd Heol Bolton
• 
  'Princess Elizabeth' yn ymweld â'r rheilffordd

Dolenni allanol

• Gwefan y rheilffordd (Saesneg)