Rhestr mudiadau Cymru

Dyma restr o fudiadau cyfoes a hanesyddol ac ymgyrchoedd gwleidyddol o blaid Cymru a'r Gymraeg.

Gorymdaith annibyniaeth Caerdydd, Mai 2019

.

Presennol

Gwleidyddol

• AUOB Cymru ^[1]
• Llafur dros Gymru annibynnol ^[2]
• Gwrthwynebiad i deitl Tywysog Cymru ^[3]
• Gŵyl banc Dydd Gŵyl Dewi ^[4]
• Datganoli Cymru ^[5]
• Annibyniaeth i Gymru ^[6]
• Mudiad Gweriniaethol Cymru ^[7]
• YesCymru ^[8]

Protest arwysgiad 1969, Cilmeri

Diwylliannol

• Cynghrair Celtaidd ^[9]
• Pan-Geltaidd ^[10]
• Cymdeithas yr Iaith ^[11]
• Cenedlaetholdeb Cymreig ^[12]
• Dychwelyd trysorau i Gymru^[13]
• Nid yw Cymru ar Werth^[14]
• Mudiad Ysgolion Meithrin
• Urdd Gobaith Cymru
• Merched y Wawr

Chwaraeon

• Mudiad i newid logo Undeb Rygbi Cymru ^[15]
• Mudiad dros dîm criced Cymru ^[16]
• Mudiad dros dîm Olympaidd Cymru ^[17]

Cludiant

• Rheilffordd De-Ogledd Cymru- Ymgyrch dros reilffordd Abertawe/Caerfyrddin i Fangor yn cysylltu De a Gogledd Cymru. ^[18]

Hanesyddol

Rali Plaid Cymru ym Machynlleth yn 1949 lle dechrewyd y symudiad "Senedd i Gymru mewn 5 mlynedd"

Gwleidyddol

• Ymgyrch Senedd i Gymru – Sefydliad a mudiad dros Senedd ddeddfwriaethol etholedig i Gymru.^[19][20]
• Pleidlais i fenywod yng Nghymru – Mudiad i sicrhau hawl menywod i bleidleisio yng Nghymru.^[21]
• Ie dros Gymru – ymgyrch ddatganoli i Gymru.^[22][23]
• Cymru Fydd – Mudiad i godi ymwybyddiaeth o hunaniaeth genedlaethol Gymreig a hybu datganoli Cymreig.^[24]
• Meibion Glyndŵr
• Mudiad Amddiffyn Cymru
• Byddin Rhyddid Cymru
• Searchlight Cymru

Diwylliannol

• Cool Cymru – Mudiad diwylliannol Cymreig yn cynnwys artistiaid cerddorol Cymreig. ^{[25] [26]}
• Mudiad Adfer
• Cymuned (mudiad)
• Undeb y Gymraeg – mudiad iaith a sefydlwyd yn 1965 yn dilyn helynt Brewer Spinks lle canolbwyntwiyd ar bethau bach ymarferol i gael mwy o amlygrwydd i'r iaith fel pwyso ar bobl i gael arwyddion siopau yn y Gymraeg a chynnal gweithgareddau poblogaidd trwy gyfrwng y Gymraeg yn unig, e.e. Sioe Gymraeg Porthaethwy.

Crefyddol

• Diwygiad Methodistaidd Cymreig – Mudiad anghydffurfiol, protestanaidd yng Nghymru. ^[27]
• Anghydffurfiaeth yng Nghymru – Sefydliad a mudiad Protestannaidd yng Nghymru. ^[28]
• Diwygiad Cymreig 1904 – Diwygiad crefyddol yng Nghymru, 1904 hyd 1905. ^[29]

Gweler hefyd

• Diwylliant Cymru
• Hanes Cymru

Cyfeiriadau

1. "Cornwall joins Scotland and Wales in marching All Under One Banner". Nation.Cymru (yn Saesneg). 2021-05-30. Cyrchwyd 2022-09-11.
2. "Labour supporters lay out vision of independent Wales". The National Wales (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-09-11.^{[dolen farw]}
3. Ellis, John Stephen (2008). Investiture: Royal Ceremony and National Identity in Wales, 1911-1969 (yn Saesneg). University of Wales Press. t. 207. ISBN 978-0-7083-2000-6.
4. "Extra bank holiday for St David's Day Notice of Motion not supported | tenby-today.co.uk". Tenby Observer. 2022-06-23. Cyrchwyd 2022-09-11.
5. "'Wales for the Assembly' Campaign - Archives Hub". archiveshub.jisc.ac.uk. Cyrchwyd 2022-09-11.
6. "The Politics Of Welsh Independence - Could It Ever Happen?". Politics.co.uk (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-09-11.
7. "Welsh Republican Movement/Mudiad Gweriniaethol Cymru - National Library of Wales Archives and Manuscripts". archives.library.wales. Cyrchwyd 2022-09-11.
8. "YesCymru EN". YesCymru EN (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-09-11.
9. Anonymous (2012-06-19). "About Celtic Nations and the Pan Celtic Movement". Transceltic - Home of the Celtic nations (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-09-11.
10. "Pan-Celtic Nationalism at the Fin de Siècle: A History of the Celtic Association, 1898-1911 - ProQuest". www.proquest.com (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-09-18.
11. "Amdanom | Cymdeithas yr Iaith Gymraeg". cymdeithas.cymru. Cyrchwyd 2022-09-11.
12. "Welsh nationalism is stirring". The Economist. ISSN 0013-0613. Cyrchwyd 2022-09-11.
13. "Yn ôl i Gymru?". BBC Cymru Fyw. 2016-04-03. Cyrchwyd 2023-01-16.
14. "1,500 people mark coronation holiday at Wales Is Not For Sale rally". Nation.Cymru (yn Saesneg). 2023-05-08. Cyrchwyd 2023-08-28.
15. David, Corrie (2021-11-02). "Thousands sign petition for WRU to change emblem to a dragon". WalesOnline (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-02-18.
16. "Call for Wales cricket team after England World Cup win". Nation.Cymru (yn Saesneg). 2019-07-15. Cyrchwyd 2022-09-11.
17. "Plaid Cymru deputy leader calls for Wales to compete in its own right at next Olympics". Nation.Cymru (yn Saesneg). 2021-08-09. Cyrchwyd 2022-12-12.
18. "Plan to outline rail link between the south of Wales and Aberystwyth by 2027". Nation.Cymru (yn Saesneg). 2022-07-21. Cyrchwyd 2022-10-31.
19. "Watch Rali Senedd i Gymru, Machynlleth 1949". BFI Player (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-02-01.
20. "Cofnodion Ymgyrch Senedd i Gymru / Parliament for Wales Campaign Records, - Archives Hub". archiveshub.jisc.ac.uk. Cyrchwyd 2022-10-02.
21. "The Women's Suffrage Movement in Wales". senedd.wales (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-09-11.
22. "Official launch of Yes Campaign in Wales". BBC News (yn Saesneg). 2011-01-04. Cyrchwyd 2022-09-11.
23. "YES for Wales campaign 1997 referendum". Peoples Collection Wales (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-10-02.
24. "BBC Wales - History - Themes - Cymru Fydd - Young Wales". www.bbc.co.uk. Cyrchwyd 2022-10-02.
25. "BBC News | WALES | 1999 - the year of Cool Cymru". news.bbc.co.uk. Cyrchwyd 2019-08-28.
26. "Matthew Rhys: 'People would say speaking Welsh wasn't cool when I was growing up'". Nation.Cymru (yn Saesneg). 2021-12-24. Cyrchwyd 2022-10-02.
27. "Methodism in Wales, 1730–1850" (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-09-30.
28. Jones, Dr David Ceri (2015-10-13). "Welsh History Month: Wales, religious revival and the world". WalesOnline (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-10-02.
29. Williams, C. R. (1952). "The Welsh Religious Revival, 1904-5". The British Journal of Sociology 3 (3): 242–259. doi:10.2307/586811. ISSN 0007-1315. JSTOR 586811. https://www.jstor.org/stable/586811.