Rhwd coffi
| Rhwd coffi Hemileia vastatrix
| |
|---|---|
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Fungi |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Pucciniales |
| Teulu: | Incertae sedis |
| Genws: | Hemileia[*] |
| Rhywogaeth: | Hemileia vastatrix |
| Enw deuenwol | |
| Hemileia vastatrix | |
Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Incertae sedis yw'r Rhwd coffi (Lladin: Hemileia vastatrix; Saesneg: Coffee Rust). Y Gwir-Rydau yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Lluosog y gair 'Rhwd' yw rhydau, gair sy'n cyfeirio at liw'r ffyngau yn y grwp yma. Dosbarthwyd y teulu Incertae sedis o fewn urdd y Pucciniales.
Mae'r rhywogaeth hon o ffwng i'w chael yn Asia, Affrica a De America.
Dim ond ar ddail y planhigyn coffi mae'r ffwng yma'n byw, ac mae'n dipyn o broblem i ffermwyr coffi; llwyddwyd i fagu planhigion sy'n medru gwrthsefyll ymosodiad gan y ffwng yma - yn rhannol - ond nid yn llwyr.
Ffwng
[golygu | golygu cod]Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[1] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[2]
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
- ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Safonwyd yr enw Rhwd coffi gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.