Sans-serif

Sans-serif

Enghraifft o'r canlynol	dosbarthiad, arddull
Math	teip
Y gwrthwyneb	serif typeface
Rhan o	DIN 16518, Vox-ATypI classification
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Mae sans-serif hefyd sans serif ("heb serif" mewn Ffrangeg) yn derm teipio ar y cyd ar gyfer ffurfdeipiau sydd heb serifau, h.y. heb fariau croes neu "draed" ar ddiwedd y prif strociau. Fel arfer mae gan wyneb-deipiau o'r fath goesynnau a strociau trwchus.^[1] Mewn sawl iaith Ewropeaidd gelwir sans serif fel Almaeneg neu Norwyeg yn grotesque.

Mae ysgrifau sans serif yn cael eu dynodi a'u categoreiddio ychydig yn wahanol mewn gwahanol ieithoedd. Gelwir wynebau teip a ffurfiwyd gyda serifau yn ffontiau hynafol.

Hanes

Crewyd yr enw gan William Thorowgood, y cyntaf i greu ffurfdeip grotesg â llythrennau bach (minwscules), yn 1832. Gellir olrhain ffurfdeipiau sans serif ar gyfer prif lythrennau (priflythrennau neu lythrennau) yn ôl i Wlad Groeg yr Henfyd, ond maent yn bodoli yn y cyfnod modern o 1816.

	Ffont Sans-serif
	Ffont Serif
	Ffont serif (serif mewn coch)

Ffontiau Sans-serif

Mae wynebau teip Sans-serif wedi dod yn fwyaf cyffredin ar gyfer arddangos testun ar sgriniau cyfrifiaduron. Ar arddangosiadau digidol cydraniad is, gall manylion mân fel serifau ddiflannu neu ymddangos yn rhy fawr. Daw'r term o'r gair Ffrangeg sans, sy'n golygu "heb" a "serif" o darddiad ansicr, o bosibl o'r gair Iseldireg schreef sy'n golygu "llinell" neu strôc-ysgrifbin.^[2] Mewn cyfryngau printiedig, fe'u defnyddir yn amlach ar gyfer defnydd arddangos a llai ar gyfer testun corff.

Enghreifftiau o ffontiau grotesg yw Arial, Calibri, Helvetica, yr wyddor draffig, Tratex a Verdana. Ffont yw Optima sydd â nodweddion grotesg a hynafol; mae diffyg serifs yn y ffont, ond mae ganddo goesynnau a strociau o drwch amrywiol.

Papur L'Aurore dyddiedig 13 Ionawr 1898 (yn cynnwys " J'accuse ", llythyr enwog Émile Zola yn y Dreyfus Affair) yn enghraifft gynnar o'r defnydd o deipiau grotesg mewn papurau newydd

Defnyddir ffontiau sans-serif yn aml mewn rhyngwynebau defnyddwyr ar gyfrifiaduron oherwydd honnir bod y ffurfiau llythrennau yn fwy amlwg ar y sgrin na ffontiau hynafol gyda llinellau gwallt tenau a serifs.

Sans-serif Cymraeg

Yn 2015 lansiwyd 'Sans serif Cymraeg' gan gwmni Smörgåsbord a alwodd y teip yn Cymru & Wales Sans. Comisiynwyd y cwmni i greu ffont gan Adran Dwristiaeth Llywodraeth Cymru. Un o'r nodweddion oedd creu un-nod i'r llythrennau digraph traddodiadol: ch, dd, ff, ll, Th. Dydy'r ffont sans-serif yma ddim ar gael yn eang a bu'n rhan o ymgyrch frandio y diwydiant twristiaeth yn fwy na dim.^[3][4]

Enghreifftiau

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Cyfeiriadau

1. "sans serif" in The New Encyclopædia Britannica. Chicago: Encyclopædia Britannica Inc., 15th edn., 1992, Vol. 10, p. 421.
2. Oxford Dictionary of English. Gwasg Prifysgol Rhydychen. 2022.
3. "Wales Sans". Gwefan Custom Projects. Cyrchwyd 3 Tachwedd 2023.
4. "A typeface has been designed for the Welsh language". Design Week. 20 Mawrth 2020.

Dolenni allanol

• The sanserif: the search for examples (darlith gan James Mosley)
• The true source of the sans (darlith i ATypI gan Jon Melton)

Eginyn erthygl sydd uchod am deipograffeg. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.