Sarah Wesley

Sarah Wesley
GanwydSarah Gwynne Edit this on Wikidata
12 Hydref 1726 Edit this on Wikidata
Sir Frycheiniog, Garth Edit this on Wikidata
Bu farw28 Rhagfyr 1822 Edit this on Wikidata
DinasyddiaethCymru Edit this on Wikidata
TadMarmaduke Gwynne Edit this on Wikidata
PriodCharles Wesley Edit this on Wikidata
PlantSamuel Wesley, Charles Wesley Junior, Sarah Wesley Edit this on Wikidata

Roedd Sarah Wesley, née Gwynne, a elwir hefyd yn Sally Wesley (1726 - 28 Rhagfyr 1822) yn wraig i'r Methodist Charles Charles Wesley, brawd John Wesley, prif sylfaenydd Methodistiaeth. Yn ferch i deulu cyfoethog o Llanfair ym Muallt, perfformiodd Wesley unwaith yn gerddorol i George III a throsglwyddo'r dalent hon i ddau o'i meibion, y ddau ohonynt yn bryddestau cerddorol.

Bywyd

[golygu | golygu cod]

Ganwyd Sarah Wesley yn Garth, Powys i Sarah (Evans) a Marmaduke Gwynne . Dyn cyfoethog ac Anglicanaidd ymroddedig oedd Marmaduke efo gaplan ei hun. Yn ynad lleol, aeth i arestio Howell Harris am gyffroi trychineb, ond wrth wrando ar bregeth Harris cafodd ei drosi i'w achos. Daeth â Harris yn ôl i'w dŷ lle gwrthododd ei wraig ei weld. Yr unig aelod o deulu Gwynne a wrandawodd oedd ei ferch Sarah.[1]

Erbyn 1747 roedd ei thad yn cynnig llety i deithwyr efengylaidd ac am bum diwrnod ym mis Awst cynigiodd le i aros i Charles a'i frawd John Wesley. Roedd y bwlch oedran rhwng Sarah a Charles Wesley bron i ugain mlynedd ond denwyd y ddau at ei gilydd. Dychwelodd Charles yn y mis Ebrill canlynol a chynigiodd briodas.[2] Nid oedd mam Sarah yn frwdfrydig ynglŷn â diddordeb ei gŵr yn y chwyldro efengylaidd, ond roedd hi'n hapus i weld Charles Wesley yn dod yn fab yng nghyfraith iddi.

Priodas

[golygu | golygu cod]
Plac yn eglwys Llanlleonfel, i'r gorllewin o Builth Wells

Priododd Charles a Sarah ar 8 Ebrill 1749, yn eglwys y plwyf Llanlleonfel.[3] Cynhaliwyd y briodas gan John Wesley, a oedd wedi annog yr undeb ac wedi gwarantu incwm o £100 y flwyddyn i'w frawd trwy werthu llyfrau i bodloni teulu Gwynne. Roedd y sicrwydd hwn yn cyferbynnu â'r £600 y flwyddyn oedd gan ei mam fel ei hincwm preifat pan briododd â Marmaduke Gwynne.[4]

Ym mis Medi 1749 symudodd y Wesleys i mewn i 4 Charles Street ym Mryste a arhosodd yn brif gartref iddynt tan 1771. Mae'r tŷ hwn bellach wedi'i galw'n Tŷ Charles Wesley.

Nid oedd teulu Wesley yn adnabyddus am eu priodasau hapus ond ymddengys bod y briodas rhwng Charles a Sarah wedi bod yn hapus iawn. Yn 1753 dioddefodd Sarah o'r frech wen. Er iddi oroesi'r afiechyd, gadawodd yr effeithiau hi'n anodd ei hadnabod ond pharhaodd i fynychu eglwys Galfinaidd George Whitefield y byddai wedi cwrdd â hi fel plentyn pan arhosodd yn nhŷ ei thad.[2][4]

Roedd gan Sarah a Charles Wesley nifer o blant ond dim ond tri a oroesodd i fod yn oedolion. Y plant a oroesodd oedd Charles Wesley, Samuel Wesley a Sarah Wesley.[5] Roedd y ddau fab yn ddawnus yn gerddorol ac yn gwneud hyn yn yrfaoedd iddynt. Roedd eu mam yn adnabyddus am ei galluoedd cerddorol gan gynnwys ei llais canu yr oedd hi'n dal i'w ddefnyddio i ddifyrru yn ei henaint. Roedd Sarah hŷn wedi perfformio'n gerddorol i'r Brenin Siôr III.[6]

Ar ôl marwolaeth ei gŵr, cafodd Sarah ei gynnal gan Fethodistiaid eraill gan gynnwys William Wilberforce. Bu farw ar 28 Rhagfyr 1818 a chladdwyd hi gyda'i gŵr yn Eglwys Plwyf St Marylebone .[4]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. ↑ "Marmaduke Gwynne" (PDF). Llyfrgell Genedlaethol Cymru. Cyrchwyd 27 Mawrth 2020.
  2. ↑ 2.0 2.1 The Wesley Family Papers 1685–1883 Archifwyd 2014-08-20 yn y Peiriant Wayback, ArchiveHub, retrieved September 2013
  3. ↑ Llanlleonfel, Clwyd Powys Archaeological Trust, retrieved 28 September 2013
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 Henry D. Rack, 'Wesley, Charles (1707–1788)', Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2004; online edn, May 2012 accessed 29 Sept 2013
  5. ↑ Charles Wesley Family Collection, University of Texas Library, Retrieved 1 October 2013
  6. ↑ Clock and the Harpsichord, Charles Wesley House, retrieved 1 October 2013