Sindarin

Sindarin
Eglathrin
Crëwyd gan	J. R. R. Tolkien
Dyddiad a sefydlwyd	c. 1915 – 1973
Sefyllfa a defnydd	Y byd ffuglennol, Middle Earth
Cyfanswm siaradwyr	Sindar
Categori (pwrpas)	Ieithoedd artiffisial Ieithoedd artistig Ieithoedd ffuglennol Sindarin; ; ;
Categori (ffynonellau)	iaith a priori, ond mae ganddi gysylltiau i ieithoedd yr ellyllon eraill. Dylanwadwyd Sindarin gan y Gymraeg yn bennaf.
Codau ieithoedd
ISO 639-1	Dim
ISO 639-2	art
ISO 639-3	sjn
Wylfa Ieithoedd	–

Iaith artiffisial a ddyfeisiwyd gan J. R. R. Tolkien^[1] yw Sindarin, ac fe'i defnyddiwyd yn ei fyd eilaidd, a elwir yn Ganol-ddaear fel arfer. Yn chwedloniaeth Tolkien, roedd Sindarin yn iaith y Sindar, ‘yr Ellyllon Llwydion’. Seliwyd Sindarin ar y Gymraeg yn ei ffurf ac yn ei sain.

Gramadeg

Ffonoleg

Mae ffonoleg y Sindarin yn debyg i ffonoleg y Gymraeg.

Cytseiniaid

	gwefusol	deintiol	gorfannol		taflodol	felar	glotal
	gwefusol	deintiol	eglur	ochrol	taflodol	felar	glotal
ffrwydrol	p b		t d			k³ g
trwynol	m		n			ŋ⁴
ffrithiol	f v	θ ð¹	s			x⁵	h
tril			r̥ ⁶ r
lled-gyffwrdd				l l̥²	j	ʍ⁷ w

ysgrifennir <th> a <dh>
ysgrifennir <lh>
ysgrifennir <c>
ysgrifennir <ng>
ysgrifennir <ch>
ysgrifennir <rh>
ysgrifennir <wh>

Dyma gymhariaeth rhwng cytseiniaid y Sindarin gyda cytseiniaid y Gymraeg:

Sindarin	p	b	f	v	th	dh	t	d	n	s	r	rh	l	lh	i	c	g	ng	ch	w	wh	h
Cymraeg	p	b	ff	f	th	dd	t	d	n	s	r	rh	l	ll	i	c	g	ng	ch	w	chw	h

Treigladau

Mae gan Sindarin system dreigladau sy'n debyg i'r a geir yn y Gymraeg:

Sindarin¹

Cymraeg

	meddal	trwynol	‘stop’ (≈llaes)
p	b	ph	ph
t	d	th	th
c	g	ch	ch
b	v	m
d (dr)	dh (dhr)	n (dr)
g (gl, gr, gw)	' (=∅) ('l, 'r, 'w)	ng (gl, gr, gw)
lh	tlh	l	thl
rh	thr	r	thr
m	v
s	h
h	ch	ch	ch
hw	chw	'w	w

	meddal	trwynol	llaes
p	b	mh	ph
t	d	nh	th
c	g	ngh	ch
b	f	m
d	dd	n
g	∅	ng
ll	l
rh	r
m	f

Gweld ‘Consonant mutations in conceptual evolution of Noldorin/Sindarin phonology’ (Saesneg) gan Ryszard Derdzinski ac yr adran berthnasol yn ‘Sindarin — yr iaith ardderchog’ (Saesneg), gan Helge Fauskanger.

Enghreifftiau o testunau

Llythyr y Brenin

Yn Sindarin	Elessar Telcontar: Aragorn Arathornion Edhelharn, aran Gondor ar Hîr i Mbair Annui, anglennatha i Varanduiniant erin dolothen Ethuil, egor ben genediad Drannail erin Gwirith edwen. Ar e aníra ennas suilannad mhellyn în phain: edregol e aníra tírad i Cherdir Perhael (i sennui Panthael estathar aen) Condir i Drann, ar Meril bess dîn; ar Elanor, Meril, Glorfinniel, ar Eirien sellath dîn; ar Iorhael, Gelir, Cordof, ar Baravorn, ionnath dîn. A Pherhael ar am Meril suilad uin aran o Minas Tirith nelchaenen uin Echuir.
Yn Gymraeg	Elessar Telcontar: Bydd Aragorn, marchogwr Edhelharn, brenin Gondor ac arglwydd Gwledydd y Gorllewin, yn mynd at Bont Farandwyn ar yr wythfed dydd o'r Gwanwyn, neu, yng nghyfrif y Sir ar yr ail ddydd Ebrill. Ac yno mae eisiau cyfarch ei holl gyfeillion arno : yn enwedig mae eisiau gweld y Tywysog Perhael [Hanercof] arno (a ddylid ei alw yn Banthael [Llawngof]) Maer y Sir, a Meril ei wraig; ac Elanor, Meril, Glorffinniel, ac Eirien ei ferched; ac Iorhael, Gelir, Cordof, a Baraforn, ei feibion. I Berhael ac i Feril, cyfarchiad Brenin Minas Tirith; y 31ain dydd o'r Cynhyrfiad.

Mae recordiad o'r llythyr ar gael yn Sindarin yma.

Cân y Ellyllon Imladris

Yn Sindarin	A Elbereth Gilthoniel / silivren penna míriel / o menel aglar elenath! / Na-chaered palan-díriel / o galadhremmin ennorath, / Fanuilos le linnathon / nef aear, sí nef aearon
Yn Gymraeg	O Elbereth Gilthonel / wrth serennu fel gemau / disgyn gogoniant y sêr o'r nefoedd! / Wedi edrych ymhell bell / o canol-wledydd coed-wehyddol, / Bytholwen, mi ganaf i chi / ar yr ochr honno y môr, yma ar yr ochr honno y cefnfor

Record Tolkien o'r gân:

Gweler hefyd

Cyfeiriadau

↑ Conley, Tim (2006). Encyclopedia of Fictional and Fantastic Languages. Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0313331886

Dolenni Allanol

Sindarin — yr iaith ardderchog, gan Helge K. Fauskanger. (Saesneg)

[1] Conley, Tim (2006). Encyclopedia of Fictional and Fantastic Languages. Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0313331886

[1]