St Mabyn

Pluw Vabon

Math	pentref, plwyf sifil
Poblogaeth	724
Daearyddiaeth
Sir	Cernyw
Gwlad	Cernyw  Lloegr
Gerllaw	Afon Kammel
Cyfesurynnau	50.526°N 4.764°W
Cod SYG	E04011565, E04002308
Cod OS	SX041732
Cod post	PL30
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Pentref a phlwyf sifil yng Nghernyw, De-orllewin Lloegr, ydy St Mabyn^[1] (Cernyweg: y pentref = S. Mabon; y plwyf sifil = Pluwvabon).^[2] Fe'i lleolir rhwng Wadebridge a Gwaun Bodmin. Yn 2001 roedd 560 o drigolion wedi'u cofrestru yno.^[3]

Enwyd y pentref ar ôl y duw Celtaidd Mabyn neu Mabena neu o bosib Mabon. Dywedir fod Mebyn yn un o 24 o blant Brycheiniog. Cafodd Mabyn ei rhestru gan yr Eglwys yn Lloegr fel santes yn 1234.

Dyma'r unig bentref yn y pwlyf a cheir nifer o dai urddasol (16 1c 17g) gerllaw, gan gynnwys: Tregarden, Tredethy, Helligan a Colquite.

Mae'r eglwys ei hun, sydd o'r un enw a'r pentref wedi ei restru yn Gradd 1 ac wedi ei godi yn y 15g.

Santes

Ymddengys yr enw am y tro cyntaf yn Bywyd Saint Nectan a sgwennwyd yn y 12g yn Tintagel, Dyfnaint. Credir fod Nectan hefyd yn fab i Frycheiniog. Merch ydy hi ers canrifoedd ond cred y rhan fwyaf o ysgolheigion megis Sabine Baring-Gould mai dyn ydoedd ac i'r stori wrieddiol am Fabon (brawd Sant Teilo) newid gan fynd yn anghof a'r Sant droi yn Santes.

Dolennau allanol

• Newyddion o wefan y pentref
• Gwefan answyddogol Archifwyd 2010-01-24 yn y Peiriant Wayback
• Ysgol Gynradd St Mabyn Archifwyd 2010-07-04 yn y Peiriant Wayback

Cyfeiriadau

1. British Place Names; adalwyd 23 Hydref 2019
2. Maga Cornish Place Names Archifwyd 2017-06-01 yn y Peiriant Wayback; adalwyd 10 Awst 2019
3. GENUKI

Gweler hefyd

• Mabon Mabon fab Modron
• Maponos Y ffurf Lladin
• Cymeriadau chwedlonol Cymreig
• Llanfabon (Pentref ger Merthyr Tydfil)
• Rhiwabon ger Wrecsam
• Lochmaben yr Alban