The King of Rome

Yr aderyn wedi ei gadw yn amgueddfa Derby

Colomen rasio llwyddiannus oedd The King of Rome, enillydd ras 1001 milltir (1,611 km) o Rufain, yr Eidal i Lundain, Lloegr, yn 1913. Roedd yn destun ar gyfer cân a llyfr gan Dave Sudbury, daeth y gân yn enwog pan ei recordwyd gan June Tabor.[1]

Yr Aderyn

[golygu | golygu cod]

Cafodd yr aderyn yn geiliog glas,[2] rhif modrwy NU1907DY168,[3] ei fagu gan Charlie Hudson, o 56 Brook Street, Derby. Dechreuodd Hudson ei yrfa rasio colomennod yn 1904.[1] Roedd yn lywydd a thrysorydd y Derby Town Flying Club ar adeg y ras.[1] Roedd hefyd yn ysgrifennu am rasio colomennod yn y Derby Evening Telegraph.[4] Ar farwolaeth yr aderyn fe gyflwynodd Hudson y corff i Derby Museum and Art Gallery lle mae ei groen tacsidermi wedi ei gadw gyda'r rhif derbyn DBYMU.1946/48. Mae wedi cael ei arddangos ers 2011,[5] ac mae hefyd wedi ei arddangos ar fenthyg mewn lleoliadau eraill gan gynnwys Walsall Museum a Wollaton Hall yn Nottingham.[4]

Y gân

[golygu | golygu cod]
Sudbury, in 2012

Roedd the King of Rome a'i berchennog yn destun cân a llyfr gan Dave Sudbury. Mae'n egluro'r hanes, gan amlygu'r peryglon a oedd yn gysylltiedig â rasus yr aderyn:

Ar dydd y ras fe gododd storm
a mil o adar a gollwyd yn y gwynt a'r glaw[5]

Daeth y gân i enwogrwydd pan ganwyd gan June Tabor.[1] Wedi iddi glywed Sudbury yn perfformio'r gân mewn cystadleuaeth ar ddiwedd yr 80'au lle yr oedd hi'n beirniadu (fe ddoth yn bedwerydd[6]), recordiodd Tabor y gân ar gyfer ei albwm yn 1988 Aqaba. Dywedodd Brian McNeill, un arall a gyrhaeddodd y rownd derfynol:

Roedd "The King of Rome" pen a sgwyddau uwchben pob cân arall gafodd ei berfformio ar y noson, dylai wedi ennill.[6]

Mae McNeill, ers hynny, wedi perfformio'r gân, ac mae recordiad byw yn ymddangos ar ei albwm o 2004 gyda Iain MacKintosh, Live and Kicking.[6]

Fe recordiodd y canwr gwerin o America Vance Gilbert y gân ar gyfer ei albwm 1994 Edgewise, ac fe recordiodd y canwr gwerin o Ganada, Garnet Rogers, y gân ar gyfer ei albwm Summer Lightning (2004). Mae'r grŵp Half Man Half Biscuit hefyd wedi recordio fersiwn o'r gân, ond nid yw eisoes wedi ei ryddhau.[7]

Y llyfr

[golygu | golygu cod]

Mae geiriau Sudbury wedi eu cyhoeddi fel llyfr 32 tudalen, gyda darluniau gan Hans Saefkow.[8]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 "Museum plea on pigeon", Derby Evening Telegraph, 25 Medi 2001.
  2. ↑ (2 Awst 1913) The Racing Pigeon, tud. 139
  3. ↑ Savage, Andy. "The King of Rome - Charles Hudsons famous Pigeon from the West end of Derby". Derby Photos. Cyrchwyd 2011-07-08.
  4. ↑ 4.0 4.1 "Legend of the stuffed superstar", Derby Evening Telegraph, 9 Rhagfyr 1996.
  5. ↑ 5.0 5.1 "Natural History treasure - The King of Rome". Derby City Council. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2010-11-23. Cyrchwyd 2011-07-08.
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 Sleeve notes, Iain MacKintosh & Brian McNeill, Live and Kicking, 2000
  7. ↑ "HMHB: Unreleased Tracks from Radio Sessions". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2011-10-05. Cyrchwyd 2011-07-08.
  8. ↑ Dave Sudbury (2010). The King of Rome. Simply Read Books. ISBN 978-1894965941. URL

Dolenni allanol

[golygu | golygu cod]