Tour de France 2015

Tour de France 2015
Enghraifft o'r canlynol	Tour de France
Math	2.UWT
Rhan o	UCI World Tour 2015
Dechreuwyd	4 Gorffennaf 2015
Daeth i ben	26 Gorffennaf 2015
Rhagflaenwyd gan	Tour de France 2014
Olynwyd gan	Tour de France 2016
Yn cynnwys	2015 Tour de France, stage 1, 2015 Tour de France, stage 2, 2015 Tour de France, stage 3, 2015 Tour de France, stage 4, 2015 Tour de France, stage 5, 2015 Tour de France, stage 6, 2015 Tour de France, stage 7, 2015 Tour de France, stage 8, 2015 Tour de France, stage 9, 2015 Tour de France, stage 10, 2015 Tour de France, stage 11, 2015 Tour de France, stage 12, 2015 Tour de France, stage 13, 2015 Tour de France, stage 14, 2015 Tour de France, stage 15, 2015 Tour de France, stage 16, 2015 Tour de France, stage 17, 2015 Tour de France, stage 18, 2015 Tour de France, stage 19, 2015 Tour de France, stage 20, 2015 Tour de France, stage 21
Gwefan	http://www.letour.fr/le-tour/2015/fr/
	Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Tour de France 2015 oedd y 102il ras yn hanes y Tour de France. Dechreuodd y ras yn Utrecht, yr Iseldiroedd ar 4 Gorffennaf 2015, cyn teithio drwy Wlad Belg a dychwelodd i Ffrainc wrth i'r pedwerydd cymal orffen yn Cambrai.^[1] Dyma 18fed ras Taith y Byd UCI, 2015.^[2] Yn cymryd rhan o Gymru roedd Luke Rowe a Geraint Thomas, dyma'r tro cyntaf erioed i ddau Gymro gychwyn y ras.

Hon oedd y chweched tro i'r Tour de France gychwyn yn yr Iseldiroedd, yn dilyn 1954 (Amsterdam), 1973 (Scheveningen), 1978 (Leiden), 1996 ('s-Hertogenbosch) a 2010 (Rotterdam). Mae hyn yn record ar gyfer gwlad sydd ddim yn ffinio'n uniongyrchol â Ffrainc.

Chris Froome enillodd y crys melyn (dosbarthiad cyffredinol).

Rheolau newydd

Ail-gyflwynwyd bonws amser ar gyfer rhifyn 2015 o'r ras. Yn rhan gyntaf y ras, o gymal 2 hyd 8, bydd y tri cyntaf i groesi'r llinell yn derbyn bonws o 10, 6 a 4 eiliad yr un. Ni wobrwyir bonws ar gyfer cymal treial amser. Newidir system bwyntiau'r gystadleuaeth gwibio yn ogystal: gwobrwyir 50 pwynt yn hytrach na 45 am fuddugoliaeth, 30 yn hytrach na 35 pwynt ar gyfer ail safle, ac 20 yn hytrach na 30 ar gyfer trydydd safle. Bwriad y newidiadau yw i wneud buddugoliaeth mewn cymal yn fwy werthfawr.^[3] Dim ond chwe cymal gwastad y Tour a gaiff eu heffeithio gan y newid hwn (cymalau 2, 5, 6, 7, 15 a 21). Mewn saith o'r cymalau (y cymal â choblau a'r chwe cymal mwy fryniog, sef 3, 4, 8, 10, 13, 14 ac 16) bydd yr enillydd yn derbyn 30 pwynt, 25 ar gyfer yr ail, ac yn y blaen.^[4] Yn y cymalau mynyddig a'r treial amser, (cymalau 1, 11, 12, 17, 18, 19, 20) rhoddir 20 pwynt i'r enillydd. Ni wobrwyir unrhyw bwyntiau ar gyfer cymal 9, sef y treial amser tîm.^[5]

Y Timau

Mae disgwyl i bob un o'r 17 tîm ar Gylchdaith Broffesiynol yr UCI gymryd rhan yn y ras ac mae trefnwyr y ras hefyd wedi rhoi gwahoddiad i bum tîm sy'n rasio ar yr haen nesaf o feicio proffesiynol. Timau "World Tour"

Ag2r-La Mondiale
Astana
BMC Racing Team
Cannondale-Garmin
Etixx-Quick Step
FDJ
Giant-Alpecin
IAM Cycling
Team Katusha

Lampre-Merida
LottoNL-Jumbo
Lotto-Soudal
Movistar Team
Orica-GreenEDGE
Team Sky
Tinkoff-Saxo
Trek Factory Racing

Timau proffesiynol cyfandirol†

Bora-Argon 18
Bretagne-Séché Environnement
Cofidis

Team Europcar
MTN-Qhubeka

†: timau sydd wedi derbyn gwahoddiad

Y ffefrynnau cyn y ras

Y ffefrynnau i ennill y dosbarthiad cyffredinol: Vincenzo Nibali, Chris Froome, Alberto Contador a Nairo Quintana.

Vincenzo Nibali o dîm Astana, oedd un o'r ffefrynnau i ennill y ras, gan mai ef a enillodd y flwyddyn gynt. Ymysg y ffefrynnau hefyd oedd Chris Froome^[6] (Sky), Alberto Contador (Tinkoff-Saxo) a Nairo Quintana (Movistar Team). Enillydd 2007 a 2009 oedd Contador ac enillydd 2013 oedd Froome, a oedd yn dychwelyd wedi iddo ymddeol o ras 2014 yn dilyn damwain, tra na chystadlodd Quintana yn 2014 yn dilyn ei fuddugoliaeth yn Giro d'Italia 2014. Roedd Contador wedi ennill Giro d'Italia 2015, ac yn anelu i fod y reidiwr cyntaf ers Marco Pantani ym 1998, i gyflawni'r gamp ddwbl o ennill y Giro a'r Tour yr un flwyddyn. Bu hefyd yn anelu at ddal teitl y tri Grand Tour yr un pryd, wedi iddo ennill Vuelta a España 2014.^[7]^[8]

Roedd cystadleuwyr eraill o nôd yn cynnwys Tejay van Garderen (BMC Racing Team), Thibaut Pinot (FDJ) a orffennodd ar y podiwm yn 2014, Alejandro Valverde (Movistar Team), Rui Costa (Ag2r-La Mondiale), Joaquim Rodríguez (Team Katusha) ac enillydd Giro d'Italia 2012 Ryder Hesjedal (Cannondale-Garmin).^[9]^[10]

Y ffefrynnau i ennill y cymalau oedd Mark Cavendish (Etixx-Quick Step), a oedd wedi profi ei ffitrwyd yn 2015 drwy ennill 12 sbrint mewn amryw o rasys a dosbarthiad cyffredinol Dubai Tour. Un o'r cystadlwyr eraill oedd Alexander Kristoff (Team Katusha), gyda 18 buddugoliaeth yn 2015 hyd y Tour. Roedd Andre Greipel (Lotto-Soudal), hefyd yn dod â'i drên arwain i'r Tour, fel Cavendish, gyda Peter Sagan (Tinkoff-Saxo) yn debygol o gipio nifer o'r sbrintiau yn y bryniau, lle byddai llai o sbrintiau, ac yntau wedi dangos ei fod yn gryfach na'r sbrintwyr eraill dros fryniau bychain yn y gorffennol. Roedd Sagan hefyd wedi cipio'r crys gwyrdd am dair mlynedd yn ganlynol, ond bydd hynny'n anos yn 2015 oherwydd y newid i'r rheolau, a'r ffaith mai ei swyddogaeth arall wrth reidio'r Tour oedd gefnogi arweinydd y tîm, Contador.^[11]^[12] Yn nodweddiadol hefydd oedd absenoldeb Marcel Kittel, a enillodd y nifer fwyaf o gymalau yn 2014, oherwydd diffyg ffitrwydd.^[13]

Cymalau

Rhestr Cymalau^[14]
Cymal	Dyddiad	Cwrs	Pellter		Enillydd
1	4 Gorffennaf	Utrecht – Utrecht	13.8 km (9 mi)	Treial amser unigol	Rohan Dennis
2	5 Gorffennaf	Utrecht – Neeltje Jans	166 km (103 mi)	Cymal gwastad	André Greipel
3	6 Gorffennaf	Antwerp – Huy	159.5 km (99 mi)	Cymal mynyddig canolig	Joaquim Rodríguez
4	7 Gorffennaf	Seraing – Cambrai	223.5 km (139 mi)	Cymal gwastad with cobblestones	Tony Martin
5	8 Gorffennaf	Arras – Amiens	189.5 km (118 mi)	Cymal gwastad	André Greipel
6	9 Gorffennaf	Abbeville – Le Havre	191.5 km (119 mi)	Cymal gwastad	Zdeněk Štybar
7	10 Gorffennaf	Livarot – Fougères	190.5 km (118 mi)	Cymal gwastad	Mark Cavendish
8	11 Gorffennaf	Rennes – Mûr-de-Bretagne	181.5 km (113 mi)	Cymal mynyddig canolig	Alexis Vuillermoz
9	12 Gorffennaf	Vannes – Plumelec	28 km (17 mi)	Treial amser tîm	BMC Racing Team
	13 Gorffennaf			Diwrnod gorffwys (Pau)
10	14 Gorffennaf	Tarbes – La Pierre Saint Martin	167 km (104 mi)	Cymal mynyddig	Chris Froome
11	15 Gorffennaf	Pau – Cauterets	188 km (117 mi)	Cymal mynyddig	Rafał Majka
12	16 Gorffennaf	Lannemezan – Plateau de Beille	195 km (121 mi)	Cymal mynyddig	Joaquim Rodríguez
13	17 Gorffennaf	Muret – Rodez	198.5 km (123 mi)	Cymal mynyddig canolig	Greg Van Avermaet
14	18 Gorffennaf	Rodez – Mende	178.5 km (111 mi)	Cymal mynyddig canolig	Steve Cummings
15	19 Gorffennaf	Mende – Valence	183 km (114 mi)	Cymal bryniog	André Greipel
16	20 Gorffennaf	Bourg-de-Péage – Gap	201 km (125 mi)	Cymal mynyddig canolig	Rubén Plaza
	21 Gorffennaf			Diwrnod gorffwys (Gap)
17	22 Gorffennaf	Digne-les-Bains – Pra Loup	161 km (100 mi)	Cymal mynyddig	Simon Geschke
18	23 Gorffennaf	Gap – Saint-Jean-de-Maurienne	186.5 km (116 mi)	Cymal mynyddig	Romain Bardet
19	24 Gorffennaf	Saint-Jean-de-Maurienne – La Toussuire – Les Sybelles	138 km (86 mi)	Cymal mynyddig	Vincenzo Nibali
20	25 Gorffennaf	Modane – Alpe d'Huez	110.5 km (69 mi)	Cymal mynyddig	Thibaut Pinot
21	26 Gorffennaf	Sèvres – Paris	109.5 km (68 mi)	Cymal gwastad	André Greipel

Arweinwyr y dosbarthiadau

Roedd pedwar prif ddosbarth yn y Tour de France 2015 gyda'r dosbarthiad cyffredinol (Ffrengig: classement général) y pwysicaf. Cyfrifir y dosbarthiad cyffredinol trwy adio amser pob beiciwr ar ddiwedd pob cymal. Y beiciwr gyda'r cyfanswm isaf o amser yw arweinydd y ras ac sy'n cael yr hawl i wisgo'r Crys Melyn (Ffrangeg: Maillot Jaune).^[15]^[16]

Yn y dosbarthiad pwyntiau, lle mae'r arweinydd yn gwisgo'r Crys Gwyrdd (Ffrangeg: Maillot Vert) mae'r beicwyr yn casglu pwyntiau am orffen ymysg y goreuon ar ddiwedd cymal a hefyd mewn rasys gwibio sydd yn digwydd mewn mannau penodol yn ystod pob cymal.

Ceir pwyntiau tuag at y Crys Dot Polca (Ffrangeg: Maillot à Pois) am gyrraedd copâu'r gwahanol ddringfeydd ar bob cymal. Ceir gwahanol gategoriau o ddringfeydd gyda'r hors catégorie - y categori uchaf - yn werth mwy o bwyntiau na'r dringfeydd categori cyntaf, ail, trydydd neu bedwerydd.

Nodir y beiciwr ifanc gorau yn y ras gyda'r Crys Gwyn (Ffrangeg: Maillot Blanc) sy'n cael ei roi i'r beiciwr uchaf yn y dosbarthiad cyffredinol sydd wedi eu geni ar ôl neu ar 1 Ionawr 1989.

Ar gyfer dosbarthiad tîm, cymerir amser y tri beiciwr cyntaf o bob tîm i orffen pob cymal; y tîm sydd ar y blaen yw'r tîm sydd â'r cyfanswm amser lleiaf. Mae'r tîm sy'n arwain y dosbarthiad tîm yn gwisgo rhifau gyda chefndir melyn ar eu cefnau.

Mae rheithgor yn cyfarfod ar ôl pob cymal, heblaw treial amser a'r cymal derfynol, er mwyn pleidleisio dros y beiciwr maent yn ei ystyried sydd wedi brwydro'n fwy nag unrhyw un arall yn ystod y dydd.^[16] Yn ystod y cymal canlynol, mae'r enillydd yn gwisgo rhif gyda chefndir coch ar ei gefn, yn hytrach nag un gwyn. Ar ddiwedd y Tour de France, y reidiwr gyda'r cyfanswm mwyaf o bleidleisiau dros pob cymal sy'n cael ei adnabod fel y reidwr mwyaf brwydrol.^[16]

Cymal	Enillydd	Dosbarthiad cyffredinol Maillot jaune	Dosbarthiad Pwyntiau Maillot vert	Brenin y Mynyddoedd Maillot à pois rouges	Reidiwr Ifanc Maillot blanc	Dosbarthiad Tîm Classement par équipe	Gwobr Brwydrol Prix de combativité
1	Rohan Dennis	Rohan Dennis	Rohan Dennis	dim gwobr	Rohan Dennis	LottoNL-Jumbo	dim gwobr
2	André Greipel	Fabian Cancellara	André Greipel	dim gwobr	Tom Dumoulin	BMC Racing Team	Michał Kwiatkowski
3	Joaquim Rodríguez	Chris Froome		Joaquim Rodríguez	Peter Sagan		Jan Bárta
4	Tony Martin	Tony Martin					Vincenzo Nibali
5	André Greipel						Michael Matthews
6	Zdeněk Štybar			Daniel Teklehaimanot			Perrig Quéméneur
7	Mark Cavendish	Chris Froome					Anthony Delaplace
8	Alexis Vuillermoz		Peter Sagan				Bartosz Huzarski
9	BMC Racing Team		Peter Sagan				dim gwobr
10	Chris Froome		André Greipel	Chris Froome	Nairo Quintana	Team SKY	Kenneth Vanbilsen
11	Rafał Majka		Peter Sagan			Team SKY	Dan Martin
12	Joaquim Rodríguez					Movistar Team	Michał Kwiatkowski
13	Greg Van Avermaet						Thomas De Gendt
14	Steve Cummings						Pierre-Luc Périchon
15	André Greipel						Peter Sagan
16	Rubén Plaza						Peter Sagan
17	Simon Geschke						Simon Geschke
18	Romain Bardet			Joaquim Rodríguez			Romain Bardet
19	Vincenzo Nibali			Romain Bardet			Pierre Rolland
20	Thibaut Pinot			Chris Froome			Alexandre Geniez
21	André Greipel			Chris Froome			dim gwobr
Terfynol		Chris Froome	Peter Sagan	Chris Froome	Nairo Quintana	Movistar Team	Romain Bardet