W. S. Jones

W. S. Jones
Clawr un o lyfrau Wil Sam.
Ffugenw	Wil Sam
Ganwyd	28 Mai 1920  Llanystumdwy
Bu farw	15 Tachwedd 2007  Bangor
Dinasyddiaeth	y Deyrnas Unedig, Cymru
Galwedigaeth	dramodydd
Cysylltir gyda	Theatr y Gegin

Dramodydd ac awdur o Gymru oedd William Samuel Jones, a ysgrifennodd dan y ffugenw W.S. Jones neu Wil Sam (28 Mai 1920 – 15 Tachwedd 2007). Roedd yn fwyaf adnabyddus fel creawdwr Ifas y Tryc.

Bywyd a gwaith

Ganed ef yn Llanystumdwy, a bu'n byw yn Eifionydd ar hyd ei oes. Bu’n gweithio fel peiriannydd cyn agor modurdy ei hun yn Llanystumdwy. Gwerthodd y modurdy yn 1960 er mwyn canolbwyntio ar ysgrifennu. Dechreuodd ysgrifennu yn ddyn ifanc, ac yn ddiweddarach ysgrifennodd ddramâu i’w perfformio yn Theatr Fach y Gegin, Cricieth. Pan ddaeth Theatr y Gegin i ben ym 1976, dechreuodd ysgrifennu ar gyfer radio a theledu, a chyn hir daeth yn awdur llawn amser. Daeth i amlygrwydd cenedlaethol fel creawdwr Ifans y Tryc, a chwaraeid gan yr actor Stewart Jones.^[1]

Bywyd personol

Yn 1953 priododd Dora Ann Jones (16 Mawrth 1928 - 29 Mawrth 2023)^[2] a mynd i fyw i'r Crown (hen dafarn gynt). Cawsant ddwy ferch, Mair ac Elin.^[3] Mae'n frawd i'r arlunydd a llenor Elis Gwyn Jones.

Bu farw Wil Sam yn 87 oed ym Mangor ar y 15 Tachwedd 2007. Cafwyd Gwasanaeth Coffa yng nghapel Moreia, Llanystumdwy ac fe'i gladdwyd ym Mynwent Newydd Llanystumdwy ar 21 Tachwedd 2007.^[4]

Gyrfa

Theatr

Mae ei ddramâu ar gyfer y theatr yn cynnwys

• Y Gŵr Diarth (1957)
• Y Dyn Codi Pwysau (1960)
• Dalar Deg (1962)
• Tŷ Clap (1965)
• Dau Frawd (1965)
• Y Fainc (1967)
• Tro Crwn (1968)
• Dafydd y Garreg (1968)
• Y Wraig (1968)
• Dinas Barhaus (1968)
• Mae Rhywbeth Bach (1969)
• Seimon y Swynwr (1969)
• Pa John?
• Y Sul Hwnnw (1981)
• Ifas y Tryc (1983)
• Ifas Eto Fyth! (1987)
• Bobi a Sami (1988)
• Llifeiriau (1997)
• Ben Set (2002).

Teledu a Radio

Cafodd ei waith ei ddarlledu ar deledu cynnar y BBC ac ar y radio. Mae'r dramâu, ffilmiau a chyfresi yn cynnwys:

• I Bant y Bwgan (1956)
• Y Dyn Swllt (1958) fel drama radio
• Y Dyn Codi Pwysau (1960) fel drama deledu
• Y Gadair Olwyn (1961) fel drama deledu
• Y Dyn Swllt (1963) fel drama deledu
• Seimon y Swynwr (17 Medi 1971) BBC One cast David Lyn, Beryl Williams a Maureen Rhys ^[5]
• Bobi a Sami (1980) fel drama radio
• Sgid Hwch (1992) ffilm.

Nofelau

Dyn y Mynci (1979)

Llyfryddiaeth

• 
  Clawr ei gofiant.
• 
  Cyfrol deyrnged hon i W. S. Jones

• Tair Drama Fer (1962) - un drama o'i eiddo sef Dalar Deg (1962) o fewn y gyfrol.
• Pum Drama Fer (1963) [Y Dyn Swllt (1958); I Blant y Bwgan (1956); Y Gŵr Diarth (1957); Y Dyn Codi Pwysau (1960) ac Y Gadair Olwyn (1961) ]
• Dinas Barhaus a tair drama arall (1968) [Dinas Barhaus (1968); Dafydd y Garreg (1968); Y Wraig (1968); Tro Crwn (1968)]
• Deg Drama Wil Sam (1995) [Tro Crwn (1968); Y Dyn Swllt (1963); Dinas Barhaus (1968); Bobi a Sami (1988); Y Wraig (1968); Seimon y Swynwr (1969); Y Fainc (1967); Dalar Deg (1963); Pa John? (?); Y Sul Hwnnw (1981)]
• Y Toblarôn (1975) - darlith
• Rhigymau Wil Sam (2005)
• Mân Bethau Hwylus: Cymeriadau Eifionydd (2005)
• Newyddion y Ffoltia Mawr (2005)

Astudiaeth

• W. S. Jones, Wil Sam, gol. Gwenno Hywyn, Cyfres y Cewri 5 (Caernarfon: Gwasg Gwynedd, 1985)

Cyfeiriadau

1. "Wil Sam: Cofio awdur, mecanic a thaid". BBC Cymru Fyw. 2020-05-28. Cyrchwyd 2023-10-29.
2. "Instagram". www.instagram.com. Cyrchwyd 2023-10-29.
3. "Click here to view the tribute page for Dora Ann JONES". funeral-notices.co.uk (yn Saesneg). Cyrchwyd 2023-10-29.
4. Owen, John (2015-02-05). "JONES, WILLIAM SAMUEL (Wil Sam) (1920-2007), dramodydd". Bywgraffiadur Cymru. Cyrchwyd 2023-10-29.
5. "CLIP Cymru". clip.library.wales. Cyrchwyd 2024-10-08.