William Cleaver

William Cleaver
Ganwyd1742 Edit this on Wikidata
Twyford Edit this on Wikidata
Bu farw1815 Edit this on Wikidata
Llundain Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Lloegr Lloegr
Alma mater
Galwedigaethoffeiriad, Prifathro Coleg Y Trwyn Pres, Rhydychen, Esgob Caer, Esgob Bangor, Esgob Llanelwy Edit this on Wikidata
SwyddEsgob Caer, esgob Edit this on Wikidata
TadWilliam Cleaver Edit this on Wikidata
MamMartha Lettice Lushden Edit this on Wikidata
PriodAnne Assheton Edit this on Wikidata

Roedd William Cleaver (1742 -15 Mai, 1815) yn eglwyswr ac academydd o Loegr, yn Brifathro Coleg y Trwyn Pres, Rhydychen, ac yn esgob ar dair esgobaeth: Caer, Bangor a Llanelwy.[1]

Cefndir

[golygu | golygu cod]

Cleaver oedd yr hynaf o dri mab y Parchg William Cleaver, prifathro ysgol breifat yn Twyford, Swydd Buckingham, a'i wraig, Martha Lettice (née Lushden).[2] Roedd yn frawd i Euseby Cleaver (1745-1819), Archesgob Dulyn.[3] Addysgwyd ef yng Ngholeg Magdalen, Rhydychen, lle graddiodd yn BA ym 1761, ac wedi hynny daeth yn gymrawd Coleg y Trwyn Pres. Graddiodd yn MA ym 1764. Ym 1786 Derbyniodd gradd Doethur mewn Diwinyddiaeth gan Eglwys Loegr.

Gyrfa

[golygu | golygu cod]

Wrth gael ei wneud yn gymrawd Coleg y Trwyn Pres cafodd Cleaver fywoliaeth eglwysig Llaneurgain, Sir y Fflint. Yn rhinwedd ei gymrodoriaeth fe wnaed ef yn brebendari yn Eglwys Gadeiriol Westminster ym 1784.

Ym 1768 roedd yn ymgeisydd ar gyfer swydd llyfrgellydd Llyfrgell Bodleian, Rhydychen. Roedd y pleidleisiau rhyngddo ef a'i gystadleuyddJohn Price yn gyfartal, a phenodwyd Price oherwydd ei fod ychydig fisoedd yn hŷn. Wedi siomi o fethu cael y swydd aeth i wasanaethu Ardalydd Buckingham fel tiwtor.

Daeth yn brifathro Coleg y Trwyn Pres ym 1785, swydd a ddaliodd hyd 1809. Gan hynny swyddi cyfochrog oedd ei dri phenodiad fel esgob.[4]

Gyrfa Esgobol

[golygu | golygu cod]

Ordeiniwyd Cleaver yn Esgob am y tro cyntaf ar Esgobaeth Caer ym 1787, dwy flynedd ar ôl ei godi'n brifathro. Fel Esgob Caer, roedd yn poeni am dwf Anghydffurfiaeth yn ei ardal. Roedd yn hynod wrthwynebus i bregethwyr teithiol oedd yn efengylu mewn caeau, tai preifat tafarndai ac ati yn hytrach na mewn adeiladau a benodwyd ar gyfer addoliad. Roedd am newid y gyfraith i sicrhau mae dim ond mewn llefydd a benodwyd ar gyfer addoli (megis Eglwysi plwyf) oedd hawl i bregethu.

Ym 1800 daeth Cleaver yn Esgob Bangor.[5] Yn ei gyfnod doedd clerigwyr ddim yn derbyn cyflog penodedig, byddai lefel eu hincwm yn cael ei bennu gan gyfoeth bro eu gwasanaeth, roedd Esgobaeth Bangor yn gymharol dlawd (gwerth llai na £2,000 y flwyddyn). Gyda gwraig llond tŷ o blant, ond pwysicach byth statws i'w gynnal cwynodd Cleaver i'w hen gyfaill Ardalydd Buckingham am ei ddiffyg incwm o Fangor. Gofynnodd i Buckingham ceisio rhoi pwysau ar y Prif Weinidog, yr Arglwydd Grenville, i roi Llanelwy iddo. Gwerth Llanelwy oedd £6,000 y flwyddyn (dros £6 miliwn y flwyddyn o ran gwerth incwm cymharol yn 2019) [6]. Cytunodd y Prif Weinidog a daeth Cleaver yn Esgob Llanelwy ar 15 Hydref 1806.

Gan barhau a'i ofnau am dwf anghydffurfiaeth, nododd Cleaver, yn ei gyfnod fel Esgob Llanelwy, bod rhan o'r broblem oedd yn wynebu'r Eglwys wladol oedd nifer y clerigwyr absennol. Pobl oedd yn derbyn cyflog plwyf heb bod yn bresennol yn y plwyf. I geisio atal hyn aeth ati i godi rheithordai a ficerdai niferus yn yr esgobaeth. Adeiladwyd nifer o'r cartrefi gofal a gwestai sy'n dwyn yr enw The Old Rectory, The Old Vicarage ac ati yn ardal Esgobaeth Llanelwy heddiw o dan ei Esgobaeth ef.

Teulu

[golygu | golygu cod]

Priododd, tua 1779, â Miss Asheton, chwaer William Asheton, o Swydd Gaerhirfryn, a bu iddynt nifer fawr o blant.

Marwolaeth

[golygu | golygu cod]

Bu farw ar 15 Mai 1815 yn Bruton Street, Llundain, ar ôl dechrau salwch a ystyriwyd yn angheuol ar unwaith gan ei feddygon.

Cyhoeddiadau

[golygu | golygu cod]
  • De rhythmo Graecorum (1775)
  • Directions to the Clergy of the Diocese of Chester on the Choice of Books (1789).
  • Cyfol o Bregethau (1780) [7]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. ↑ "Cleaver, William (1742–1815), bishop of St Asaph | Oxford Dictionary of National Biography". www.oxforddnb.com. doi:10.1093/ref:odnb/9780198614128.001.0001/odnb-9780198614128-e-5585. Cyrchwyd 2019-11-19.
  2. ↑ "Finmere, Oxfordshire: William Cleaver & William Cleaver". www.myfinmere.com. Cyrchwyd 2019-11-19.
  3. ↑ "Cleaver, Euseby (1745–1819), Church of Ireland archbishop of Dublin | Oxford Dictionary of National Biography". www.oxforddnb.com. doi:10.1093/ref:odnb/9780198614128.001.0001/odnb-9780198614128-e-5584. Cyrchwyd 2019-11-19.
  4. ↑ "A view from Brazen Nose College, Oxford". British Museum. Cyrchwyd 2019-11-19.
  5. ↑ "CCED: Browse Bishops: Bangor". theclergydatabase.org.uk. Cyrchwyd 2019-11-19.
  6. ↑ "1806 amount 2019". measuring worth. Cyrchwyd 19 Tachwedd 2019.
  7. ↑ Thomas, David Richard (1874). A history of the diocese of St. Asaph, general, cathedral, and parochial. LLundain: James Parker.