Ymosodiad Israel ar Lain Gaza 2014

Ymosodiad Israel ar Lain Gaza 2014
Rhan o: Wrthdaro Israelaidd-Palesteinaidd
Ymosodiad gan fyddin Israel ar gartrefi yn ninas Gasa
Dyddiad 8 Gorff. 2014 – presennol Lleoliad Y Llain Gasa Status Yn parhau
Rhyfelwyr
Israel Arfau:  Unol Daleithiau America[1][2]	Mudiadau Palesteinaidd Hamas PIJ PRC PFLP DFLP al-Aqsa Martyrs' Brigades
Arweinwyr
Benjamin Netanyahu Prif Weinidog Israel Moshe Ya'alon Gweinyddiaeth Amddiffyn Israel)	Ismail Haniyeh Mohammed Deif (Arweinydd brigâd Izz ad-Din al-Qassam) Ramadan Shalah (Arweinydd y PIJ)
Unedau a oedd yn weithredol
Llu Amddiffyn Israel Awyrlu Israel Llynges Israel Shin Bet	Asgell arfog Hamas
Cryfder
176,500 milwr[3] 445,000 wrth gefn[3][4]	Tua 10,000 o Balesteiniaid arfog[5][6]
Clwyfwyd neu laddwyd
64 milwr; 6 sifiliad (oedolion)[7] 400 milwr 23 sifiliad wedi'u hanafu	2,145 wedi eu lladd (1,462 yn sifiliaid)[8] (ffynhonnell: Canolfan Iawnderau Palesteina)

Stryd yn Ramallah wedi ymosodiad gan Israel

Lansiwyd Ymosodiad Israel ar Lain Gaza 2014 (Hebraeg: מִבְצָע צוּק אֵיתָן, Mivtza' Tzuk Eitan, yn llythrennol: "Ymgyrch y Clogwyni Cedyrn"; Saesneg: Operation Protective Edge) ar 8 Gorffennaf 2014 gan Lu Amddiffyn Israel (IVF) yn swyddogol yn erbyn aelodau o Hamas ond erbyn 28ain o Awst roedd 2,145 o Balisteinaidd wedi eu lladd^[9][10][11] (80% sifiliaid) a 10,895 o Balesteiniaid wedi'u hanafu.^[12][13] Yn y cyfamser, lladdwyd 6 o sifiliaid Israelaidd. Cafwyd ymateb rhyngwladol chwyrn - gan mwyaf yn cytuno bod ymateb milwrol Israel yn rhy lawdrwm ("disproportional").

Roedd yr ymosodiad hwn gan Israel yn dilyn sawl ffactor gan gynnwys lladd tri bachgen; ac roedd awdurdodau Israel yn beio Hamas. Gwadodd Hamas unrhyw gysylltiad â llofruddiaeth y tri bachgen. Ffactorau cefndirol eraill oedd bod cyflwr bywyd yn y Llain Gaza wedi gwaethygu'n arw ers ei droi'n warchae yn 2005 a methiant cynlluniau Unol Daleithiau America i greu cynllun heddwch derbyniol.^[14] Yn y gwrthdaro dilynol lladdodd byddin Israel 8 o Balesteiniaid ac arestiwyd cannoedd o bobl ganddynt. Ymatebodd Hamas drwy ddweud na fyddai'n ymatal hyd nes bod Israel yn rhyddhau'r bobl hyn.^[15]

Erbyn y 12fed taniwyd 525 roced o Lain Gaza i gyfeiriad Israel ac ataliwyd 118 ohonynt gan system arfau Iron Dome Israel.^[16] Credir bod 22 o sifiliaid Israelaidd wedi derbyn mân-anafiadau.

Yr ymosodiad hwn oedd y mwyaf gwaedlyd yn Gaza ers 1957.^[17] Yn Ionawr 2015 cyhoeddwyd y byddai y Llys Troseddau Rhyngwladol yn agor Ymchwiliad i droseddau yn ymwneud ag Ymosodiad Israel ar Lain Gaza 2014.

Cyhoeddodd Amnest Rhyngwladol nad oedd unrhyw dystiolaeth bod sifiliaid wedi cael eu defnyddio fel tariannau i amddiffyn arfau neu bersonél. Cyhoeddodd Human Rights Watch fod ymateb llawdrwm Israel yn "disproportionate" and "indiscriminate".^[18]

Rhai digwyddiadau yn nhrefn amser

• 13 Taniodd Israel 1,300 o rocedi i'r Llain Gaza, y rhan fwyaf gan awyrennau isel a thaniwyd 800 roced o'r Llain i gyfeiriad Israel.
• 16 Gorffennaf: Cyflwynodd Hamas a'r Mudiad Jihad Islamaidd ym Mhalesteina gadoediad 10-mlynedd gyda deg prif feincnod.^[19]
• 17 Gorffennaf: yn ystod y bore bach, cytunodd y ddwy ochr i argymhelliad y Cenhedloedd Unedig o gadoediad am bum awr^[20][21] a digwyddodd hyn rhwng 10yb a 3.00yp.^[22] Am 10.30yh cyhoeddodd yr orsaf deledu IDF fod milwyr traed byddin Israel wedi mynd i mewn i Lain Gaza^[23] a chadarnhawyd hyn gan Ysgrifennydd Amddiffyn Israel, Moshe Ya'alon.^[24] Mynegodd yr Aifft mai bai Hamas oedd hyn gan iddynt dorri'r cadoediad.^[25] Yn ogystal â milwyr traed ceir tystiolaeth o danciau'n saethu at Ysbyty yn Gasa.^[26][27]
• 20 Gorffennaf: byddin Israel yn brwydro eu ffordd i mewn i ran o ddinas Gaza (maestref Shuja'iyya).
• 24 Gorffennaf: 10,000 - 15,000 o Balesteiniaid yn y Lan Orllewinol yn protestio yn erbyn triniaeth eu cydwladwyr Palesteinaidd yn Gaza. Lladdwyd 2 ohonynt ac anafwyd 265 o Balesteiniaid.^[28][29][30]
• 26 Gorffennaf: cadoediad am 12 awr,^[31] ac yna 24 awr arall yn dilyn hynny.^[32]
• 28 Gorffennaf: Y Pab Ffransis yn galw ar y ddwy ochr i ymatal, gan ddweud "I think of the children who are robbed of the hope of a dignified life, of a future. Dead children, wounded children, orphans, children who have for toys the debris of war." Ar y diwrnod y dywedodd hyn, amcangyfrifir bod 251 o blant Palesteinaidd wedi'u lladd, a dim un plentyn Israelaidd.^[33]
• 5 Awst: Tanciau a milwyr Israel yn gadael y Llain; tridiau o gadoediad yn cael ei gyhoeddi. Hyn yn cael ei ymestyn.

Ymateb

Protest yn erbyn ymosodiad Israel yn Nulyn, Gorffennaf 2014.

Gwledydd eraill

Mae'r ymateb o du gwledydd eraill yn amrywio o'r naill begwn i'r llall. Er enghraifft ar 9 Gorffennaf 2014, ffoniodd Canghellor yr Almaen Angela Merkel Benjamin Netanyahu i gollfarnu "without reservation rocket fire on Israel".^[34] Ymateb Gweinidog Materion Tramor Iwerddon drwy ddweud, "(We are) gravely concerned at the escalating violence and civilian casualties" a'i fod yn collfarnu'r ddwy ochr yn gyfartal ac apeliodd am gadoediad."^[35] Condemniodd Llywodraeth Pacistan (ar 9 Gorffennaf) y trais a'r lladd yn Gasa a achoswyd gan ffyrnigrwydd Israel.^[36]

Ymddiswyddodd Baronness Warsi fel Gweinidog gan ddweud na fedrai gytuno â Pholisi Llywodraeth Prydain ac, “It appals me that the British government continues to allow the sale of weapons to a country, Israel, that has killed almost 2,000 people, including hundreds of kids, in the past four weeks alone. The arms exports to Israel must stop.” Ymatebodd y Prif Weinidog David Cameron drwy ddweud, “I understand your strength of feeling on the current crisis in the Middle East – the situation in Gaza is intolerable.”.^[37]

Mudiadau rhyngwladol

• Human Rights Watch: "Palestinian rocket attacks on Israel appear to be indiscriminate or targeted at civilian population centers, which are war crimes, while Israeli attacks targeting homes may amount to prohibited collective punishment."^[38]

Mae sawl mudiad dyngarol e.e. Amnesty Rhyngwladol,^[39][40] B'Tselem^[41] a Human Rights Watch^[42] wedi datgan bod Israel yn gyfrifol am dorri deddfau rhyfel o dan cyfreithiau rhyngwladol dry ladd sifiliaid a dinistrio cartrefi sifiliaid.^[43] Mynegodd Uwch Gomisiynydd Hawliau Iawnderau Dynol y Cenhedloedd Unedig hefyd fod yna "bosibilrwydd cryf" bod Israel wedi torri deddfau rhyngwladol "in a manner that could amount to war crimes".^[44] Mae'r C.U. hefyd wedi condemnio Hamas o anelu ei rocedi at sifiliaid Israelaidd a chydnabyddodd Navi Pillay,^[30] Llysgennad Palesteina yng Nghyngor Hawliau Dynol y C.U. fod Hamas wedi torri deddfau rhyngwladol drwy wneud hyn.^[45]

Protestiadau

Israeliaid asgell chwith ac Arabiaid Israelaidd yn Tel Aviv Israel yn dangos eu gwrthwyneb i ymosodiad byddin Israel ar y Palesteiniaid

Ymosodwyd ar rai o'r prostestwyr heddychlon fu'n mynychu'r protest yn erbyn y rhyfel yn Tel Aviv gan eithafwyr Israelaidd adain-dde.^[46] Ar 21 Gorffennaf caewyd stryd fawr Nazareth yn llwyr wrth i fusnesau a thrigolion y dref uno gyda phrotest cyffredinol yn erbyn ymosodiad pythefnos oed gan Israel ar y Palesteiniaid yn Gaza. Arestiwyd dros 700 o gan heddlu Israel. Cafwyd protestiaidau tebyg drwy Israel.^[47]

Cynhaliwyd hefyd sawl protest o blaid Israel yn yr UDA ond roedd mwyafrif helaeth y protestiadau, mewn llawer o wledydd ledled y byd, yn erbyn gweithredoedd Israel gan gynnwys:

• Abertawe, gydag Edwina Hart yn bresennol,^[48] a Chaerdydd.^[49]
• 3,000 yn Oslo
• 3,000 yn Nulyn ac eraill yn Derry, Galway, Corc a Limerick.^[50]
• 2,000 yn Tunis.^[51]
• yn Llundain casglodd 'milioedd' y tu allan i Lysgenhadaeth Israel, rhai ar ben bysiau deulawr.

Oriel berthnasol

• 
  Map o Gaza
• 
  System amddiffynnol Israel, Iron Dome yn atafaelu roced gan adain filwrol Hamas
• 
  Gweddillion corff plentyn wedi'i fomio gan fyddin yr Israeliaid
• 
  Cartref y teulu Palesteinaidd Kware, a fomiwyd gan awyrlu Israel 8 Gorffennaf 2014

Gweler hefyd

• Cyflafan Jenin
• Gwrthdaro Arabaidd-Israelaidd
• Ymosodiad Israel ar Lain Gaza 2008–2009
• Ymosodiad Israel ar lynges ddyngarol Gaza 2010

Cyfeiriadau

1. "US supplies Israel with bombs amid Gaza blitz". Al Jazeera. 31 Gorffennaf 2014. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2014-08-08. Cyrchwyd 2014-11-25.
2. "US condemns shelling of UN school in Gaza but restocks Israeli ammunition". The Guardian. 31 Gorffennaf 2014.
3. "Israel Military Strength". Globalfirepower.com. 27 March 2014. Cyrchwyd 4 Awst 2014.
4. "IDF chief Gantz asks for call-up of 40,000 reserves amid Operation Protective Edge". The Jerusalem Post. Cyrchwyd 8 Gorffennaf 2014.
5. "Israel pushes ahead with deadly airstrikes, as Gaza fires more rockets". Al Jazeera. 9 Gorffennaf 2014. Cyrchwyd 9 Gorffennaf 2014.
6. "Operation Protective edge: Israel bombs Gaza in retaliation for rockets", The Guardian, 9 Gorffennaf 2014, http://www.theguardian.com/world/2014/jul/08/operation-protective-edge-israel-bombs-gaza-in-retaliation-for-rockets, adalwyd 2014-07-13
7. "Occupied Palestinian Territory: Gaza Emergency Situation Report" (PDF). United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs. 28 Gorffennaf 2014. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 2014-07-29. Cyrchwyd 28 Gorffennaf 2014.
8. "Statistics: Victims of the Israeli Offensive on Gaza since 08 July 2014". Pchrgaza.org. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2015-06-26. Cyrchwyd 5 Awst 2014.
9. Gaza Invasion Is Likely, Israeli Official Says – See more at: http://www.nytimes.com/2014/07/17/world/middleeast/israel-gaza-strip.html?_r=0
10. "UN calls for Israel-Gaza ceasefire". BBC. Gorff. 12, 2014. Cyrchwyd 12 Gorffennaf 2014. Check date values in: |date= (help)
11. Gaza conflict: Foreign Office urgently investigating reports of British aid worker death Independent, Published August 4th, 2014
12. "Israel agrees to UN request for humanitarian ceasefire". Maan News Agency. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2014-07-21. Cyrchwyd 2014-07-16.
13. "JERUSALEM: Death toll of Israel's Gaza campaign hits 114 as U.S. seeks cease-fire | World | The Sun Herald". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2014-07-14. Cyrchwyd 2014-07-12.
14. Greenberg, Joel (30 Mehefin 2014), "'Hamas will pay,' Netanyahu vows after bodies of missing Israeli teens are found", Bellingham Herald (McClatchy), http://www.bellinghamherald.com/2014/06/30/3726878/kidnapped-israeli-teens-found.html?sp=/99/101/235/^{[dolen farw]}
15. "For Israel in Gaza, a delicate balancing act". Cyrchwyd 8 JGorffennaf 2014. Check date values in: |accessdate= (help)
16. "Death toll passes 100 as Israel continues Gaza assault | Maan News Agency". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2014-11-12. Cyrchwyd 2014-07-12.
17. "20 Palestinians killed overnight as UN holds emergency talks". Middle East Eye. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2018-11-22. Cyrchwyd 10 Gorffennaf 2014.
18. "Israel/Palestine: Unlawful Israeli Airstrikes Kill Civilians | Human Rights Watch". Hrw.org. 16 July 2014. Cyrchwyd 3 Awst 2014.
19. "Report: Hamas, Islamic Jihad offer 10-year truce". Ma'an News Agency. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2014-07-24. Cyrchwyd 28 Gorffennaf 2014.
20. "Israel, Hamas agree to 5-hour cease-fire to allow humanitarian aid into Gaza". Fox News. 2006-10-01. Cyrchwyd 2014-07-17.
21. "Turkish report: Hamas agrees to ceasefire – Israel News, Ynetnews ". Ynetnews.com. 1995-06-20. Cyrchwyd 2014-07-17.
22. 16 Gorffennaf 2014 22:49 BST. "Israel Accepts Humanitarian Ceasefire After Deaths of Four Palestinian Children". Ibtimes.co.uk. Cyrchwyd 2014-07-17.
23. http://www.jpost.com/Operation-Protective-Edge/IDF-intensifies-Gaza-attacks-with-artillery-fire-air-strikes-363289
24. "IDF begins ground operation in the Gaza Strip". Ynetnews.com. 2014-07-17. Cyrchwyd 2014-07-17.
25. http://www.jpost.com/Operation-Protective-Edge/Egypt-blames-Hamas-for-IDFs-ground-operation-363300
26. "copi archif". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2014-07-20. Cyrchwyd 2014-07-18.
27. "copi archif". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2014-07-19. Cyrchwyd 2014-07-18.
28. "At least 16 killed in attack on Gaza school, sparking massive protests in West Bank", The Washington Post, 24 Gorffennaf 2014; accessed 28 Gorffennaf 2014.
29. Sherwood, Harriet (25 Gorffennaf 2014). "Teenager killed on his birthday as violence ignites in West Bank". Guardian.
30. "Palestinians killed in West Bank Gaza solidarity march". BBC. 25 July 2014. Cyrchwyd 25 Gorffennaf 2014.
31. "Gaza crisis: Humanitarian cease-fire between Israel, Hamas takes effect". Fox News. 26 Gorffennaf 2014. Cyrchwyd 26 Gorffennaf 2014.
32. "Israel extends unilateral cease-fire as Gaza death toll tops 1,000". Cyrchwyd 28 July 2014.
33. "Five Israeli soldiers killed in Gaza; Palestinian death toll hits 1,088". Cyrchwyd 28 Gorffennaf 2014.
34. Shamah, David (2014-07-06). "Hamas rockets reach the north, Abbas charges Israel with genocide". The Times of Israel. Cyrchwyd 2014-07-11.
35. "Minister Gilmore condemns violence in Gaza and Israel". IE: DFA. Cyrchwyd 10 July 2014.
36. Desk, Web (2014-07-07). "Pakistan condemns Israeli aggression in Gaza – The Express Tribune". Tribune.com.pk. Cyrchwyd 2014-07-11.
37. Gwefan y Guardian; adalwyd 5 Awst 2014
38. "Palestine/Israel: Indiscriminate Palestinian Rocket Attacks". Jerusalem: Human Rights Watch. 9 July 2014.
39. "http://www.amnesty.org/en/news/israelgaza-conflict-questions-and-answers-2014-07-25". Amnesty International. 25 Gorffennaf 2014. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2014-07-27. Cyrchwyd 28 Gorffennaf 2014. External link in |title= (help)
40. Withnall, Adam (13 Gorffennaf 2014). "Israel-Gaza conflict: Israeli 'knock on roof' missile warning revealed in remarkable video". The Independent. Cyrchwyd 28 Gorffennaf 2014.
41. "52 Palestinians killed in bombings of homes in Gaza Strip, which are unlawful", B'tselem, 13 Gorffennaf 2014; 22 Gorffennaf 2014.
42. Dorell, Oren (24 Gorffennaf 2014). "Analysis: Human rights or human shields in Gaza war?". USA Today. Cyrchwyd 26 Gorffennaf 2014. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)
43. " "U.N. Human Rights Chief Says Israel Might Be Violating International Law", Newsweek, 11 Gorffennaf 2014.
44. "UN's Navi Pillay warns of Israel Gaza 'war crimes'". BBC. 23 Gorffennaf 2014. Cyrchwyd 28 Gorffennaf 2014.
45. Tazpit, Aryeh Savir. ""Palestinian diplomat admits Hamas war crimes", Ynet News, 13 Gorffennaf 2014; accessed 28 Gorffennaf 2014.
46. http://www.newstatesman.com/world-affairs/2014/07/jews-and-arabs-refuse-be-enemies-what-it-s-be-anti-war-israeli
47. Carlstrom, Gregg (21 July 2014). "Businesses strike in Israel over Gaza". Al Jazeera. Cyrchwyd 27 July 2014.
48. South Wales Evening Post; Teitl: Palestine supporters stage Castle Square protest against Israel bombing campaign; adalwyd 13 Gorffennaf 2014
49. Gwefan y BBC; Teitl: Welsh protests over Gaza violence.
50. "Thousands march in cities across Ireland in support of Gaza". The Irish Times. 12 Gorffennaf 2014.
51. "Protests worldwide condemn Israeli action in Gaza". i24 News. 12 Gorffennaf 2014.

• Timelines of the first Archifwyd 2014-07-20 yn y Peiriant Wayback and second Archifwyd 2014-07-22 yn y Peiriant Wayback phases of operation. Israel Defense Forces. Retrieved 23 July 2014.
• "The Toll in Gaza and Israel, Day by Day". The New York Times. Cyrchwyd 23 July 2014.
• "Operation Protective Edge". The Jerusalem Post. Cyrchwyd 23 July 2014.
• "Gaza Blog Live". Al Jazeera English. Cyrchwyd 23 July 2014.
• "Gaza-Israel conflict: What is the fighting about?". BBC News Online. Cyrchwyd 23 July 2014.
• "Gaza Crisis". United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2015-07-25. Cyrchwyd 23 July 2014.
• Channel-4 Israel-Gaza crisis 2014 story so far Archifwyd 2014-07-31 yn y Peiriant Wayback