Ali Ibrahim Farka Ali Toure | |
---|---|
Timbuktu, Silimin gɔli October 31, 1939 | |
O ya Tiŋgbaŋ | Mali |
Kpibu shee | Bamako (en) , Silimin gɔli March 7, 2006 |
Ŋ-ŋɔ kum | natural causes (en) (bone cancer (en) ) |
Bia | view
|
Education | |
Bala yɛlibu, sabbu bee buɣisibu | Farinsi |
Tuma | |
Tuma | baaŋa ni Pukpara |
Pin' shɛŋa o ni dee | view
|
Pii zali | view
|
Nuu tuunbaŋsim balibu | blues (en) |
Binkumdili | guitar (en) voice (en) |
Record label | World Circuit (en) |
IMDb | nm0869708 |
worldcircuit.co.uk… |
Ali Ibrahim "Ali Farka" Toure, be daa ɖɔɣ' o la silimiin goli October bɛɣʋ pihita ni yini yuuni 1939 zaŋ chaŋ silimiin goli March dabaa ayɔbu yuuni 2006),[1][2]o daa nyɛla Mali Yili yiindi biinga ka lahi nye baŋda n zaŋti Afrika yaɣa n ti tabli silimiin tiŋ duya ni di yaha zaa yila puuni.[3]O zaŋla o yila maa n gabi be ya kaya ni taada ni n ti pahi di yaha yaha gbansabila tiŋgbana n ti tabli silimiinsi ban be Amɛrika polo la,[4] be daa kpʋɣ' o la gbansabila tuuli Yili yiindi biinga.[5]*Toure* daa nyɛla ŋʋn pah'ri pisopɔin ni ayɔbu bini daa yihi Rolling Stone yuya la na, o daa lahi bɛla ninvuɣ' kɔbiga shɛba bin daa Mali Guitar baŋsim lala saha maa,[6]ka lahi pahiri pihita ni ayopɔin spin magazine puuni.[7]
O kalinsi nyaanŋa, Yili yiindiba daa laɣim taba ntɔ'siri o yilibu maa kpee
Toure* Be daa dɔɣ' o la yuuni 1939 tiŋ yuli boondi Kanau, Niger kuli kpaŋa Gourma-Rharous Cercle di wuliŋ puhili polo din be mali la Tombouctou. O daŋ nyɛla bin be tiŋ yuli boondi Songhai ka daa yiɣ'si kuli tiŋ yuli boondi Niafunké di ni daa niŋ ka o na nye ŋʋn pɔra/bia.[8]O ba daa nyɛla ŋʋn kɔŋ o nyevuli di ni daa niŋ ka o tum di tiri French buhubahi yuuni 1940.[9] Ŋʋni n daa pahiri pia o ma bihi puuni amaa ka daa lahi nye ninvuɣ'so ŋʋn tiligi o bilim ni. Be ni daa ti o yu' shɛli n daa nye Ali Ibrahim amaa ka di leei nye Kali gbansabla puuni ni di ti bia yu' shɛli din be di ko di yi niŋ ka paɣa dɔɣ'ra ka bihi maa kpira.[10]*Toure* daa yɛli o taarihi o yila puuni dunia circuit records, o yu' paapaa ' *Farka* ' o laamba n daa ti o lala yuli maa ka di gbʋnni wuhiri ' *Buŋa* ' binkɔb so ŋʋn mali yurim ka o tib'li kpɛma' o daa ti kahigu ka di wuhiri ni o nyɛla binkɔb so bini Ku tooi ba.[11]
Mali ʒinɛli puuni, yila yilibu daa ʒɛ mi ti ninvuɣ' shɛba ban ka yuli bee ninvuɣ' gbarima ka be daa boondi lala niriba maa la *lahabali tiriba* dini daa niŋ ka Toure yi dunɔ shɛli bin nye yuli nim la zuɣʋ be daa zaŋla yila mini di yaɣa zaa n zaŋ lee binshɛɣʋ din chihira n zaŋ ti o, o daa chɛla yɛtɔɣa shɛŋa bini daa yɛli o maa zaa ka chaŋ ti nya yila yilibu sheei n zaŋ kunkɔna ni di balibu ka o mini o taba mali bɔhindi yila maa yilibu.[12]
Toure, n nye tuuli gbansabli bluesman, n di nasara zaŋ chaŋ gbansabla tiŋgbana, sokam daa mila Toure la The African John Lee Hooker,[13]
Yuuni 2004 Toure daa lɛbila fukumsi zuɣlan n zaŋti Niafunke ka daa lahi zaŋ o daariziki m mali be ya pala, o daa bi zani ni maa ni ka lahi yihi Laɣ' zuga n daa DA kpam n zaŋ niŋ jɛntɔrintɔŋ puuni ka di tiriba niɣlin buɣim be ya maa ni.[14]
Silimiin gɔli March dabaa ayɔbu 2006, Gɔbnanti tuma duzʋɣʋ shɛli din su kaya ni ta'ada daa kumsi Toure kuli ka di nyɛla yuun pihiyɔbu ni ayɔbu ka o niŋ duniya nyaaŋa zuɣʋ, Bamako tiŋgbani ka di nyɛla yɔɣʋ doro n daa Ku o, di ni daa niŋ ka o niŋ dawama doro la ni zuɣʋ, o yila yilibu dundɔŋni World Circuit, yɛliya ni o mini bia gme yila nim Pam n sɔŋ, Vieux Farka Touré, lala o bi so ŋʋn yuli boondi Vieux ŋɔ daa yihila lala yila ŋɔ na yuuni 2006 bahigu.
Yili shɛŋa Toure, ni daa yili be zaŋli mi ka di nyɛla laɣinsi sheei ka bi ŋmɛrili ka salo diri anfaani, ka lahi mali niŋdi sinii ni n ti pahi lahabayani,[15] ka man guitar riff o yili shɛli di boondi "Diaraby", din yi o yila bɔŋni, yɛlibu Timbuktʋ, ka bi daa piili pahi Geo-quiz bɔŋni di nye Anduniya PRI- BBC la
Year Awarded | Nominee/work | Category | Result | Ref. |
---|---|---|---|---|
1994 | Talking Timbuktu | Best World Music Album | Won | |
1999 | Niafunké | Best World Music Album | Nominated | |
2005 | In The Heart Of The Moon | Best World Music Album | Won | |
2006 | Savane | Best Contemporary World Music Album | Nominated | |
2010 | Ali and Toumani | Best Traditional World Music Album | Won |