Bokator[lower-alpha 1] (Khmer: ល្បុក្កតោ) nyɛla nadaa "Cambodian battlefield martial art" ka nadaa Khmer linjima nima mali li kuri bukaata nima. Di nyɛla zab'kura din na min' be dunia puuni yini.[1]
Noli di kali wuhiya ni bokator daa nyɛla "close quarter combat system" ka nadaa Cambodian linjimanima mali tumdi tuma pɔi ka naan yi pili Angkor. Yɛltɔɣa shɛli bɛ ni gbubi ka di bi niŋ yɛlimaŋli n-nyɛ, ni bokator zanimi ti Khmer/Cambodian "martial arts" nima zaa, amaa di yɛlimaŋli nyɛla din zanimi n-ti bali yini.[2]
Din wuhiri Bokator nyɛla nuu mini nuu zabili n-ti pahi tɔbu bina. Bokator chanimi ni.kpunkpanguhi mini duna zabili, tab'bu ni tiŋgbani ni zabili.[3] Tɔbu bina shɛŋa din be bokator n-nyɛ "bamboo staff", da'jihi, takɔbiri mini "lotus stick" ( dɔɣu tɔbu bini din waɣilim nyɛ 20 cm long ).[4][5][6]
Bɛ yi zabira, bokator zab' zabiriba ŋɔ na yɛri la Khmer nadaa linjima nima neekukura. Ka milisi krama (scarf) n niŋ bɛ shɛhi ni mini nuɣiso ni "silk cords" din nyɛ zaɣ'ʒehi ka bɛ booni li, sangvar. Bɛ mali li mi n lɔri zab'zabiriba maa zuɣuri. Saha din gari maa bɛ daa dihimi tabili ni lala mihi ŋɔ nyɛla tim din pahri yaa, amaa saha ŋɔ di kuli nyɛla yuli.
Lala "art" ŋɔ malila "341 sets" ka di zaa yaa jɛndi biɛhigu nachiinsi bɔhimbu. Kamani shɛhira, wɔbiri sitaaya bɛni, gbunyaɣu, akoto, wahu, nooŋa mini nyabiga.[7] Kamani bɛ mini ban miri taba, Cambodia taarihi nyɛla din pili la Hindu tiŋgbani ni. Binkɔbiri sitaaya nima ŋɔ nyaaŋa, bokator mali shɛŋa ka di yaa jɛndi Hindu buɣa kamani hanuman mini apsara.
O bokator shikuru ni, San Kim Sean daa pili la "krama based system" din ŋmani "belt system" ka bɛ dahindi bɛ koba ni ni.[8] Lala krama ŋɔ wuhiri la.zab'zabiriba maa.ni.mi li.paai shɛm tariga. Tuuli maaku nyɛla zaɣ'piɛlli, ka vakahili paya, ka nuɣiso paya, n zaŋ zaɣ'ʒee pa, n zaŋ zaɣ'tankpaɣu pa ka zaɣ'sabinli bahindi. Bɛ yi naai bɛ tuuli dahimbu, zab'zabiriba maa yɛri la krama sabila kamani biɛɣu pia. Pɔi ka so tooi deei salima krama di tu ni di lana nyɛ baŋda ka na min' niŋ binshɛli ti bokator. Di nyɛla din diri saha ka lahi nyɛ saha waɣinli bini:
Yuuni 2017, Bokator nyɛla bɛ ni daa neei shɛli "Cambodian martial arts filmJailbreak" ni.[9][10][11] Bokator n-nyɛ "martial art" piligu ka be "dystopian trilogy Arc of Scythe" din nyɛNeal Shusterman ni daa sabi shɛli; Kundunima maa daa lahi zaŋ Bokator din pa yɛlimaŋli dini pahi ka boli li "Black Widow Bokator".[12]
Battlefield scene at Angkor Wat. Techniques of submission holds in the upper left and lower left with thrust kick in the middle and elbow strike in the center.
Behind the back submission hold on the left. Ground fighting in the middle. Bas relief at Angkor Wat(1100s)
↑ Sony, Ouch, and Danielle Keeton-Olsen. "An Ancient Martial Art, Transformed by Time, War, Seeks Return to Prominence." VOD, 12 Jan. 2021, vodenglish.news/an-ancient-martial-art-transformed-by-time-war-seeks-return-to-prominence/. Accessed 26 Feb. 2021.
↑Senase, Jose Rodriguez T. "Online availability of Surviving Bokator extended to May 18." Khmer Times, 5 May 2020, www.khmertimeskh.com/50720037/online-availability-of-surviving-bokator-extended-to-may-18/. Accessed 2 Feb. 2021.
↑Taing, Rinith. "The 26-year-old bringing Cambodian history to life through swords." Phnom Penh Post, 7 Feb. 2018, www.phnompenhpost.com/post-life-arts-culture/26-year-old-bringing-cambodian-history-life-through-swords. Accessed 2 Feb. 2021.